On the investigation of decorative elements and architecture of the minarets of the Seljuk period in Isfahan

Document Type : Original Article

Authors

1 Msc Department of Archeology, Faculty of Conservation and Restoration, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran

2 Associate Professor, Department of Restoration, Faculty of Conservation and Restoration, University of Arts, Isfahan, Iran

Abstract

Problem definition: The minaret is one of the special decorative-functional elements in religious buildings and has an ancient background in pre-Islamic Iranian architecture. During the Seljuk period, which is one of the most important eras in the history of Iran, minarets of different dimensions and sizes were constructed in the city of Isfahan with beautiful decorations of brickwork, tile, plastering and inscriptions, which evoke dazzling majesty and beauty. These minarets have different uses and each of them has provided an appropriate context for the creativity and artistry of its founders and architects. The present research explores the decorative pattern types of these minarets.
Objective: The aim of the present study is to recognize the decorative patterns of the minarets belonging to the Seljuk period in Isfahan.
Research method: The present study has been conducted based on an analytical-comparative approach and the data has been collected in a combinative (library-field) manner.
Results:The present achievements indicated that the minaret construction has become increasingly important in the Seljuk period in Isfahan and in most of the examined ones, various decorative designs have been implemented using brickwork technique, which are important in terms of the aesthetic visual elements further to the practical aspects.
 

Keywords

Article Title [Persian]

بررسی عناصر تزیینی و معماری مناره های دوره سلجوقی شهر اصفهان

Authors [Persian]

  • اسماعیل نصری 1
  • حسام اصلانی 2
1 کارشناس ارشد باستان شناسی، دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر، اصفهان، ایران
2 دانشیار گروه مرمت، دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر، اصفهان، ایران
Abstract [Persian]

بیان مسئله: مناره یکی از عناصر تزیینی- کاربردی ویژه در بناهای مذهبی است که پیشینه­ ای کهن در معماری ایران قبل از اسلام داشته است. در دوره سلجوقیان که یکی از ادوار مهم تاریخ ایران است در شهر اصفهان مناره­ هایی با ابعاد و اندازه ­های مختلف با تزیینات زیبای آجرکاری، کاشی­ کاری، گچ ­بری و کتیبه­ ها ساخته شده که عظمت و زیبایی خیره کننده ­ای را القاء می ­کنند. این مناره­ ها دارای کاربری­ های مختلف بوده و هر یک زمینه مناسبی را برای خلاقیت و هنرمندی بانیان و معماران آن فراهم نموده است. این پژوهش درصدد است که به این سؤال که طرح­ های تزیینی این مناره­ ها از چه نوع تزییناتی است؟ پاسخ دهد.
هدف: شناخت آرایه ­های تزیینی مناره­ های دوره سلجوقی شهر اصفهان است
روش پژوهش: روش انجام این پژوهش تحلیلی- تطبیقی و گردآورری اطلاعات به صورت ترکیبی (کتابخانه­ ای- میدانی) صورت گرفته است.
یافته‌ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان می ­دهد که ایجاد بنای مناره در دوره سلجوقی در شهر اصفهان اهمیت روزافزونی یافته است و در اغلب مناره ­های بررسی شده طرح­ های تزیینی متنوعی با استفاده از تکنیک آجرکاری به اجرا درآمده است که علاوه بر جنبه کاربردی به لحاظ عناصر بصری زیباشناسانه حائز اهمیت هستند.

Keywords [Persian]

  • مناره
  • دوره سلجوقی
  • اصفهان
  • تزیینات

References

 
- آزاد، میترا. (1393). بررسی سه مناره مهم دوره سلجوقی؛ چهل دختران اصفهان، تاریخانه دامغان و مسجد جامع ساوه. مجله مطالعات معماری ایران، ( 5)، 56-39.
- استیرلن، هانری. (1377). اصفهان تصویر بهشت (ترجمه جمشید ارجمند). چاپ اول. تهران: نشر فرزان روز.
- اسمیت، مایرون بمنت. (1368). آثار تاریخی اصفهان: آثار ایران (ترجمه ابوالحسن سروقد مقدم). چاپ اول. تهران: بنیاد پژوهش­‌های آستان قدس رضوی.
- جعفری­زند، علیرضا. (1377). مسجد و مناره گار. مجله باستان­پژوهی، (9)، 8-6.
- جناب، علی. (1386). آثار و ابنیه تاریخی اصفهان (تدوین و تصحیح رضوان پور اعصار). چاپ اول. اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان.
- حاتم، غلامعلی. (1379). معماری اسلامی ایران در دوره سلجوقی. چاپ اول. تهران: موسسه انتشارات جهاد دانشگاهی.
- ریاحی، محمد حسین؛ قاسمی سیچانی، مریم و جاوری، محسن. (1391). شهری بر هامون نهاده (جستارهایی در باب پیشینه اصفهان). چاپ اول. اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان.
- رفیعی مهرآبادی، ابوالقاسم. (1352). آثار ملی اصفهان. چاپ اول. تهران: انتشارات انجمن آثار ملی.
- زمانی، عباس. (۱۳۵۱). منار و مناره تزئینی در آثار تاریخی اسلامی ایران. هنر و مردم، (۱۲۱)، ۶۲-۷۳.
- ساریخانی، مجید؛ شریفی­نیا، اکبر و شاکرمی، طیبه. (1394). کتیبه‌­نگاری آیات قرآنی بر مناره­‌های سلجوقی. فصلنامه نگارینه هنر اسلامی، (7-8)، 4-14.
- شکفته، عاطفه؛ احمدی، حسین و عودباشی، امید. (1394). تزیینات آجرکاری سلجوقیان و تداوم آن در تزیینات دوران خوارزمشاهی و ایلخانی. فصلنامه پژوهش‌­های معماری اسلامی، 3(۱)، 84-106.
-خزاعی، رضا و منصوری، سولماز. (1395). مطالعه تزیینات آجری در مناره­های دوره سلجوقی استان اصفهان. فصلنامه نگارینه هنر اسلامی، ۳(12)، 72-87.
- گدار، آندره. (1368). آثار ایران (ترجمه ابوالحسن سرو قد مقدم). ج4. چاپ اول. تهران: بنیاد پژوهش­های آستان قدس رضوی.
- مخلصی، محمد علی. (1391). مناره­­ها. معماری ایران دوره اسلامی (به کوشش محمد علی مخلصی). چاپ دهم. تهران: انتشارات سمت.
- نیکزاد امیر حسینی، کریم. (1333). فهرست تاریخچه مصور ابنیه تاریخی اصفهان. چاپ اول، اصفهان: بی جا
- هنرفر، لطف الله. (1350). گنجینه آثار تاریخی اصفهان. چاپ دوم. تهران: چاپخانه زیبا.
- هنرفر، لطف الله. (1376). آشنایی با شهر تاریخی اصفهان. چاپ چهارم. اصفهان: انتشارات گلها.
- هیلن براند، روبرت. (1391). معماری اسلامی (شکل، کارکرد، معنی) (مترجم باقر آیت­‌الله­‌زاده شیرازی). چاپ ششم. تهران: انتشارات روزنه.
Paykareh
Volume 9, Issue 20 - Serial Number 20
September 2020
Pages 24-36

Files

History

  • Receive Date: 21 June 2020
  • Revise Date: 31 July 2020
  • Accept Date: 12 September 2020

Share

How to cite

Statistics