Symbology of Bird Motifs in Persian and Indian Carpets

Document Type : Original Article

Authors

1 MA in Handwoven Carpets (Dyeing and Raw Materials). Faculty of Art & Architecture. Kashan University .Kashan. Iran

2 MA in Handwoven Carpets (Management). Faculty of Art & Architecture. Kashan University .Kashan. Iran.

3 Associate Professor. Departman of Carpet Studies. Faculty of Art & Architecture. Kashan University .Kashan. Iran.

Abstract

The motifs used in Persian and Indian carpets are replete with concepts and symbolic meanings deeply rooted in myths, cultures and beliefs of both countries. One of these motifs is the bird motif, the symbol of freedom and salvation, which can be seen as common or specific motifs in many Persian or Indian carpets. Bird motifs have been often shown in the middle of green meadows or beautiful gardens alluding to divinity and promised paradise. As mentioned, since old motifs are strongly interwoven with mythical motifs as well as ancient symbols, the research problem of the present study is to examine the nature of such symbols applied in Persian and Indian carpets. In fact, the study aimed to reveal the symbolic meanings latent in such old motifs. In this connection, in an article entitled Naturalism and Aesthetics in Persian Carpets, Chitsazian (2006) addressed the influence of naturalism on Persian carpets. Similarly, in another article entitled Interpretation of Fish Motifs in Safavid Carpets, Sabbaghpour and Shayestehfar (2009) tried to decipher the symbolic meanings of fish motifs used in Safavid carpets with the help of verses in Rumi’s Masnavi.

Keywords

Article Title [Persian]

نماد شناسی نقش پرنده در قالی‌های ایران و هند

Authors [Persian]

  • بهزاد نیک اندیش 1
  • شبنم عسکری 2
  • امیرحسین چیت سازیان 3
1 کارشناس ارشد فرش. دانشکده هنر و معماری. دانشگاه کاشان. ایران
2 کارشناس ارشد مدیریت فرش. دانشکده هنر و معماری. دانشگاه کاشان. ایران
3 استادیار، دانشکده معماری و هنر. دانشگاه کاشان. ایران
Abstract [Persian]

نقوش به­ کار رفته درقالی­ های ایران و هند، سرشار از مفاهیم و معانی نمادینی است که در بستر زمان، از اساطیر، فرهنگ‌ها و اعتقادات مردمان دو کشور نشأت گرفته است. پرنده چه به­ صورت  نقش ­مایه عام و چه به شکل خاص، در بسیاری از فرش­ ها حضور دارد و  نمادی از رهایی و آزادی  است که انعکاس آن در طرح فرش که اغلب گلزار و بوستانی زیبا را  در مقابل دیده مخاطب می­ نشاند، آیتی الهی و تمثیلی از بهشت است. با نگاهی گذرا به آثار تاریخی، ادبی و هنری درمی­ یابیم که مفهوم نقش پرنده در زندگی فکری و اجتماعی بشر از نقش و جایگاه مهمی برخوردار بوده است.  از آن­جا که  نقش ­ها و نگارهای گذشته  پیوندی عمیق با اعتقادات اساطیری و نمادهای باستانی بسیار دور دارند. مسئله این پژوهش چیستی مفاهیم نمادین  در فرش­ های ایران وهند است و هدف آن، آگاهی از  مفاهیم نمادین پرنده و چگونگی حضور این نقش ­مایه در فرش ­های دو کشور است. این­که نقوش پرنده موجود در فرش ­های ایران و هند چگونه ­اند و مفهوم نمادین آن­ها چیست؟  سوالاتی است که در پژوهش حاضر به آن   پاسخ  گفته می‌شود. این پژوهش به روش کتابخانه ­ای انجام شده و  نتیجه آن به صورت توصیفی و تحلیلی  ارائه شده است. یافته­ های این مقاله نشان می ­دهد که  نقوش پرنده­ای که در فرش­ های این دو کشور آورده شده برآمده از اساطیر، اعتقادات و مفاهیم گسترده­ای است که کمابیش در هر دو کشور به ­صورت مشترک با اندک تغییراتی رسم شده است و مبیّن هنر و فرهنگ آن­هاست.

Keywords [Persian]

  • ایران
  • هند
  • نماد
  • پرنده
  • قالی

References

- احمدی، بابک(1371). از نشانه تصویری تا متن. تهران: مرکز.
- ارمیا.کتاب مقدس تورات. ایه (17:11).
- افروغ، محمد(1389). نماد و نشانه‌شناسی در فرش ایران. تهران: جمال هنر.
- بصام، سید جلال‌الدین(1383). رویای بهشت هنر قالی‌بافی ایران. تهران: فرهنگستان هنر.
- بویلستون، نیکلاس(1378). کومار و تفسیر نمادها. ترجمه مجتبی صفی‌پور. پژوهش‌نامه. فرهنگستان هنر. شماره9.
- پرهام، سیروس(1375). شاهکارهای فرش‌بافی فارس. تهران: سروش.
- چیت‌سازیان، امیرحسین(1385). طبیعت‌گرایی و زیبایی‌شناسی فرش ایران. گلجام.
- چیت‌سازیان، امیرحسین؛ پورجعفر، محمدرضا(1383). تأثیرپذیری طراحی فرش کاشان از نمادها .هفته‌نامه هنرهای تجسمی. تندیس شماره 40.
- خسروی‌فر، شهلا؛ چیت‌سازیان، امیرحسین(1390). بررسی نماد و نقوش پرنده در قالی‌های موزه فرش ایران. فصل‌نامه پژوهش هنر. سال اول. شماره 2.
- دادور، ابوالقاسم؛ منصوری، الهام(1385). درآمدی بر اسطوره‌ها و نمادهای ایران و هند در عهد باستان. تهران:کلهر.
- دانشگر، احمد(1376). فرهنگ جامع فرش، تهران: سازمان چاپ و انتشارات یادواره اسدی.
- رابتسون، یان(1371). درآمدی بر جامعه. ترجمه حسین بهروان. مشهد: نشر آستان قدس رضوی.
- سهروردی، شهاب‌الدین‌یحیی(1380). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. ج3. تصبیح و تحشیه و مقدمه سید حسین نصر. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- شوان، نریتهوف(1373). اصول معیارهای هنر جهان(مبانی هنر معنوی)، ترجمه حسین نصر. تهران: حوزه هنری.
- شوالیه، ژان؛ گربران، آلن(1385). فرهنگ نمادها. ترجمه سودابه فضایلی. جلد چهارم. تهران: جیحون.
- صوراسرافیل، شیرین(1381). طراحان بزرگ فرش ایران. تهران: پیکان.
- غلام‌علی، ملول(1384). دریچه‌ای به قالی ایران. تهران: انتشارات زرین و سیمین.
- کوپر، جی. سی(1379). فرهنگ مصور نمادهای سنتی. ترجمه ملیحه کرباسیان. تهران: انتشارات فرشاد.
- میت‌فورد، میراندا بروس(1388). فرهنگ مصور نمادها و نشانه‌ها در جهان. ترجمه ابوالقاسم دادور و زهرا تاران. تهران:کلهر.
- نقی‌زاده، محمد(1384). مبانی هنر دینی در فرهنگ اسلامی: مبانی و نظام فکری. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
- واکر، دانیل(1384). فرش‌های دوره صفوی، تاریخ و هنر فرش‌بافی در ایران (بر اساس دایره‌المعارف ایرانیکا) تألیف گروه نویسندگان. زیر نظر احسان یارشاطر. ترجمه ر. لعلی خمسه. تهران: انتشارات نیلوفر.
- هال، جیمز(1380). فرهنگ نگارة نماد در هنر شرق و غرب. ترجمه رقیه بهزاد. تهران: فرهنگ معاصر.
- هوهنه‌گر، آلفرد(1366). نمادها و نشانه‌ها. ترجمه علی صلح‌جو. تهران: نشر فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- یاحقی، محمدجعفر(1386). فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌ها در ادبیات فارسی. تهران: فرهنگ معاصر ایران.
- http://www.mannamcarpets.com/LahoreZilSoltan.html.
- https://kashmirpillows.com/product/3x-5tree-of-life-blue-silk-rug-birds-carpet-oriental-design-accent-wall-art.
Paykareh
Volume 7, Issue 14
March 2019
Pages 33-51

Files

History

  • Receive Date: 21 November 2018
  • Revise Date: 31 January 2019
  • Accept Date: 03 March 2019

Share

How to cite

Statistics