Visual Semiotics of the Iranian Prince in the Indian Paintings of "Darab-Namah" (British Library Manuscript)

Document Type : Original Article

Authors

1 Department of Art Research, Faculty of Art and Entrepreneurship, Isfahan Art University, Isfahan, Iran.

2 Department of Art, Technical and Vocational University, Tehran, Iran.

Abstract

Problem Definition: «Darab-Namah» is a folk legend about Darab, the hero, and his son Firuz Shah, during which the love of an Iranian prince for a Yemeni princess is narrated. This story is of interest among the Iran-oriented tendencies of the Gurkans of India, and it was included in the painting projects of Akbar Shah's court.
Objective: For this purpose, in this research, it is decided to ask the question; What is the shape, pictorial signs and compositions, in the illustrations of Darab Nama Tarsusi manuscript of the British Library should be answered.
Research Method: This research is fundamental in nature and is formed using a descriptive-analytical method based on documentary studies and a visual semiotics framework. The sampling method is purposeful, and the number of 7 elected Majlis out of 157 paintings of Darab-Namah of Tarsus is used for the qualitative analysis.
Results: The visual elements of the British Library manuscript are rich in cultural markers. Factors such as applying3w the symbolic and expressive aspects of colors, organizing visual elements in line with the story event, emphasizing the central character through the position on the page, and the type of angle of view have played an effective role in the meaning generation process.

Keywords


Article Title [Persian]

نشانه‌شناسی تصویری شاهزادۀ ایرانی در نگاره‎‌‌های هندی «داراب‌نامه» (نسخه کتابخانۀ بریتانیا)

Authors [Persian]

  • ناهید جعفری دهکردی 1
  • مرجانه نادری گرزالدینی 2
1 دکتری پژوهش هنر، دانشکده پژوهش‌های عالی هنر و کارآفرینی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
2 مربی گروه هنر، دانشگاه فنی و حرفه‌ای، تهران، ایران.
Abstract [Persian]

بیان مسئله: «داراب‌نامه» افسانه‌ای عامیانه از قهرمانی داراب و پسرش فیروزشاه است که در خلال آن، عشق شاهزاده‌ای ایرانی به شاهدخت یمن روایت می‌شود. این داستان در میان گرایش‌های ایران‌گرایانۀ‌ گورکانیان هند مورد توجه بوده و در پروژه‌های نگارگری دربار «اکبرشاه» در دستور کار قرار گرفته و اجرا شده ‌است. به همین منظور در این پژوهش مقرر است به سوال؛ چیستی شکل، نشانه‌های تصویری و ترکیب‌بندی‌ها، در نگاره‌های نسخۀ داراب‌نامۀ طرسوسی کتابخانۀ بریتانیا پاسخ داده شود.
هدف: شناسایی عناصر تصویری و ترکیب‌بندی داستان‌های عامیانۀ ایران در نسخۀ مصور داراب‌نامه طرسوسی محفوظ در کتابخانۀ بریتانیا هدف این پژوهش است.
روش پژوهش: این پژوهش ماهیتا بنیادی است و به شیوه توصیفی-تحلیلی و بر پایه مطالعات اسنادی و چارچوب نشانه‌شناسی تصویری شکل گرفته است. روش نمونه‌گیری هدفمند بوده و تعداد ۷مجلسِ منتخب از ۱۵۷ نگارۀ داراب‌نامۀ طرسوسی است که با رویکرد کیفی بررسی می‌شوند.
یافته‌ها: عناصر تصویری نسخه داراب‌نامه کتابخانه بریتانیا سرشار از نشانه‌های فرهنگی هستند و در مؤلفه‌هایی همچون «نماد»، «رنگ» (حاکمیت رنگ‌های گرم؛ کاربست رنگ نارنجی در بازنمایی قهرمان داستان؛ بهره‌گیری از جنبه‌های بیانی و نمادین رنگ‌ها)، «ترکیب‌بندی» (سامان‌دهی عناصر تصویری در راستای رویداد داستانی و تأکید بر شخصیت محوری از طریق موقعیت قرارگیری در صفحه و نیز استفاده از ترکیب‌بندی‌های دایره‌ای، مثلثی و خطی برای ایجاد فضای پویا، مهیج و آرام) و «زاویۀ دید» (روبه‌رو، هم‌سطح و بالا)، پدیدار شده‌‎اند.

Keywords [Persian]

  • داراب‌نامه
  • نگارگری هندی
  • نشانه‌شناسی تصویری
  • شاهزاده ایرانی
- جابز، گرترود. (1370). سمبل‌ها کتاب اول: جانوران (ترجمۀ محمدرضا بقاءپور). تهران: مترجم.
- چندلر، دانیل. (1397). مبانی نشانه‌شناسی (ترجمۀ مهدی پارسا). تهران: شرکت انتشاراتی سوره مهر.
- دانسی، مارسل. (1387). نشانه‌شناسی رسانه‌ها (ترجمۀ گودرز میرانی و بهزاد دوران). تهران: چاپار.
- راجرز، ام. جی. (1382). عصر نگارگری، سبک مغول هند (ترجمۀ جمیله هاشم‌زاده). تهران: دولتمند.
- ستاری، رضا. (1382). داستان داراب در شاهنامه و داراب‌نامه. پژوهشنامه علوم انسانی، ۱(37)، صص. 172-182.
- شهرامی، محمدباقر و رحمانی، مهرداد. (1398). تحلیل مقایسه‌ای زیبا‌یی‌شناسی روایی در داراب‌نامۀ طرسوسی و بیغمی (با رویکرد نظام ژرف‌ساخت و روساخت روایی اریک لاندوفسکی). اندیشه‌های ادبی، ۱۰(40). صص. 23-47.
- شوالیه، ژان و گربران، آلن. (1379). فرهنگ نمادها (ترجمۀ سودابه فضایلی) (جلد 1). تهران: جیحون.
- شوالیه، ژان و گربران، آلن. (1385). فرهنگ نمادها (ترجمۀ سودابه فضایلی) (جلد 4). تهران: جیحون.
- شوالیه، ژان و گربران، آلن. (1387). فرهنگ نمادها (ترجمۀ سودابه فضایلی) (جلد 5). تهران: جیحون.
- شیمل، آن‌ماری و کری ولش، استوارت. (1396). تلفیق نظم فارسی در نگارگری هندی؛ دیوان انوری در دربار اکبرشاه گورکانی (ترجمۀ مصطفی لعل‌شاطری، ناهید جعفری دهکردی). مشهد: مرندیز.
- طرسوسی، ابوطاهر محمدبن حسن. (۱۳56). داراب‌نامه طرسوسی(جلد ۱)، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- - عصار کاشانی، الهام، معین‎الدینی، محمد و اولیائی شاد، آزاده. (1401). بازتاب مذهب، تاریخ، سیاست و فرهنگ ایرانی در فالنامه قطب‌شاهیان دکن، پیکره، 11(28)، صص. ۵۲-۳۹.
- علامی، ابی‌الفضل. (۱۸۷۲م). آئین اکبری. کلکته: ایشیاتک سوسیتی اف بنگال.
- علایی، سیروس. (1397). نظری به گنجینه‌ کتاب‌های فارسی در کتابخانۀ‌ بریتانیا. ایران نامگ، ۳(2)، صص. 135-159.
- کوپر، جی.سی. (1380). فرهنگ مصور نمادهای سنتی (ترجمۀ ملیحه کرباسیان). تهران: فرشاد.
- نامورمطلق، بهمن و کنگرانی، منیژه. (1394). فرهنگ مصورنمادهای ایرانی. تهران: شهر.
- هال، جیمز. (1380). فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب (ترجمۀ رقیه بهزادی). تهران: فرهنگ معاصر.
- Okada, A. (1992). Indian miniatures of the Mughal court. New York: H.N. Abrams.
- Dimand, Maurice S. (1953). Mughal Painting under Akbar the Great,(Vol. 12, No. 2). New York: The Metropolitan Museum of Art
- Randhawa, M. S. (1930). Kangra Valley Painting. Delhi: Ministtry of Informatino & Broadcasting.