A Reflection on the Permanence of Ancient Motifs in Mentally Woven Carpets (Case Study: Nomads Living in the Protected Area of Bahram Gur in the East of Neyriz and Qashqai in Fars Province)

Document Type : Original Article

Author

Faculty of Graphics Department, Faculty of Arts, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.

Abstract

Problem Definition: Carpet motifs, like other motifs, are full of mystery, structural complexity, and symbolic meanings. Some of these motifs have changed over time, and some of them have survived in climate, culture, or societies with a specific culture throughout history and are still connected to their origins. According to what has been said, the reason for the permanence and continuity of these motifs during historical periods in various contexts is a question that will be answered by a case study of nomadic carpets in Bahram Gur of Neyriz and Qashqai regions in Fars province.
Objective: This research aims to recognize the reasons for the continuity of nomadic carpet patterns in different historical periods.
Research Method: The approach of this research is qualitative, and its findings are presented using library and field sources as well as visual evidence in a historical analytical way.
Results: Social and lifestyle alterations are one effective factor in artistic changes. Despite the independence of nomadic societies from urban societies for many centuries, the need for urban societies for nomadic carpets has caused occasional interference in the motifs of some nomadic carpets throughout history. The other reason for motif alterations has been various exchanges and communication or cultural encounters; however, the stability of the material facilities and no change in the lifestyle of the nomadic community over many centuries has caused some of the carpet motifs of the nomadic community to be more stable throughout the historical periods.

Keywords

Main Subjects


Article Title [Persian]

تأملی بر ماندگاری نقوش کهن در قالی‌های ذهنی‌باف (مطالعه موردی عشایر ساکن منطقه حفاظت شده بهرام گور در شرق نیریز و قشقائی در استان فارس)

Author [Persian]

  • بهنام حاجی وندی
هیات علمی گروه گرافیک، دانشکده هنر، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
Abstract [Persian]

 بیان مسئله: نقوش قالی به مانند سایر نقوش سرشار از رمز و راز و پیچیدگی ساختاری و معانی نمادین است. برخی از این نقوش در طول زمان تغییرکرده و برخی از آن‌ها در بستر اقلیم، فرهنگ یا جوامع با فرهنگ خاص در طول تاریخ دوام آورده و ماندگارشده‌ و هم اکنون هم به خاستگاه خود متصلند با توجه به آنچه گفته شد، علل ماندگاری و استمرار این نقوش در طول دوره‌های تاریخی در بستر و زمینه‌ها سوالی است که با مطالعه موردی قالی‌‌های عشایری منطقه بهرام‌گور نیریز و قشقایی استان فارس به آن پاسخ داده می‌شود.
هدف:  شناخت دلایل استمرار نقوش قالی‌های عشایری در دوره‌های مختلف تاریخی هدف این پژوهش است.
روش پژوهش: رویکرد این پژوهش کیفی است که با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و میدانی و همچنین شواهد بصری به شیوه تحلیلی تاریخی، یافته‌های آن ارائه می‌شود.
یافته­‌ها: یکی از عوامل موثر در تغییر و تحولات هنری تغییرات اجتماعی و سبک زندگی است. با وجود مستقل بودن جامعه عشایری از جوامع شهری در طی قرون متمادی، احتیاج جامعه شهری به قالی‌های عشایری باعث دخل و تصرف گاه به گاه در نقش‌پردازی برخی از قالی‌های عشایری در طول تاریخ شده و علت دیگر تغییرات در نقوش تبادلات و ارتباطات یا برخوردهای فرهنگی بوده است. اما ثبات امکانات مادی و عدم تغییر نحوه زندگی جامعه عشایری در طی قرن‌های متمادی موجب شده تا برخی از نقوش قالی جامعه عشایری در طول دوره‌های تاریخی، با ثبات‌ متداوم‌تر باشد.

Keywords [Persian]

  • قالی ذهنی‌باف
  • نقشمایه
  • جامعه عشایری
  • جامعه شهری
  • هنر عوام
  • هنرخواص
- آزادی، سیاوش و پرهام، سیروس. (1370) دستبافته­های عشایری و روستائی فارس (ج ۱). تهران: انتشارات امیرکبیر
- افروغ، محمد، جوانی، اصغر، چیتسازیان، امیرحسین و قشقایی‌فر، فتحعلی. (1395). عوامل مؤثر برآفرینش نقوش انتزاعی و تجریدی در دستبافته‌های قشقایی. باغ نظر، 13(45). 77-90.
- پرهام، سیروس. (1371). دست‌بافته‌های عشایری و روستایی فارس. تهران: امیرکبیر.
- توماس ،گلین وی و آنجل.ام.جی.سیلک. (1389). مقدمه‌ای بر روانشناسی نقاشی کودکان (ترجمۀ عباس مخبر). تهران: انتشارات طرح نو.
- رحمانی، اشکان، مقنی‌پور، مجیدرضا و تفکری، حسین. (1400). مطالعۀ ویژگی‌های طرح و نقش، رنگ و بافت در قالی‌های عرب خمسه اسکان‌یافته در روستاهای شهرستان سرچهان (مطالعۀ موردی: طایفۀ غنی). پیکره، 10(25)، 15-33.
Doi :10.22055/PYK.2021.17278
- شاربونیه، ژرژ. (1372). مردمشناسی و هنر (ترجمۀ حسین معصومی همدانی). تهران: گفتار.
- فریه، ر، دبلیو. (1374). هنرهای ایران (ترجمۀ پرویز مرزبان). تهران: انتشارات فرزان.
- کیانی، منوچهر. (1388). سیه‌چادرها، تحقیقی از زندگی مردم ایل قشقایی. شیراز: کیان نشر شیراز.
- کاکاوند، سمانه .(1401). تحلیل طرح « لوزی بندی» به عنوان الگوی رایج در قالی عصر زندیه. پیکره،11(30)، 29-47 Doi: 10.22055/PYK.2022.17859
- Afrough, M., Javani, A., Chitsazian, A. H., & Qashqaifar, F. A. (2016). Effective factors in the creation of abstract motifs in Qashqai handwovens. Bagh-e Nazar, 13(45), 77-90. [In Pesian]
- Azadi, S. & Parham, S. (1991). Fars nomadic and rural handwovens (Vol. 1). Tehran: Amir Kabir Publications. [In Pesian]
- Charbonnier, G. (1993). Anthropology and art (H. Masoumi Hamedani, Trans.). Tehran: Goftar. [In Pesian]
- Ferrier, R., W. (1995). Arts of Iran (P. Marzban, trans.). Tehran: Farzan Publications. [In Pesian]
- Kakavand, S. (2022). Analysis of the lattice (lozenge-band) pattern as a common design in the Zand era rugs. Paykareh, 11(30), 29-47. Doi: 10.22055/PYK.2022.17859. [In Pesian]
- Kiani, M. (2009). Black tents, a study of the life of Qashqai tribe. Shiraz: Kian-e Nashr Shiraz. [In Pesian]
- Parham, S. (1992). Nomadic and rural handwovens of Fars. Tehran: Amir Kabir. [In Pesian]
- Rahmani, A., Moghanipour, M. R., & Tafakori, H. (2021). Studying the features of design and pattern, color, and texture in Khamseh Arab carpets settled in the villages of Sarchehan city (Case Study: Ghani tribe). Paykareh, 10(25). 15-33. Doi:10.22055/PYK.2021.17278. [In Pesian]
- Thomas, G. V. & Silk, A. M. J. (2010). An introduction to the psychology of children's drawing (A. Mokhber, Trans.). Tehran: Tarh-e Now Publications. [In Pesian]