Color Psychology of the Women's Clothing in Selected Paintings of «Tahmasp Shahnameh» Based on the Theory of «Max Loescher»

Document Type : Original Article

Authors

1 Master of Art Research, Faculty of Visual Arts, Islamic Art University of Tabriz, Tabriz, Iran.

2 Assistant Professor, Artificial Arts Department, Faculty of Artificial Arts, Tabriz Islamic Arts University, Tabriz, Iran.

Abstract

Problem Definition: Color, as one of the important visual elements, has been the Safavid school artists’ focus. The numerous presence of women motifs in «Tahmasap Shahnameh» shows the high status of women in this period. Therefore, utilizing Max Loescher's approach to color psychology, we can study women's clothes in «Tahmasap Shahnameh». The present research is trying to answer these questions: According to Max Loescher's «color psychology» theory, what relationship did the artist use to draw women's clothes in «Tahmasp Shahnameh»? and “Which of the cold or warm colors has the artist been more influenced by”?
Objective: This research aims to identify the psychological ideas of the Safavid artist in drawing the color of women's clothes in «Tahmasp Shahnameh» based on Max Loescher's theory of color psychology.
Research Method: This research is qualitative and its method is descriptive-analytical. The data collection has been done using a library-based approach and through note-taking and reading images and tables as well as data analysis. The sampling method has been purposeful and due to the frequent presence of female figures, among the 258 paintings of «Tahmasp Shahnameh», 2 paintings have been selected for study using the mentioned theory.
Results: According to Max Loescher's color psychology, the artist of the Safavid era used the relationship of balance between cold and warm colors in using the element of color for women's clothes; in other words, he used both cold and warm color groups to color women's clothes. Regarding the current theory, the researched paintings are more colorful than warm colors in terms of color variety and the use of colors, and this shows that the artist of this period was more influenced by cold colors (blue, green). According to the mentioned theory, gray color, which is considered a neutral color, was not used for women's clothes, and textiles were also used to show the status of women.

Keywords

Article Title [Persian]

روانشناسی رنگ لباس زنان در نگاره‌های منتخب از «شاهنامۀ طهماسبی» براساس نظریۀ «ماکس لوشر»

Authors [Persian]

  • سجاد فطرتی 1
  • شهریار شکرپور 2
1 کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.
2 استادیار گروه هنرهای صناعی، دانشکده هنرهای صناعی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.
Abstract [Persian]

بیان مسئله: رنگ به‌عنوان یکی از عناصر مهم بصری بیشتر مورد توجه هنرمندان مکتب دورۀ صفوی بوده است. حضور متعدد نقش زن در «شاهنامۀ طهماسبی» نشان از جایگاه والای زنان در این دوره دارد. از این ‌رو با استعانت از رویکرد روانشناسی رنگ ماکس لوشر می‌توان به مطالعۀ لباس زنان در «شاهنامۀ طهماسبی» اقدام کرد. پژوهش فوق درصدد پاسخ‌گویی به این پرسش‌ها صورت گرفته است: براساس نظریۀ «روانشناسی رنگ ماکس لوشر» هنرمند از چه رابطه‌ای برای ترسیم لباس زنان «شاهنامۀ طهماسبی» استفاده کرده است؟ و نیز هنرمند بیشتر تحت‌تأثیر کدام‌یک از رنگ‌های سرد یا گرم قرار داشته است؟
هدف: شناخت اندیشه‌های روانی هنرمند صفوی در ترسیم رنگ لباس زنان «شاهنامۀ طهماسبی» براساس نظریۀ روانشناسی رنگ ماکس لوشر هدف پژوهش حاضر است.
روش پژوهش: این پژوهش از نوع کیفی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی است. جمع‌آوری اطلاعات به‌روش کتابخانه‌ای و با ابزار فیش‌برداری و تصویرخوانی و جداول، از ‌طریق تحلیل داده‌ها،  صورت گرفته است. روش نمونه‌گیری پژوهش هدفمند و به‌جهت تعدد حضور پیکره‌های زنان، از بین ۲۵۸ نگارۀ «شاهنامۀ طهماسبی»، ۲ نگاره برای مطالعه با نظریۀ مذکور انتخاب شده است.
یافته‌ها: هنرمند عصر صفوی از دید روانشناسی رنگ ماکس لوشر در بکارگیری عنصر رنگ‌ برای لباس زنان از رابطۀ تعادل بین رنگ­های سرد و گرم استفاده کرده است که به عبارت دیگر از هر دو گروه رنگی سرد و گرم برای رنگ­آمیزی لباس زنان بهره جسته است. نگاره‌های مورد پژوهش در ارتباط با نظریه حاضر از لحاظ تعدد رنگی و ‌به کاربردن رنگ‌ها نسبت رنگ­های سرد به رنگ‌های گرم بیشتر است و این بیانگر آن است که هنرمند این دوره بیشتر تحت‌تأثیر رنگ­های سرد(آبی، سبز) قرار داشته است. مطابق با نظریه مذکور از رنگ خاکستری که یک رنگ خنثی محسوب می­شود برای لباس زنان استفاده نشده است و همچنین برای نشان دادن جایگاه زنان از منسوجات بهره گرفته شده است.

Keywords [Persian]

  • روانشناسی رنگ
  • لباس زنان
  • شاهنامۀ طهماسبی
  • ماکس لوشر

References

- امیری چولاندیم، عیسی. (1390). مواد و ابراز هنری ۲. تهران: آبان.
- ایتن، یوهانس. (1378). عناصر رنگ (ترجمۀ بهروز ژاله‌دوست). تهران: انتشارات عفاف.
- ایتن، یوهانس. (1393). هنر رنگ (ترجمۀ عربعلی شروه). تهران: انتشارات یساولی.
- آیزمن، لئاتریس. (۱۳۹۳). روان‌شناسی کاربردی رنگ‌ها (پنتون) (ترجمۀ روح‌الله زمزمه). تهران: بیهق کتاب.
- آیزمن، لئاتریس، و شیوا، قباد. (1390). روانشناسی کاربردی رنگ‌ها (پنتون): به انضمام بررسی 468 گروه همنشینی در رنگ‌ها (ترجمۀ روح‌الله زمزمه). تهران: بیهق کتاب.
- بختیاری‌فرد، حمیدرضا. (1388). رنگ و ارتباطات. تهران: فخراکیا.
- بنی‌اسدی، محمدعلی. (1393). بررسی نگاره‌های مرتبط‌ با داستان ضحاک در «شاهنامۀ طهماسبی» از منظر تصویرسازی. نگره، 9(32)، 25-4.
- پاکباز، روئین. (1379).  نقاشی ایران: از دیروز تا امروز. تهران: نارستان.
- پناهی، مهین. (1385). روانشناسی رنگ در مجموعه اشعار نیما یوشیج براساس نظریۀ روانشناس رنگ ماکس لوشر. فصلنامۀ پژوهش‌های ادبی، 3(12 و 13)، صص. 82-49.
- پورجعفر، محمدرضا و فرخ‌فر، فرزانه. (1387). بررسی تطبیقی نگارگری مکتب تبریز و مکتب گورکانی هند (قرن 10 هجری. هنرهای زیبا، (35)، صص. 124-115.
- پورعلی‌خانی، هانیه. (1380). دنیای اسرارآمیز رنگ‌ها. تهران: نشر هزاران.
- پهلوان، فهیمه. (۱۳۸۷). ارتباط تصویری از چشم‌انداز نشانه‌شناسی. تهران: نشر دانشگاه هنر.
- تاورنیه، ژان‌باتیست. (1361). سفرنامه (ترجمۀ ایوب نوری). اصفهان: سنایی.
- تقوی، عابد و موسوی، سیده مونا. (1392). بررسی حضور اجتماعی زنان و سیر تحول پوشش در نگاره‌های عصر صفوی. فصلنامۀ زن و فرهنگ، 5(18)، 102-81.
- چیجی‌ئیوا، هایداکی. (1396). هارمونی رنگ‌ها (ترجمۀ هاشم جوادزاده). مشهد: انتشارات ترانه.
- خواجه‌پور، میلاد و سمندی، ساناز. (۱۳۸۹). رنگ روانشناسی زندگی. تهران: ناشر سبزان.
- دهباشی، علی. (1378). سفرنامۀ برادران شرلی (ترجمۀ آوانس). تهران: به‌دید.
- دی، جاناتان و تیلور، لسی. (1393). روانشناسی رنگ (ترجمۀ مهدی گنجی). تهران: ساوالان.
- ذبیح‌نیا عمران، آسیه و محمدی، نگین. (1390). روانشناسی رنگ‌ها در شاهنامه. مجلۀ نامۀ پارسی، (56 و 57)، 150-129.
- شاردن، ژان. (1335). سفرنامۀ شاردن (ترجمۀ محمد عباسی). تهران: امیرکبیر.
- عبدالحسینی، سجاد و صید یوسفی، معصومه. (1393). بررسی روانشناسی رنگ در آثار رضا عباسی. کنگرۀ ملی پژوهش‌های کاربردی علوم انسانی اسلامی. مرکز علمی و کاربردی خانۀ کارگر گرگان. گرگان. 21.
- فاتحی، شبنم و قهرمانی، علی. (1396). کارکرد رنگ در مثنوی مولوی. بهارستان سخن، 14(35). 166-141.
- قلی‌زاده لداری، آزاده. (1391). روانشناسی کاربردی رنگ‌ها (پنتون). ماهنامۀ کتاب ماه هنر، (166)، 126-133.
- کنبی، شیلا. (1382). عصر طلایی هنر ایران (ترجمۀ حسن افشار). تهران: مرکز.
- کوپر، مایمی. (1393). دانش و روانشناسی رنگ‌ها : بهره­گیری از رنگ­ها برای پیشرفت در زندگی شخصی و کاری (ترجمۀ امیرحسین مکی). تهران: آریا گهر.
- گامینگ، کاترین و ایتالیانو، دبورا. (1384). کتاب کوچک انرژی (رنگ‌های شفابخش) (ترجمۀ پریسا غفاری). تهران: انتشارات جاجرمی.
- گیمبل، تئو. (۱۳۸۶). (کتاب راهنمای رنگ درمانی). (ترجمۀ فروغ حسن شعبانی و مریم فرزانه). تهران: سائسی.
- لوشر، ماکس. (1380). روانشناسی رنگ‌ها (ترجمۀ ویدا ابی‌زاده). تهران: درسا.
- لوشر، ماکس. (1386). روانشناسی رنگ‌ها (ترجمۀ ویدا ابی‌زاده). تهران: درسا.
- لوشر، ماکس. (1388). روانشناسی رنگ‌ها (ترجمۀ ویدا ابی‌زاده). تهران: درسا.
- محبی، بهزاد، حسنخانی قوام، فریدون و امانی، مریم. (139۷). بررسی رابطۀ اجتماعی و انتخاب رنگ البسه در نگاره‌های دورۀ صفویه. دو فصلنامۀ هنرهای صناعی اسلامی، 3(1)، 139-127.
- مختار عمر، احمد. (1997). اللغه و اللون. قاهره: عالم الکتب.
- میراحمدی، مریم. (1368). رنگ در تاریخ ایران. مطالعات تاریخی، (1). 20-1.
- میرحسینی، سیده الناز. (1398). تحلیل و بررسی رنگ‌ها در هنر اسلامی. مطالعات هنر و فرهنگ، 4(10)، 45-40.
- ولی قوجق، منصور و مهرپویا، حسین. (1396). مطالعۀ تطبیقی پوشش زنان در سفرنامه‌ها و نگاره‌های دورۀ صفوی. فصلنامۀ پژوهش هنر، 7(13)، 123-109.
- ویلز، پائولین. (۱۳۸۸). رنگ‌ها و تأثیرات درمانی‌شان: تمرینات و الهاماتتی برای زندگی بهتر (ترجمۀ مینا اعظامی). تهران: صورتگر.
- یارشاطر، احسان. (1382). پوشاک در ایران‌زمین (ترجمۀ پیمان متین). تهران: امیرکبیر.
Paykareh
Volume 12, Issue 33
September 2023
Pages 67-85

Files

History

  • Receive Date: 13 May 2023
  • Revise Date: 21 September 2023
  • Accept Date: 26 September 2023

Share

How to cite

Statistics