The Form and Meaning of the Painters' Signature in "Gulshan Album (Muraqqa'-e Gulshan)" (Case Study: Five Signed Paintings)

Document Type : Original Article

Authors

1 Ph.D. Student of Art Research, Faculty of Theoretical Sciences and Advanced Art Studies, Tehran University of Art, Tehran, Iran

2 Assistant Professor of Art Research, Faculty of Theoretical Sciences and Advanced Art Studies, Tehran University of Art, Tehran, Iran.

Abstract

Problem Definition: Looking at the developments of painting in Iran, we have witnessed the spread of the painter's signature or the insertion of his name since the Timurid period in Iran and the lands influenced by Persian culture such as Gurkan India. Among the works of this period, "Gulshan Album (Muraqqa'-e Gulshan)" has a special place because of the direct supervision of Jahangirshah (Gurkan) in the collection of pieces, from the two aspects of the number of signed works and the method of signature, which differs from the Isfahan school. The key question is "In "Gulshan Album (Muraqqa'-e Gulshan)" and in Jahangirshah's era, in which way and in what structure did the painters design their signature and what meanings hide in their signature form"?
Objective: To identify the placement method of the signature in Gulshan Album's paintings in terms of form and structure and to discover its hidden meanings which is to reveal the relationship between the composition of signatures in the work, with the artist's motivation in representing his social position and establishing interactive (interpersonal) relationships with the viewer through the signature method.
Research Method: In the current research, by using library resources and directly observing the paintings and signed margins of the inscriptions in the Gulshan Album, the data was collected; Then, five non-random samples of signed works were selected, and each one was analyzed according to the research objectives by visual reading method based on the three metafunctions of composition, representation, and interaction.
Results:  Three results were obtained in the examination of signed paintings. First, five compositional patterns were identified in terms of structure in the signed paintings; Second, the narrative and conceptual relationship between the composition method and the verbal content of the signatures with the social position of the painters in the court and their relationship with the production of Gulshan Album was revealed. Finally, by observing the arrangement of signed paintings in different dimensions, distances, and sizes, the motivation of the painters in interacting with the viewer was revealed.

Keywords

Main Subjects

Article Title [Persian]

چگونگی صورت و معنای رقم نگارگران در «مرقع گلشن» (مطالعه موردی پنج نگاره مرقوم)

Authors [Persian]

  • زهرا السادات فیروزآبادی 1
  • ایرج داداشی 2
1 دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشکده علوم نظری و مطالعات عالی هنر، دانشگاه هنر تهران، تهران، ایران.
2 استادیار پژوهش هنر، دانشکده علوم نظری و مطالعات عالی هنر، دانشگاه هنر تهران، تهران، ایران.
Abstract [Persian]

بیان مسئله: با نگاه به تحولات نگارگری در ایران شاهد رواج رقم نگارگر یا درج نام و نشان وی از دوران تیموری در ایران و سرزمین‌های متأثر از فرهنگ پارسی همچون هند گورکانی هستیم. از میان آثار این دوران، «مرقع‌گلشن» به‌دلیل نظارت مستقیم جهانگیرشاه (گورکانی) در گردآوری قطعات، از دو جنبۀ تعداد آثار مرقوم و شیوۀ رقم‌زنی متفاوت با مکتب اصفهان، جایگاه ویژه‌ای دارد. سؤال اصلی این است که در مرقع‌گلشن و در بستر فرهنگی دوران جهانگیرشاه، نگارگران به‌کدام صورت و در چه ساختار ترکیب‌بندی رقم یا امضای خویش را نگاشته و در فرم رقم آنان چه معانی‌ای مستتر است؟
هدف: شناخت شیوه قرارگیری رقم در نگاره های مرقع گلشن به ‌لحاظ صوری و ساختاری و کشف معانی پنهان آن؛ ازجمله آشکار کردن ارتباط میان نحوه ترکیب­‌بندی رقم در اثر، با انگیزه نگارگر در بازنمود موقعیت اجتماعی خویش و برقراری روابط تعاملی (بینافردی) با بیننده به واسطه شیوه رقم‌­زنی است.
روش پژوهش: در پژوهش حاضر با بهره­‌گیری از منابع کتابخانه­‌ای و مشاهده مستقیم نگاره­‌ها و حاشیه­‌های مرقوم در مرقع گلشن، اطلاعات گردآوری؛ سپس پنج نمونه غیرتصادفی از آثار مرقوم انتخاب و هر یک متناسب با اهداف پژوهش به روش خوانش تصویری بر پایۀ سه فرانقش ترکیبی، بازنمودی و تعاملی، تحلیل شد.
یافته‌ها: در بررسی نگاره های مرقوم سه نتیجه حاصل گردید: ابتدا پنج الگوی ترکیب‌­بندی به لحاظ ساختاری در رقم نگاره‌­های مرقع مشخص شد؛ دوم ارتباط روایی و مفهومی میان نحوۀ ترکیب­‌بندی و محتوا کلامی رقم‌ها با جایگاه اجتماعی نگارگران در دربار و نسبت آنان با تولید مرقع نمایان شد و در نهایت، با مشاهده طرز چینش رقم‌ نگاره‌­ها در زاویه، فاصله و اندازۀ متفاوت، انگیزه نگارگران در تعامل با بیننده آشکار گردید.

Keywords [Persian]

  • رقم در نگارگری
  • نگارگری گورکانی
  • مرقع گلشن
  • خوانش تصویر
  • گونتر کرس و تئو ون لیوون

References

- اتینگهاوزن، ریچارد و گرابر، الگ. (1396). هنر و معماری اسلامی (جلد 1) (ترجمۀ یعقوب آژند). تهران: انتشارات سمت.
- افشار، ایرج. (1381). مقام انجامه در نسخه (دفتر پنجم). نامۀ بهارستان، 3(1)، 100-39.
- آتابای، بدری. (1353). فهرست مرقعات کتابخانۀ سلطنتی. تهران: کتابخانۀ کاخ گلستان.
- آژند، یعقوب. (1394). مکتب نگارگری تبریز و قزوین و مشهد. تهران: فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران، مؤسسۀ تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری «متن».
- آژند، یعقوب. (1396). رقم مسجع: علل و رویکرد مذهبی- اجتماعی آن. هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی، 22(2)، 1-8.
- آژند، یعقوب. (1393). مکتب نگارگری اصفهان. تهران: مؤسسۀ متن فرهنگستان هنر.
- بلر، شیلا و بلوم، جاناتان. (1398). هنر و معماری اسلامی (جلد 2) (ترجمۀ یعقوب آژند). تهران: سمت و فرهنگستان هنر.
- بلر، شیلا. (1396). خوشنویسی در اسلام (ترجمۀ ولی‌الله کاووسی). تهران: فرهنگستان هنر.
- پاکباز، رویین. (1399). دایره‌المعارف هنر (جلد 1-3). تهران: فرهنگ معاصر.
- پاکباز، رویین. (1392). نقاشی ایرانی از دیرباز تا امروز. تهران: انتشارات زرین و سیمین.
- تاتارکیویچ، ووادیسواف. (1400). تاریخ مفاهیم بنیادین زیبایی‌شناسی (ترجمۀ حمیدرضا بسحاق). تهران:گیلگمش.
- جهانگیرگورکانی، نورالدین محمد. (1359). جهانگیرنامه- توزک جهانگیری (به کوشش محمد هاشم). تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
- جهانگیرگورکانی، نورالدین محمد. (بی تا). مرقع‌گلشن. تهران: مرجع نسخ خطی کاخ گلستان تهران.
- ذکاء، یحیی. (1343). رقم زدن و نمونه‌ای از فروتنی هنرمندان ایرانی. هنر و مردم، 29، 31-30.
- سوچک، پریسیلا. (1384). هنرمندان ایرانی در هند گورکانی: آثار و دگرگونی‌ها (ترجمۀ عباس آقاجانی). گلستان هنر، 2، 140-126.
- کرس، گونتر و لیوون، تئوون. (1398). خوانش تصاویر: دستور طراحی بصری (ترجمۀ سجاد کبگانی). تهران: فرهنگ‌سرای میردشتی.
- کریم‌زادۀ تبریزی، محمدعلی. (1363). احوال و آثار نقاشان قدیم ایران و برخی از مشاهیر نگارگر هند و عثمانی (جلد 1). لندن: کریم‌زادۀ تبریزی.
- کریم‌زادۀ تبریزی، محمدعلی. (1369). احوال و آثار نقاشان قدیم ایران و برخی از مشاهیر نگارگر هند و عثمانی (جلد 2). لندن: کریم‌زادۀ تبریزی.
- کریم‌زادۀ تبریزی، محمدعلی. (1370). احوال و آثار نقاشان قدیم ایران و برخی از مشاهیر نگارگر هند و عثمانی (جلد 3). لندن: انتشارات مستوفی.
- لینت وِلت، ژَیپ. (1390). رساله‌ای درباره گونه‌شناسی روایت نقطه دید (ترجمه علی عباسی و نصرت حجازی). تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- مایل هروی، نجیب. (1372). کتاب آرائی در تمدن اسلامی. تهران: انتشارات بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
- مساوات، مهشید. (1388). بررسی نشانه‌شناختی امضا در آثار نگارگری از دوران ایلخانی تا قاجار (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد منتشر‌نشده). دانشکدۀ هنر، دانشگاه الزهرا (ص)، تهران، ایران. بازیابی‌شده از: https://ganj.irandoc.ac.ir.
- معمر، زهرا. (1395). عوامل اوج‌گیری و افول تأثیرات نگارگری ایران بر مکتب نگارگری گورکانی هند. نامۀ فرهنگستان(ویژه‌نامه شبه قاره)، (۶)، 128-113.
- هاشم‌پور سبحانی، توفیق. (1397). تاریخ ادبیات ایران. تهران: دانشگاه پیام نور.
- Kossak, S. (1997). Indian court painting16th.19 the century. New York: the metropolitan museum of art
- Kress, G & Leeuwen, V. (2006). Reading Images: The grammar of visual design. London and New York: Routledge, second edition published.
- Seyller, J. (1987).`Scribal Notes on Mughal Manuscript Illustrations`.Artibus Asia, 48 (3/4) , 247-277.
Paykareh
Volume 12, Issue 32
August 2023
Pages 50-70

Files

History

  • Receive Date: 29 February 2024
  • Revise Date: 13 July 2023
  • Accept Date: 29 July 2023

Share

How to cite

Statistics