Document Type : Original Article
Authors
1 Department of Handicrafts, Faculty of Applied Arts, University of Art, Tehran, Iran.
2 Department of Islamic Art, Ferdous Institute of Higher Education, Mashhad, Iran.
3 Department of Persian Language and Literature, Payam Nur University, Bojnord, Iran.
Abstract
Keywords
Article Title [Persian]
Authors [Persian]
بیان مسئله: اقوام کرمانج که به دستور شاه عباس صفوی برای حفاظت از مرزهای شرقی، از غرب کشور به خراسان کوچانده شدند، عمدتاً دامدار و مأنوس با طبیعت هستند. از جمله تولیدات ایشان، بافته‌های پاپوش با طرح و نقش قابل تأمل است. پاپوش‌ها شامل جوراب پشمی، پَتاوه و چاروق است که زن و مرد عشایر با بافت و دوخت و دوز آن به روایت زندگی و خاطرات خود می‌پردازند. در این پژوهش به چیستی نقوش پاپوش اقوام زعفرانلو و شادلو و همچنین چیستی مفاهیم نمادین آن‌ها که بازنمود فرهنگ بصری این اقوام است، پاسخ داده می‌شود.
هدف: دسته‌بندی نقوش و بازشناسی نمادهای برتر و معنا و مفهوم در پاپوش‌های اقوام زعفرانلو و شادلو در شهرستان‌های شیروان، بجنورد، قوچان و کلات نادری هدف این پژوهش است.
روش پژوهش: رویکرد تحقیق، کیفی است. این تحقیق از نظر هدف، بنیادی و ماهیتی توصیفی و تحلیلی دارد. جمع‌آوری مطالب کتابخانه‌ای و نیز میدانی و شامل مصاحبه و عکاسی است.
یافته‌ها: پاپوش‌های ایل کرمانج به سه نوع جوراب، پتاوه و چاروق تقسیم می‌شوند که تنوع نقوش در جوراب‌ها بیشتر از نقوش پتاوه و کفش است. نقش پاپوش‌ها، حیوانی، گیاهی و هندسی‌اند و مهم‌ترین خصیصه، انتزاعی و هندسی‌بودن آن‌هاست. کاربرد و معنای نقش‌ها تا اندازه‌ای همپوشان و در برخی طایفه‌ها متفاوت است. منبع الهام نقوش و باورهای ایل کرمانج طبیعت، گیاهان، پرندگان، حیوانات، امور روزمره و شرایط اقلیمی است. در هنر کرمانجی می‌توان نمادهایی چون برکت، حاصل‌خیزی، قدرت، استقامت، تجدید حیات، زندگی، باروری محافظت‌کننده و آسیب‌رسان و نیروهای فرامادی و کیهانی را پی‌جویی کرد.
Keywords [Persian]
)
