The Influence of the Iranian-Turanian Ingenuity of the Painter in Illustrating the Social Place of Women in Courtship Paintings of the Vargheh and Golshah Manuscript

Document Type : Original Article

Author

Department of Graphics, Faculty of Arts, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.

Abstract

Problem Definition: Research regarding the topic of "women" often exposes new aspects of the social culture of diverse epochs. The position of women in Iranian cultural geography bore many fluctuations from ancient times to the present day; hence, a means to study this position is to scrutinize historical illustrated manuscripts. In this study, two courtship themes from the illustrated version of "Vargheh and Golshah" are observed. This version, as the oldest illustrated version of Persian numerals, belongs to the late sixth and early seventh centuries AH. and is illustrated by "Mo'men Mohammad Khoei". This study seeks to answers the following two questions: What effect did the Iranian-Turanian originality of the painter and his cultural background have on his personal interpretation of the literary text, and how did this analysis affect the visual representation of the story? .
Objective: The aim of this study is to understand the effect of the originality and socio-cultural context of the artist in the method of representation of a literary text with non-Iranian roots.
Research Method: The research approach of this study is qualitative. Data is based on library information and scientific databases; moreover, the methodology is descriptive and analytical and Michael Riffaterre's intertextual semiotic theory is applied in data analysis.
Results: According to the results of this study, it can be stated that the cultural context of the literary text, which comprises of a material and earthly assessment of "love" according to the Turanians and the productivity of men in any kind of decision-making in his personal reading is resolved by the painter and presents an Iranian view in which the woman devises an "active and dynamic" nature in love, decisions and social scenes.

Keywords

Article Title [Persian]

تأثیر اصالت ایرانی-تورانی نگارگر درنمایش جایگاه اجتماعی زن نگاره‌های خواستگاری نسخه مصور ورقه و گلشاه

Author [Persian]

  • شادی طاهرخانی
هیأت علمی گروه گرافیک، دانشکده هنر، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
Abstract [Persian]

بیان مسئله: پژوهش‌هایی با موضوع «زن»، اغلب سویه‌ای جدید از فرهنگ اجتماعی دوران مختلف را آشکار می‌سازد. جایگاه زنان در جغرافیای فرهنگی ایرانی، از دوران باستان تا به امروز، فراز و فرودهای بسیاری داشته است. یکی از راه‌های مطالعه این جایگاه، بررسی نسخ مصور تاریخی است. در این پژوهش دو نگاره با مضمون خواستگاری، از نسخه مصور «ورقه و گلشاه» مورد بررسی قرار می‌گیرد. این نسخه به‌عنوان کهن‌ترین نسخه مصور رقم‌دارِ فارسی، متعلق به اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم ه.ق بوده و تصویرگر آن «مؤمن محمد خویی» است. این پژوهش به دو سؤال زیر پاسخ می‌دهد: اصالت ایرانی-تورانی نگارگر و بافت فرهنگیِ او، چه تأثیری بر خوانش شخصی وی از متن ادبی داشته و این خوانش چگونه در بازنمایی تصویری داستان تأثیر گذاشته است؟
هدف: درک میزان تأثیر اصالت و بافت فرهنگی اجتماعیِ نگارگر، در نوع بازنمایی متن ادبی با ریشه‌ای غیرایرانی هدف پژوهش حاضر است.
روش پژوهش: رویکرد تحقیق، کیفی است. داد‌ه‌های آن بر پایه اطلاعات کتابخانه‌ای، پایگاه‌های اطلاعاتی علمی به‌دست آمده و روش ارائه آن توصیفی و تحلیلی است. در تحلیل داده‌ها از نظریه نشانه‌شناختیِ بینامتنی مایکل ریفاتر استفاده شده است.
یافته‌ها: در نتیجة حاصل از این پژوهش می‌توان بیان کرد که نگارگر بافت فرهنگیِ متن ادبی که شامل نگاه مادی و زمینی به مقولة «عشق»، مولد بودن مردان در هرگونه فرهمندی و تصمیم‌گیری است را در خوانش شخصی خود، حل کرده و نگاهی ایرانی تورانی را که در آن زن، ماهیتی «فاعل و فعال» در عشق، تصمیمات و صحنه‌های اجتماعی دارد، به نمایش گذاشته است.

Keywords [Persian]

  • زن
  • ورقه و گلشاه
  • بینامتنیت
  • خوانش
  • نگاره
  • نگارگر
  • بافت فرهنگی-اجتماعی

References

- آتش، احمد. (1333). یک مثنوی گم‌شده از دوره غزنویان-ورقه و گلشاه عیوقی. مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، (4)، صص. 1-13.
- آلن، گراهام. (1380). بینامتنیت(ترجمه پیام یزدانجو). تهران: مرکز.
- ابن فضلان، احمد. (1345). سـفرنامـه(ترجمه ابوالفضل طباطبایی). تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
- ابن ندیم، محمد بن اسحاق. (1381). الفهـرسـت(ترجمه رضا تجدد). تهران: اساطیر.
- بختورتاش، نصرت اله. (1380). نشان رازآمیز: گردونه خورشید یا گردونه مهر. تهران: فروهر.
- پاکباز، رویین. (1392). نقاشی ایران: از دیرباز تا امروز. تهران: زرین و سیمین.
- تجویدی، اکبر. (1352). نقاشی ایرانی از کهن‌ترین روزگار تا دوران صفوی. تهران: دانشگاه تهران.
- تجدد دیلمه، امسه‌گل. (1395). توتمیسم و بازنمایی آیین و نقوش آن در فرهنگ و هنر قوم ترکمن(پایان‌نامه کارشناسی ارشد پژوهش هنر). دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، سیستان و بلوچستان، ایران.
- چندلر، دانیل. (1378). مبانی نشانه‌شناسی(ترجمه مهدی پارسا). تهران: سوره مهر.
- حسنوند، محمـدکاظم و شـمیم، سـعیده. (1393). بررسی نقش‌مایه گل لوتوس در هنر مصر، ایران و هنـد. جلـوه هنر، 6 (11)، صص. 22-40.
- خدایی، محمد زمان، کریمی، صادق و یار احمدی، مهدی. (1390). نگاهی به سیر تحول و نمادینگی بته و جقه. نشریه تحقیقات فرهنگی ایران، (14)، صص. 109-132.
- روح‌الامینی، محمود. (1368). مبـانی انسان‌شناسـی(چاپ سوم). تهران: عطار.
- سجودی، فرزان. (1393). نشانه شناسی کاربردی. تهران: نشر علم.
- سعدی، شیخ مصلح‌الدین. (1320). کلیات سعدی(به تصحیح محمد علی فروغی). تهران: انتشارات بروخیم.
- سهروردی، شهاب الدین یحیی. (1373). مجموعه مصنفات شیخ اشراق (جلد سوم). تصبیح و تحشیه و مقدمه سید حسین نصر. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- صفا، ذبیح الله. (1343). ورقـه و گلشاه عیوقی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- غلام‌حسین‌زاده، غلام‌حسین، عبید صالح عبید، یحیی، روشنفکر، کبری و رادفر، ابوالقاسم. (1390). بررسی تطبیقی مضامین عاشقانه داستان ورقه و گلشاه عیوقی با اصل روایت عربی. فصلنامه پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی، 2 (1)، صص. 43-69.
- فرزانه، محمد علی. (1358). دده قـورقوت کتـابی. تهران: انتشارات فرزانه.
- فروید، زیگموند. (1390). توتـم و تـابـو. تهران: اردیبهشت.
- کریم‌زاده تبریزی خوئی، محمد علی. (1370). احوال و آثار نقاشان قدیم ایران (و برخی از مشاهیر نگارگر هند و عثمانی) (جلد سوم). لندن: انتشارات مستوفی.
- کارنوی، آلبرت جـوزف. (1383). اساطیر ایرانـی(ترجمـه احمد طباطبایی). تهران: علمی و فرهنگی.
- کنبی، شیلا. (1391). نقاشی ایرانی (ترجمه مهدی حسینی). تهران: دانشگاه هنر.
- کیتسی، جوتین. (1385). اسطوره و نشانه‌شناسی در ارتباط با فرش‌های شرقی (ترجمه مینو بهرامی). کتاب ماه هنر، (95 و 96)، صص. 142-147.
- مرزبان، پرویز. (1371). فرهنگ مصور هنرهای تجسمی. تهران: سروش.
- محمدپناه، بهنام. (1387). ترکـان در گـذر تاریخ. تهران: نشر سبزان.
- مخبردزفولی، فهیمه. (1384). ترکان از شمنیسم تا اسلام، تاریخ و تمدن اسلامی. ۱(۱)، صص. 49-61.
- مقدادی، بهرام. (1393). دانشنامه نقد ادبی از افلاطون تا به امروز. تهران: نشر چشمه.
- منتظری مقدم، حامد. (1384). گونه­های ازدواج در عصر جاهلی، نشریه تاریخ اسلام در آیینه پژوهش، شماره 8، صص. 127-159.
- نامور مطلق، بهمن. (1394). درآمدی بر بینامتنیت: نظریه‌ها و کاربردها. تهران: سخن.
- نیک‌اندیش، بهزاد، عسکری، شبنم و چیت‌سازیان، امیرحسین. (1397). نمادشناسی نقش پرنده در قالی‌های ایران و هند. پیکره، ۷(14)، صص. 37-50.
- نیکنامی، پیمان، یوسفی پور کرمانی، پوران و غفوری مهدی آباد، فاطمه. (1398)، تحلیل داستان ورقه و گلشاه بر اساس نقد کهن­الگویی، فصلنامه علمی-تخصصی زبان و ادبیات غنایی، ۹(۳۳)، صص. 109-127.
- نوری، اکرم و مهرپویا، حسین. (1397). بررسی نقش قوچ در قالی‌های ترکمن از منظر تاریخی و آیینی. جلوه هنر، (48)، صص. 69-78.
- هال، جیمز. (1387). فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب(مترجم، رقیه بهزادی). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- یاحقی، محمدجعفر. (1369). فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی. تهران: نشر سروش.
- هینلز، جان. (1368). شناخت اسـاطیر ایران. به اهتمام ژاله آموزگار و احمد تفضلی. تهران: چشمه.
- ــــــــــــــــــــ. (1386). فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌ها در ادبیات فارسى. تهران: فرهنگ معاصر.
- Ips̨iroglu, MS, & Eyuboglu, S. (1961). Turkey: Ancient miniatures. New York Graphic.
- Riffaterre, M. (1978). Semiotics of Poetry(1st ed). Bloomingston: Indiana University Press.
- Riffaterre, M. (1983). Text Production(1st ed). New York: Columbia University Press.
 
 
Paykareh
Volume 10, Issue 25
December 2021
Pages 50-66

Files

History

  • Receive Date: 21 September 2021
  • Revise Date: 08 February 2022
  • Accept Date: 07 March 2022

Share

How to cite

Statistics