Iranian Painting, A Government Multi-Purpose Media (Case Study: Safavid Period Garden Painting)

Document Type : Original Article

Authors

1 Department of Islamic Art, Faculty of Craft Arts, Tabriz University of Islamic Art, Tabriz, Iran.

2 Department of Visual Arts, Faculty of Visual Arts, Tabriz Islamic Arts University, Tabriz, Iran.

3 Department of Social Sciences, Faculty of Law and Social Sciences, Tabriz University, Tabriz, Iran.

4 Department of Carpet, Carpet Faculty, Tabriz University of Islamic Arts, Tabriz, Iran.

Abstract

Problem Definition: As a multifaceted medium, garden paintings have included the social structure and power relations of the Safavids. The scientific challenge of the current research is to identify the ideology of the Safavid government in the hidden textual layers of garden paintings, the components related to symbolism, and Iranian culture in the heart of the Safavid society. In the present research, the following questions are addressed: What components and symbolic elements are the social relations of the Safavid period narrated in the text of garden paintings? How is the ideology and attitude of Safavid artists illustrated in garden paintings?
Objective: This research seeks to investigate and understand the relationship between the texts of paintings related to the theme of the Iranian garden in the scope of the socio-cultural structures of the Safavid period.
Research method: The current study is qualitative research using a descriptive-analytical method. The data collection is conducted through a library-based method.
Results: Interactions and social and religious relations have been carried out through symbolic cultural domination to advance the goals and legitimize the Safavid ideology. In the textual layers of garden paintings, painters have addressed the cultural and religious components representing relationships, national customs, court banquets, and Shia religion. Political and social events are represented in the form of mythological and religious narratives in the text of the paintings. The art of multi-purpose and moving illustration in paintings has become a powerful and focused medium at the service of the organized system of the Safavid court, and this artistic field has made the superior position of the king and the structure of the social classes of the Safavid government in the form of dynamic and animated images. Diversity in the design structure of gardens and collective spaces is one of the most significant achievements of artists in expressing the attitude, art, and knowledge of Safavid gardening. These paintings have paid attention to the awareness and precision of court painters in expressing identity components and conveying effective messages to their audiences.

Keywords


Article Title [Persian]

نقاشی ایرانی، رسانه چندمنظوره حکومتی (مورد مطالعه: نگاره باغی دوره صفویه)

Authors [Persian]

  • سونیا نوری 1
  • مهدی محمدزاده 2
  • محمد عباس زاده 3
  • علی وندشعاری 4
1 دانشجوی دکتری گروه هنر اسلامی، دانشکده هنرهای صناعی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.
2 استاد گروه هنرهای تجسمی، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.
3 استاد گروه علوم اجتماعی، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
4 دانشیار گروه فرش، دانشکده فرش، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.
Abstract [Persian]

بیان مسئله: نگاره‌های باغی به‌عنوان یک رسانه‌ چندساحتی، ساختار اجتماعی و روابط قدرت صفویان را پوشش داده است. چالش علمی پژوهش حاضر شناسایی ایدئولوژی دولت صفویان در لایه‌های متنی پنهان نگاره‌های باغی،‌ مؤلفه‌های مرتبط با نمادگرایی و فرهنگ ایرانی در بطن جامعه صفوی است. در پژوهش حاضر تلاش بر آن است به سؤالات زیر پاسخ داده شود: مناسبات اجتماعی دوره صفوی در متن نگاره‌های باغی بازگو کننده‌ چه مؤلفه‌ها و عناصر نمادینی هستند؟ چگونه ایدئولوژی و نگرش هنرمندان صفوی در نگاره‌های باغی مصور گشته است؟
هدف: این پژوهش در پی بررسی و شناخت ارتباط بین متون نگاره‌های مرتبط با مضمون باغ ایرانی در گستره ساختارهای اجتماعی‌فرهنگی دوره صفوی است.
روش پژوهش: تحقیق حاضر از نوع پژوهش‌های کیفی و به روش توصیفی-‌تحلیلی است. شیوه گردآوری داده‌ها از نوع کتابخانه‌ای است.
یافته‌ها: تعاملات، مناسبات اجتماعی و دینی از طریق سلطه فرهنگی‌نمادین در جهت پیشبرد اهداف و مشروعیت‌بخشی به ایدئولوژی صفویان صورت پذیرفته است. هنرمندان نگارگر در لایه‌های متنی نگاره‌های باغی به مؤلفه‌های فرهنگی و دینی که نشان‌دهنده مناسبات، آداب و رسوم ملی، ضیافت‌های درباری و مذهب تشیع است پرداخته‌اند. وقایع و رخ‌دادهای سیاسی و اجتماعی به‌صورت روایت‌های اسطوره‌ای و مذهبی در متن نگاره‌ها بازنمایی شده‌اند. هنر تصویرسازی چندمنظوره و متحرک در نگاره‌ها به رسانه‌ای پرقدرت و متمرکز در خدمت نظام سازمان یافته دربار صفوی قرار گرفته است، این حوزه هنری جایگاه برتر شاه و ساختار طبقات اجتماعی حکومت صفویان را در قالب تصاویر پویا و متحرک مصور ساخته است. تنوع در ساختار طراحی باغ‌ها و فضاهای جمعی از مهمترین دستاوردهای هنرمندان در بیان نگرش، هنر و دانش باغ سازی صفویان می‌باشد این نگاره‌ها به آگاهی و دقت نگارگران درباری در بیان مؤلفه‌های هویتی و انتقال پیام‌های اثرگذار به مخاطبان خود پرداخته‌اند.

Keywords [Persian]

  • نقاشی صفوی
  • نگاره‌های باغی
  • قدرت
  • رسانه
  • فرهنگ
- احمدی، حمید. (۱۳۹۰). بنیادهای هویت ملی ایرانی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- اطهری، سیدحسین و دستغیب، لیلا. (۱۳۹۳). بازتاب نمادین نقد و نفی قدرت مستقر در مناسک و شعایر شیعه، با تأکید بر دوره صفویه و قاجاریه. فصلنامه علمی‌پژوهشی شیعه‌شناسی، 12(۴۵)، صص. 77-106.
- آقاگل‌زاده، فردوس و طارمی، طاهره. (۱۳۹۵). تحلیل زبان‌شناسی گفتمان‌های رقیب در پرونده بورسیه‌های تحصیلی: رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف. دوماهنامه جستارهای زبانی، 7(۶)، صص. 391-414.
- القرآن الکریم. (1397). (ترجمه حسین انصاریان) قم: انتشارات آیین دانش.
- آیت‌اللهی، سیده‌موژان. (۱۳۹۴). تحلیل نمادشناسی باغ ایرانی و خوانش باغ به ‌مثابه متن با رویکرد نشانه‌شناسی (باغ‌های بازمانده اصفهان از دوران صفویه)(پایان‌نامه کارشناسی ارشد پژوهش هنر). دانشکده هنر معماری، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران.
- بهار، مهرداد. (۱۳۹۱). پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: آگه.
- پتروچیولی، آتیلیو. (۱۳۹۲). باغهای اسلامی؛ معماری، طبیعت و مناظر(ترجمه مجید راسخی). تهران: روزنه.
- دیویس، آرون. (۱۳۹۵). رسانه و قدرت(ترجمه محمد قلی میناوند). تهران: دانشگاه صدا و سیما.
- رجبی، محمدعلی، اسماعیلی، علیرضا، آقایی، احسان و اثباتی، محمدحسن. (۱۳۹۲). شاهنامه شاه‌طهماسبی(ترجمه علی‌اصغر منظرپور). تهران: نشر آثار هنری «متن».
- رضایی‌پناه، امیر و شوکتی مقرب، سمیه. (1395). تحلیل کیفیت بازنمایی مقام سلطنت در گفتمان سفرنامه نویسی عصر صفوی. فصلنامه علمی پژهشی تاریخ اسلام، 17(3)، صص. 152-121.
- زمردی، حمیرا. (۱۳۸۷). نمادها و رمزهای گیاهی در شعر فارسی. تهران: زوار.
- شیروانی، مریم. (۱۳۹۹). تأثیر فرهنگ و جامعه و کارکرد اثر در شکل‌گیری کالبد و تزیینات معماری در بناهای زندیه با نگاهی بر عمارت دیوانخانه. نشریه هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی، 25(۴)، صص. 27-34.
- صادق‌پور، میثم، محمدزاده، مهدی و قیداری، قدیمی. (۱۳۹۹). بازشناسی عملکرد نظیره‌سازی در نقاشی صفوی سده‌ دهم (بررسی رابطه‌‌ دوسویه‌ میدان و منش با تمرکز بر آثار سلطان‌محمد). نشریه رهپویه هنر، 3(۴)، صص.51-63.
- طوسی، معصومه و امامی‌فر، سیدنظام الدین. (1390). نمادشناسی و نشانه­شناسی عناصر باغ­های ایرانی با توجه به عناصر باغ فین کاشان. نگره، 6(17)، صص. 71-59.
- عالمی، مهوش. (1390). نمادپردازی در باغ ایرانی (حس طبیعت در باغ‌های سلطنتی صفوی). فصلنامه منظر، 3(17)، صص. 12-6.
- عبدی‌بیگ (نویدی) شیرازی، زین‌العابدین علی. (‌۱۹۷۴). دوحة‌الازهار (علی مینائی تبریزی و ابوالفضل رحیموف). مسکو: دانش.
- کریم‌اُف، کریم. (۱۳۸۵). سلطان‌محمد و مکتب او (مکتب نقاشی تبریز)(ترجمه جهان‌پری معصومی و رحیم چرخی)، تبریز: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- کفشچیان‌مقدم، اصغر و یاحقی، مریم. (1390). بررسی عناصر نمادین در نگارگری ایران. باغ نظر، 8(19)، صص. 76-65.
- کورکیان، ا.م و سیکر. ژ.پ. (۱۳۷۷)، باغ‌های خیال (هفت قرن مینیاتور ایران)(ترجمه‌ پرویز مرزبان). تهران: فرزان.
- منصوری، سید امیر و حیدرنتاج، وحید. (1390). «چهار» باغ؟ بررسی منشأ پیدایش نظریه چهارباغ به عنوان الگوی هنر باغسازی ایرانی. منظر، 3(14)، صص. 23-16.
- نامور مطلق، بهمن و کنگرانی، منیژه. (۱۳۹۴). فرهنگ مصور نمادهای ایرانی. تهران: شهر.
 -Gharipour, M. (2013). Persian Gardens and Pavilions (Peflection in History, Poetry and The Arts). London: L.B.Tauris & Co Ltd.