Document Type : Original Article
Author
Departman of Carpet. Art of facullty,.Arak University, Arak, Iran
Abstract
Ewers are among the most important metal artifacts in the Islamic art and civilization. The most magnificent examples of ewers can be seen during the 4th-7th Hijri centuries concurrent with Seljuk, Ilkhanate dynasties in Iran, built by the artists of Khorasan and Mosul metalworking schools. Taking advantage of available quality materials, innovative building techniques, delicate decorations, various themes (adopted from Sasanid and Seljuk dynasties), Mosul turned to one of the most famous centers of metalwork in the Islamic world in the 6th and specially in the 7th centuries. Among the metalwork of Mosul, jeweled ewers, in various shapes and sizes, are noteworthy some of which are kept now in the most prestigious art museums of the world. In the present study, four of these ewers have been examined and analyzed in terms of building techniques, themes and decorations applied. The results indicate that in terms of the building techniques, mainly metals and alloys such as copper, gold, silver, brass (alloy of copper and zinc) and gunmetal (an alloy of copper, tin and lead) have been used. Also, in terms of forming and casting methods, a wide variety of decorations such as lattice work, incrustation, bejeweled work and inlay (fixing gold, silver or copper pieces into another metal background) have been applied. Similarly, scenes of hunting, battleground, music, sports, women making up, royal and court life scenes, a king sitting on the throne cross-legged have been the most common themes applied in the ewers. The data were collected based on library and museum sources and the methodology was descriptive-analytic
Keywords
Article Title [Persian]
بررسی و تحلیل نقـش و نگاره های آبریزهای موصـل (مطالعه موردی : آبریز احمد زکی النقاش موصلی، آبریز یونس بن یوسف موصلی، آبریز قاسم بن علی موصلی، آبریز ابراهیم بن موالیای موصلی)
Author [Persian]
استادیار. دانشکده هنر، گروه اموزشی فرش، دانشگاه اراک. ایران
Abstract [Persian]
آبریز ها(ابریق)، یکی از مهم ترین تولیدات هنر فلزکاری در فرهنگ و تمدن دوران اسلامی است. اوج کاربرد، شکوه و زیبایی آبریزها به قرن های چهارم تا هفتم هجری قمری یعنی دوران سلجوقی و ایلخانی در مکاتب فلزکاری خراسان در ایران و غرب ایران به طور خاص موصل، برمی گردد. مکتب فلزکاری موصل، با بهره گیری از مواد با کیفیت و دردسترس، فنون ساخت، تزئینات، موضوعات تزئین در هنر فلزکاری ایران (عصر ساسانی و سلجوقی) و هم چنین ابداع و نوآوری در فنون ساخت، شیوه و موضوع تزئین، توانست به یکی از قطب های مهم فلزکاری جهان اسلام در قرن ششم و به ویژه هفتم تبدیل شود. حاصل این شهرت و آوازه تولیداتی هم چون آبریزهای ترصیع کاری شده در شکل ها و حجم های متنوع است که امروزه برخی از آن ها زینت بخش موزه های مختلف دنیاست. در این مقاله چهار نوع از این آبریز ها از منظر فن ساخت، شیو ه ها و موضوعات تزئین مورد مطالعه، بررسی، تحلیل و معرفی قرار می گیرد. استفاده از فلزات و آلیاژهایی چون مس، طلا، نقره، برنج(مس و روی) و مفرغ (مس، قلع و سرب) در ساخت، و نیز شیوه قالب گیری و ریخته گری در شکل دهی، انواع تزئینات نظیر مشبک کاری، ترصیع کاری یا فلزکوبی و یا خاتم کاری فلز(قرارگیری طلا، نقره و یا مس در زمینه اثر) به عنوان مهم ترین شیوه تزئین، موضوعات تزئین شامل شکار، نبرد، موسیقی، ورزش، آرایش زنانه، صحنه های زندگی درباری و اشرافی، مضمون سلطان نشسته بر تخت به صورت چهار زانو، از مهم ترین یافته های تحقیق حاضر است. تحقیق پیش رو از منظر هدف، بنیادین و از منظر روش، توصیفی تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای و جستجو در موزه ها می باشد.
Keywords [Persian]
-
فلزکاری
-
موصل
-
آبریز
-
فن ساخت
-
تزئین
)