Islamic Tiraz or Sassanid Tiraz, Christian Clavos-Tablion

Document Type : Original Article

Author

PhD in Art Research, National Museum of Iran, Tehran, Iran.

Abstract

Problem Definition: Islamic Ornamental Textiles (Islamic Tiraz) or Sassanid Designed Textiles (Sassanid Tiraz), Christian Clavos- Tablion are weavings that, in the past, belonged to certain spiritual and courtiers, especially Islamic caliphs, Sassanid kings, and Christian emperors, because of their social and political prestige. The design and making of the Islamic Ornamental Textiles show the influence and continuity of Sassanid and Christian art, which has not been researched for its historical attribution. The present research addresses two questions: «What are the points of similarity and difference between Islamic Tiraz or Sassanid Tiraz and Christian Clavos-Tablion?» and «Which design of the Sassanid style and Clavos-Tablion has influenced the Islamic Tiraz?»
Objective: This research aims to describe and recognize Sassanid Tiraz, Christian Clavos- Tablion, as evidence to influence the Islamic Tiraz.
Research Method: The current research method is descriptive-historical. The data has been collected through library and museum websites. First, the Islamic, Sassanid, and Christian textiles are described based on historical and visual sources, and then according to the shapes, motifs, and designs, the influence of the Islamic Tiraz has been determined and qualitatively analyzed in the evaluation section of the research.
Results: In terms of structure and decorative elements, the Islamic Tiraz continues the tradition of Sassanid and Christian textile weaving. They first followed the Sassanid style in terms of the type of textile, production method, and design, and then, in the final path of their transformation and change, they modeled themselves on the Christian Clavos-Tablion forms, with the difference that the early Islamic scripts were placed in the Islamic Tiraz instead of the Christian elements. Like Sassanid Tiraz and Tablion, the Islamic Tiraz has prime material and spiritual importance, and like the Christian Tablion, it is a modified form of the Christian Coptic Clavos decorative strips.

Keywords

Article Title [Persian]

طراز اسلامی یا تراز ساسانی، کلاووس- تابلیون مسیحی

Author [Persian]

  • مریم فدایی تهرانی
دکتری پژوهش هنر، موزه ملی ایران، تهران، ایران.
Abstract [Persian]

بیان مسئله: طراز اسلامی، تراز ساسانی، کلاووس- تابلیون مسیحی بافته‌هایی هستند که در گذشته به‌دلیل اعتبار اجتماعی و سیاسی به اشخاص خاص روحانی، درباری، به‌ویژه خلفای اسلامی، شاهان ساسانی و امپراتوران مسیحی، تعلق داشت. شیوۀ نقش‌اندازی و ساخت طراز اسلامی نشانگر تأثیر و تداوم هنر ساسانی و مسیحی است که تاکنون برای انتساب تاریخی آن پژوهشی انجام نشده است. پژوهش حاضر به دو پرسش نقاط تشابه و تفاوت طراز اسلامی با تراز و کلاووس- تابلیون مسیحی چیست؟ و کدام طرح و نقش تراز ساسانی و کلاووس- تابلیون بر طراز اسلامی تأثیر گذاشته است؟ پاسخ می‌دهد.
هدف: هدف این پژوهش توصیف و شناخت تراز ساسانی، کلاووس- تابیلون مسیحی، به‌منزلۀ شواهدی بر تأثیرپذیری طراز اسلامی، است.
روش پژوهش: روش پژوهش حاضر توصیفی- تاریخی است. داده‌ها از راه کتابخانه‌ای و سایت موزه‌ها گردآوری شده است. در ابتدا بافته‌های اسلامی، ساسانی و مسیحی بر پایۀ منابع تاریخی و تصویری توصیف و سپس برمبنای اشکال، نقوش و طرح‌ها، میزان تأثیرپذیری طراز اسلامی مشخص و در بخش ارزیابی پژوهش تحلیل کیفی شده است.
یافته‌ها: طراز اسلامی به‌لحاظ ساختار و عناصر تزیینی ادامه‌دهندۀ سنت پارچه‌بافی ساسانی و مسیحی است. به این مفهوم که ابتدا از لحاظ نوع بافت، شیوۀ تولید و نقش‌اندازی از تراز ساسانی پیروی کردند و سپس در مسیر نهایی تحول و تغییر خود از اشکال کلاووس- تابلیون مسیحی الگو گرفتند. با این تفاوت که خطوط اولیۀ اسلامی ‌به‌جای عناصر مسیحی در طراز اسلامی قرار گرفت. طراز اسلامی همانند تراز ساسانی و تابلیون از اهمیت مادی و معنوی بالایی برخوردار بوده است و همانند تابلیون مسیحی شکل تغییر یافتۀ نوارهای تزیینی کلاووس قبطی مسیحی می‌باشد.

Keywords [Persian]

  • طراز اسلامی
  • ترازساسانی
  • کلاووس- تابلیون مسیحی
  • پارچۀ ساسانی
  • پارچۀ مسیحی

References

- ابن خلدون. (1375). مقدمۀ ابن خلدون (ترجمۀ محمد پروین گنابادی). تهران: نشر علمی- فرهنگی.
- احسان‌پور، ابریشم و فربود، فریناز. (1390 ). ماهیت دیبای شوشتری ازمنظر منابع مکتوب. نشریۀ هنرهای زیبا، 3(45)، 53-62.
- اصفهانی، حمزه بن حسن. (1346). تاریخ پیامبران و شاهان (ترجمۀ جعفر شعار). تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
- ای. واکر، پل. (1383). پژوهشی در یکی از امپراتوری‌های اسلامی (تاریخ فاطمیان و منابع آن) (ترجمۀ فریدون بدره‌ای). تهران: نشر پژوهش فروزان‌روز.
- ای. وولف، هانس. (1384). صنایع دستی کهن ایران (ترجمۀ دکتر سیروس ابراهیم‌زاده). تهران: نشر بانک ملی.
- بیکر، پاتریشیا. (1385). منسوجات اسلامی (ترجمۀ مهناز شایسته‌فر). تهران: نشر مؤسسۀ مطالعات هنر اسلامی.
- پوپ، آرتور اپهام و اکرمن، فیلیس. ( 1387 ). سیری در هنر ایران (ترجمۀ گروه نویسندگان) (جلد دوم). تهران: نشر علمی- فرهنگی.
- ثعالبی، عبدالملک بن محمد. (1368). تاریخ نخست: ایران باستان (ترجمۀ محمد فضائلی). تهران: نشر نقره.
- جعفرپور، محمدرضا و محمودی، فتانه. (1387). بررسی تطبیقی پارچه‌های ساسانی و پارچه‌های مصری- قبطی. نشریۀ نقشمایه، 1(1)، 5-18.
- چیت‌ساز، محمدرضا. (1379). تاریخ پوشاک ایرانیان از ابتدای اسلام تا حملۀ مغول. تهران: نشر سمت.
- روح‌فر، زهره. (1380). نگاهی بر پارچه‌بافی دوران اسلامی. تهران: نشر سمت.
- رهرو اصفهانی، لیلا. (1394 ). مطالعۀ پارچه‌های طراز در تمدن اسلامی با تأکیدبر دورۀ فاطمیون مصر (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد طراحی پارچه)، دانشگاه علم و هنر، دانشکدۀ هنر و معماری اردکان، کرمان، ایران.
- ریاضی، محمدرضا. (1382 ). بافته‌ها و نقوش ساسانی. تهران: گنجینۀ هنر.
- شایسته‌فر، مهناز. (1387). نگاهی بر هنر نساجی ایران. کتاب ماه هنر، (120)، 94-103.
- صابری، نسترن و مافی‌تبار، آمنه. (1398). ایکونولوژی نقش انسانی در دو قطعه پارچۀ ساسانی. نشریۀ پیکره، 8(17)، 41-61. doi: 10,22055/pyk.2019,15359
- ضیاپور، جلیل. (1343). پوشاک باستانی ایرانیان از کهن‌ترین زمان تا پایان شاهنشاهی ساسانیان. تهران: نشر هنرهای زیبای کشور.
- طالب‌پور، فریده. (1393). تاریخ پارچه و نساجی ایران. تهران: نشر دانشگاه الزهرا.
- فربود، فریناز و پورجعفر، محمدرضا. (1386 ). بررسی تطبیقی منسوجات ایران ساسانی و روم شرقی( بیزانس). نشریۀ هنرهای زیبا، پیاپی 31(31)، 65-76.
- فریه، ر. دبلیو. (1374). هنرهای ایران (ترجمۀ هادی مرزبان). تهران: پژوهش فرزان‌روز.
- کریستین سن، آرتور. (1368). ایران در زمان ساسانیان (ترجمۀ رشید یاسمی). تهران: انتشارات دنیای کتاب.
- کشمیری، مریم. (1397). نقش‌های پارچه در شهریاری ساسانی بر پایۀ گزارش عربی حمزه اصفهانی از نگاره‌های کتاب ملوک بنی ساسان. نشریۀ هنرهای زیبا. 23(3). 69-78. doi: 10,22059/JFAVA.2017,237050,665682
- گریشمن، رومن. (1350). هنر ایران دوران پارتی و ساسانی (ترجمۀ بهرام فره‌وشی). تهران: نشر بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- معین، محمد. (1381). فرهنگ فارسی. تهران: نشر معین.
- موسوی، بی‌بی زهرا و آیت‌الهی، حبیب‌اله. (1390). بررسی نقوش منسوجات در دوران هخامنشی- اشکانی- ساسانی. نشریۀ نگره، ۶(17)، 47-57.
- همتی گلیان، عبداله. ( 1389). طراز در تمدن اسلامی. مطالعات اسلامی: تاریخ و فرهنگ، 42(84)، 103-122. doi: 10.22067/HISTORY.V0I0.11746
- Ball, L.J. (2005). Byzantine dress Representations of Secular Dress. Palgrave macmillan us.
- Bender Jorgensen, L. (2007). Clavi and Non-Clavi: Definitions of Various Bands on roman Textiles. III Symposium Internacional Sobre Textiles  Y Tintes Del Mediterraneo en el mundo antiguo. (C.Alfaro, J-P.Brun.Ph.Borgand,R.Pierobon Benoit, eds).
- Bradley, G.C. (2013). Western world costume an outline history. Mineola, New York: Daver Publications.
- Bush,O.(2008). A poem is a Robe and a castle:Inscribing verses on Textiles and Architecture in the Alhambra. Textile society of America 11th Biennial Symposium September 24-27.university of Nebraska-Lincoln.
- Cleland, L., Glenys, D. & Jones, L.L. (2007). Greek and roman dress from A to Z. Londen: Rutledge.
- Ekhtiar, M. & Cohen, J. (2015). Tiraz: inscribed textiles from the early I slamic period. New York: The Metropolitan Museum of art.
- Grohman, A.(1934).Encyclopaedia of Islam. New York: Publisher:Brill.
- Grotowski, P. (2010).Arms and Armour of the warrior saints.Tradition and Innovation in Byzantine Iconography(843-1261).Series:The medieval Mediterranean. Volume,87. Brill press.
- Hedeager Krag, A. (2016). Byzantine and Oriental silks from a Royal Shrine in Denmark AD 1100. Textile Socity of Merica 15th Biennial Symposium. Savannah.GA.October 19-23.university of Nebraska-Lincoln.
- Houston, G.M. (1931). Ancient Greek roman & byzantine costume (Dover Fashion and Costumes).Pubilisher: Adam & Charles.
- Jalili, M. (2013). Textiles in Global trade: Sassanian textiles and its distinctive motifs. e-sasanika Gradute. Smithsonian. Paper 4.1-13.
- Janssen, E. (2013). Coptic textiles in the Rijksmuseum. Rijksmuseum Bulletin, 61(3), 227-248. doi: 10.52476/trb.9864
- Mackie, W.L. (2016). Symbols of Power:Luxury Textiles from Islamic Lands, 7th -21st century. A Journal of Decorative Arts, Design History and material culture, 23(2), 327-332.
- Muthesius, A M. (1992). Silk, Power And DiPlomacy In Byzantium. Textile Society of America Symposium Proceedings.99-110,pp. University of Nebraska-Lincoln.
- Stillman, Y.K. Stillman, N.A. (2003). Chapter six the opulent world of Tiraz and precious Textiles in: Arab Dress, A short History, 120-137. Neterdam: Brill.
- Sullivan, A.I. (2021). Byzantine Artistic Traditions in Moldavian church Embroideries. Open Edition Journal, 126-159. doi:10.4000/ceb.18529.
Paykareh
Volume 12, Issue 32
August 2023
Pages 71-87

Files

History

  • Receive Date: 29 April 2023
  • Revise Date: 26 July 2023
  • Accept Date: 02 August 2023

Share

How to cite

Statistics