Examining the Executive Structure and Morphology of Animal Motifs in the Pictographs of Lorestan Province (Case Study: Pictographs of Kuhdasht and Poldokhtar)

Document Type : Original Article

Authors

1 Ph.D. student of archaeology, Faculty of Social Sciences, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran.

2 Associate Professor, Department of Archaeology, Faculty of Social Sciences, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran.

3 Professor, Department of Archaeology, Faculty of Social Sciences, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran.

4 Assistant Professor, Cultural Heritage and Tourism Research Institute, Tehran, Iran.

Abstract

Problem Definition: Petroglyph (Rock Carving) is one of the most common ways of expressing and conveying the message of societies, which is reflected in stone-rock panels. The abundance of these works in most areas of the Iranian plateau causes more efforts to explore them. In the meantime, Lorestan province in Zagros is one of the special regions in presenting this type of artistic representation in the pictograph style; Therefore, in this research, the executive structure and morphology of animal motifs in the pictographs of Lorestan province in two cities of Kuhdasht and Poldokhtar have been investigated. The question is: «What is the executive structure, design, visual features, and theme of animal motifs in the pictographs of Lorestan province?»
Objective: This research aims to investigate the visual characteristics, thematic perception, and narrative scenes of animal motifs in the pictographs of Lorestan province.
Research Method: This research is conducted using descriptive-analytical and comparative methods and the data collection is done by field-, laboratory-, and library-based procedures.
Results: Sixty-three animal motifs (horse, ibex, camel, deer, and dog) were identified. The drawing style of the characters is mainly realistic and with no background, and sometimes, (ibex and dog) an abstract style has been used. All motifs lack volume and perspective as well as failure to observe proportions can be seen in some motifs. Motifs are drawn with red, black, and orange colors on the surface of the stone, with no contrast. Based on laboratory studies, the color used in creating the motif elements is a combination of Iron Oxide II and III. From a comparative point of view, the motifs in question are similar to the petroglyphs of the Iranian plateau (Zagros) only in terms of the type of pattern (merely the pattern, not the nature of the pattern). Finally, by examining the animal motifs in Lorestan province, the importance of these animals in the lives of the people living in this land and a general understanding of their lifestyle can also be obtained.

Keywords

Main Subjects

Article Title [Persian]

بررسی ساختار اجرایی و ریخت‌شناسی نقوش حیوانی رنگین‌نگاره‌های استان لرستان (مطالعۀ موردی: نگاره‌های رنگی کوهدشت و پلدختر)

Authors [Persian]

  • سارا صادقی 1
  • اردشیر جوانمردزاده 2
  • رضا رضالو 3
  • منیژه هادیان دهکردی 4
1 دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
2 دانشیارگروه باستان‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
3 استاد گروه باستان‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
4 استادیار پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران.
Abstract [Persian]

بیان مسئله: سنگ‌نگاره یکی از رایج‌ترین شیوه‌های بیان و انتقال پیام در جوامع بوده که در پهنه سنگ‌های صخره‌ای بازتاب یافته است.  در این میان استان لرستان و کوه‌های زاگرس، از مناطق ویژه‌‌ای است که این نوع رنگین‌نگاره‌ها در آن یافت شده است. در این پژوهش، به بررسی ساختار اجرایی و ریخت‌شناسی نقوش حیوانی رنگین‌نگاره‌های استان لرستان در دو شهرستان کوهدشت و پلدختر پرداخته شده است. اکنون سؤال این است، ساختار اجرایی، طراحی، ویژگی‌های بصری و موضوع نقوش حیوانی رنگین‌نگاره‌های استان لرستان چگونه است؟
هدف:  بررسی ویژگی‌های بصری، ادراک موضوعی و صحنه‌های روایی نقوش حیوانی رنگین‌نگاره‌های استان لرستان هدف این پژوهش است.
روش پژوهش: این پژوهش به‌شیوۀ توصیفی-تحلیلی و تطبیقی است و مبتنی ‌بر گردآوری اطلاعات به‌شیوۀ میدانی، آزمایشگاهی و کتابخانه‌ای است.
یافته‌ها: در ‌مجموع شصت‌و‌سه نقشمایۀ حیوانی (اسب، بزکوهی، شتر، گوزن و سگ) شناسایی شد. سبک ترسیم نقش‌ها عمدتاً به‌صورت واقع‌گرایانه و بدون بسترسازی است و در برخی موارد (نقشمایه بز و سگ) سبک انتزاعی به‌کار برده شده است. نقوش فاقد حجم‌پردازی بوده و عمق‌نمایی و عدم‌رعایت تناسبات در برخی از نقوش قابل ‌مشاهده است. نقوش با رنگ‌های قرمز، سیاه و نارنجی بر سطح سنگ، بدون سایه‌روشن ترسیم شده است. برمبنای مطالعات آزمایشگاهی رنگ استفاده شده در این سنگ‌نگاره‌ها، ترکیبی از اکسیدآهن II و III است. بررسی تطبیقی نشان داد نقوش از لحاظ ساختار مورد نظر شبیه سنگ‌نگاره‌های فلات ایران (زاگرس) است. در نهایت با بررسی نقوش حیوانی در استان لرستان می‌توان به اهمیت این جانوران در زندگی مردم ساکن این دیار و شناختی کلی از جریان زندگی ایشان نیز دست یافت.

Keywords [Persian]

  • رنگین‌نگاره
  • ساختار اجرایی
  • سبک ترسیم
  • نقوش حیوانی
  • کوهدشت
  • پلدختر
  • زاگرس

References

- اشترکی لرکی، خدیجه و کلاه‌کج، منصور. (1401). تطبیق دیداری نقش بز سنگ‌نگاره‌های لرگردو و کیارس خوزستان با سنگ‌نگاره‌های تیمره، مزاین و خوراوند استان اصفهان و مرکزی. جلوه هنر، 14(2)، صص. 7-20.
- اهری مصطفوی، منیره و اسدی، مهیار. (1400). پژوهشی در ویژگی‌های صوری سنگ‌نگاره‌های غار دوشه لرستان. رهپویه هنر/هنرهای تجسمی، ۴(۳)، صص. 15-24.
- ایزدپناه، حمید. (1348). نقاشی‌های غار دوشه. باستان‌شناسی و هنر ایران، 4، صص. 53-57.
- بختیاری شهری، محمود. (1388). بررسی و مطالعۀ سنگ‌نگاره‌های نویافتۀ دشت توس. مطالعات باستان‌شناسی، ۱(۱)، صص. 21-44.
- بورنی، مک. (1348). گزارش مقدماتی بررسی و حفاری در غارهای کوهدشت لرستان برای تعیین تاریخ نقش‌های پیش از تاریخی ناحیۀ لرستان (ترجمۀ ذبیح‌الله رحمتیان). مجلۀ باستان‌شناسی و هنر ایران، ۱(۳)، صص. 14-16
- حسین‌آبادی، زهرا و صفورا، ژیلا. (1399). بنیان‌های اعتقادی در نقوش سنگ‌نگاره‌های دره‌نگاران سراوان. هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی، (۲۵)، صص. 65-74.
- رشیدی‌نژاد، مسعود، دلفانی، مریم و مصطفی‌زاده، نرگس. (1388). معرفی سنگ‌نگاره‌های جربت، شهرستان جاجرم. پژوهش‌های باستان‌شناسی مدرس، 1 (2)، صص. 166–174.
- رفیع‌فر، جلال‌الدین. (1384). سنگ‌نگاره‌های ارسباران. تهران: پژوهشکدۀ مردم‌شناسی.
- سبزی، موسی و همتی‌ازندریانی، اسماعیل. (1399). بررسی و تحلیل سنگ‌نگاره‌های بروجرد، استان لرستان. پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، 25(10)، صص. 91-112.
- سرلو، خوان ادوارد. (1388). فرهنگ نمادها (ترجمۀ مهرانگیز اوحدی). تهران: دستان.
- شهابی، امین و طهمورث­پور، مجتبی. (1393). تجزیه و تحلیل بیوانفورماتیکی و فیلوژنتیکی ژن­های NADH3 و NADH4L ژنوم میتوکندری شتر دوکوهانه ایران، بیوتکنولوژی کشاورزی، 7(3)، صص. 163-174.
- شیدرنگ، سونیا. (1386). نقوش صخره‌ای میوله؛ نویافته‌هایی در شمال کرمانشاه. مجله باستان‌پژوهی، دورۀ جدید، 2(3)، صص. 55-64.
- صادقی، سارا و فیضی، فرزاد. (1400). نقش‌های نویافتۀ سنگ‌نگاره‌های زرینۀ قروه در کردستان. نشریه اثر، 42(4)، صص. 488-504.
- صادقی، سارا. (1399). بررسی و مطالعه روش‌مند و علمی باستان‌شناختی- انسان‌شناختی نگارکندهای استان کردستان، جهت دست‌یابی به نقش شاخص برای گاه‌نگاری، سنندج: بایگانی میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان (منتشرنشده).
- صادقی، سارا، رحیمی، سعید، افخمی، بهروز و همتی‌ازندریانی، اسماعیل. (1400). بررسی و تحلیل گونه‌شناختی سنگ‌نگاره‌های نویافتۀ باوکی، شهرستان ازنا. نشریه مطالعات باستان‌شناسی پارسه، 16(5)، صص. 195-220.
- صادقی، سارا، قربانی، حمیدرضا و هاشمی زرج‌آباد، حسن. (1394). بررسی و مطالعۀ نقشمایه‌هایِ سنگ‌نگارۀ آسو در شرق ایران.  فصلنامه مطالعات فرهنگی، اجتماعی خراسان، 9(4)، صص. 96-75.
- صفی‌نژاد، جواد. (1381). لرهای ایران (لر بزرگ، لرکوچک). تهران: آتیه.
- عبدی، کامیار و بیگلری، فریدون. (1393). همبودی انسان و جانوران در ایران زمین. تهران: موزه ملی ایران.
- فرزین، علیرضا. (1384). گورنگاره‌های لرستان. تهران: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، پژوهشکده مردم‌شناسی.
- فرهادی، مرتضی. (1374). موزه‌هایی در باد، معرفی مجموعۀ عظیم سنگ‌نگاره‌های نویافتۀ تیمره. فصلنامه علوم اجتماعی، (7 و ۸)، صص. 16-61.
- قاسمی، سید فرید. (1375). مفرغ لرستان، تاریخچه، ویژگی‌ها، نمودها و نمونه‌ها. خرم‌آباد: پیغام.
- محمدی‌فر، یعقوب و همتی‌ازندریانی، اسماعیل. (1393). معرفی و تحلیل نقوش صخره‌ای ازندریان ملایر. فصلنامۀ علوم اجتماعی، 64، صص. 223-252.
- نجفی، فرزانه. (1399). مطالعۀ تحلیلی و تطبیقی نقوش بز در سنگ‌نگاره‌های منطقۀ شترسنگ خراسان رضوی با نقوش مشابه در فلات ایران. نگره، 15(56)، صص. 89-107.
- نوراللهی، علی. (1395). سنگ‌نگاره‌های یازلی چای، گندم‌کوه و زاغرم. جستارها، دیار، 1(1)، صص. 85-113.
- وحدتی، علی‌اکبر. (1399). شکار در کوهستان: رنگین‌نگاره‌های پناهگاه صخره‌ای تکه در روستای نرگسلوی علیا، بجنورد. پژوهشنامه خراسان بزرگ، 39، صص. 67-84.
- هاشمی‌زرج‌آباد، حسن. (1392). معرفی و تحلیل نقوش سنگ‌نگاره‌های نویافته بخش شوسف نهبندان. فصلنامۀ مطالعات فرهنگی- اجتماعی خراسان، 8(2)، صص. 161-193.
- هال، جیمز. (1397). فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب. تهران: معاصر.
شهبازی، عبدالله. (1360). مقدمه­ای برشناخت ایلات و عشایر. تهران: نشر نی.
- Moradi, H, Sarhaddi Dadian, H, Soltani, M, Rahman, N.H, & Chang, B. (2013). Study and Typological Comparison of Petroglyphs in the Marzbanik Valley, Baluchestan, Iran. The Journal of Archaeology, Consciousness and Culture, 6(13), pp. 331-350.
- Opie, A. (1992). nomadic and village weaving from the near east and central Asia. London: Laurence king.
-Zeuner, F. F. E) .1955).The Identity of the Camel on the Khurab Pick. Iraq, 17, pp. 162-63
Paykareh
Volume 12, Issue 31
May 2023
Pages 68-87

Files

History

  • Receive Date: 13 January 2023
  • Revise Date: 25 May 2023
  • Accept Date: 07 June 2023

Share

How to cite

Statistics