Chronology and Typology of Wallpaper in the World until the 19th Century A. D. and the Encounter of Qajar Courtiers with it

Document Type : Original Article

Authors

1 M.A of Islamic Art, Faculty of Handicrafts, Art University of Isfahan,, Isfahan, Iran.

2 Assistant Professor, Faculty of Handicrafts, Art University of Isfahan,, Isfahan, Iran.

Abstract

Introduction: Wallpaper is one of the oldest and the most widely used decorations in interior architecture in the world, and it has undergone numerous changes so far. Also, besides the evolution in the methods of producing, implementing, and renovating, as well as the complexity and ambiguity of the developments related to this decoration, the sources of its evolution and production methods have been limited and scattered. At the same time, how wallpaper entered Iran, the pioneers of wallpaper in Iran, and their style of choosing types of wallpaper have been largely neglected. The questions of the present research are: «Who are the pioneers of wallpaper in the world and Iran?», «How was the Qajar courtiers' encounter with wallpaper technology?», and «In the evolution of wallpaper, what factors directed this industry to reach its present form?»
Research Method: The present research is conducted using a descriptive-analytical method, and its data collection is based on the field, library, and internet sources.
Findings: The results indicate that despite the distinct opinions of researchers, in the middle of the 15th century, the French pioneered the use of wallpaper in today's sense. The variety in design, color, implementation, and installation could transform it from a worthless product to a product that is a sign of aristocracy and luxury. Therefore, it was used in the homes of kings, courtiers, and merchants in Europe and Iran during the Qajar period. Naser al-Din Shah was the first addressee of this product in Iran. After him, the Qajar courtiers used imported wallpapers to satisfy the sense of modernity and keep pace with the global style. Another finding of the present study is the extent of the design, motif, technique, and space used for wallpaper in Vasigh Ansari's House, which has turned this collection into a wallpaper treasure of the Qajar period.
Conclusion: China (due to the invention of paper and its various uses) and France (due to inventions and progress in wallpaper production until the 19th century) can be considered the founders of wallpaper. Concerning the coincidence of the Era of Naser al-Din Shah with the popularity of wallpaper in the Victorian period, it can be said that the use of wallpaper in Iran by the Qajar court is a reflection of global taste and the political-social conditions of this era.

Keywords

Main Subjects

Article Title [Persian]

گاه‌نگاری و گونه‌شناسی کاغذدیواری تا سدۀ ۱۹ میلادی و مواجهۀ درباریان عصر قاجار با آن

Authors [Persian]

  • زهرا بابائی کله‌مسیحی 1
  • ملیکا یزدانی 2
1 کارشناسی ارشد هنر اسلامی، دانشکده صنایع‌دستی، دانشگاه هنراصفهان، اصفهان، ایران.
2 استادیار، دانشکده صنایع‌دستی، دانشگاه هنراصفهان، اصفهان، ایران.
Abstract [Persian]

مقدمه: کاغذدیواری، یکی از قدیمی‌ترین و در عین حال پرکاربردترین آرایه‌های معماری داخلی در جهان که از گذشته تاکنون تحولات زیادی را طی کرده و علاوه‌بر تکامل شیوه ساخت و اجرا و ابداع و نیز پیچیده و مبهم بودن تحولات مرتبط با این آرایه، منابع سیر تکامل و شیوه‌های تولید آن هم محدود و پراکنده بوده است. در عین‌ حال چگونگی ورود کاغذدیواری به ایران، پیشگامان کاغذدیواری در ایران و سلیقۀ آن‌ها در انتخاب انواع کاغذدیواری نیز تا حد زیادی مغفول مانده است. سؤال پژوهش حاضر این است که پیشگامان کاغذدیواری در جهان و ایران کدامند؟ و مواجهۀ درباریان عصر قاجار با فن‌آوری کاغذدیواری چگونه بوده است؟
روش پژوهش: پژوهش حاضر مبتنی‌بر شیوۀ‌ توصیفی- تحلیلی تدوین شده و گردآوری داده‌های آن به‌روش میدانی، کتابخانه‌ای و از منابع اینترنتی است.
یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان می‌دهد با وجود نظرات متفاوت پژوهشگران، فرانسوی‌ها در اواسط سدۀ ۱۵ میلادی پیشگام استفاده از کاغذدیواری به‌معنای امروزی بودند. تنوع در طرح، رنگ، اجرا و نصب توانست این محصول را از کالایی بی‌ارزش به کالایی تبدیل کند که نشانی از اشرافی‌گری و تجمل‌گرایی است و از این‌‌رو در خانۀ‌ شاهان، درباریان و تجار در اروپا و ایران دورۀ قاجار استفاده شد. ناصرالدین‌شاه به‌عنوان نخستین مخاطب این محصول در ایران بود. پس از وی، درباریان قاجار، برای برآوردن حس نوگرایی و همگام شدن با سلیقۀ جهانی، از کاغذدیواری‌های وارداتی استفاده ‌کردند. از دیگر نتایج پژوهش، گستردگی طرح، نقش، تکنیک و فضای مورد ‌استفاده برای کاغذدیواری در خانۀ وثیق انصاری است که این مجموعه را به گنجینۀ کاغذدیواری دورۀ قاجار بدل کرده است.
نتیجه‌گیری: دو کشور چین (به‌خاطر اختراع کاغذ و استفاده‌های متنوع از آن) و فرانسه (به‌دلیل اختراعات و پیشرفت‌ در تولید کاغذ دیواری تا سده ۱۹ میلادی)، را می‌توان ازجمله بنیان‌گذاران کاغذ دیواری برشمرد. با توجه به همزمانی عصر ناصری با محبوبیت کاغذ دیواری در دوره ویکتوریا می‌توان گفت کاربرد کاغذ دیواری در ایران توسط دربار قاجار، انعکاس دهنده سلیقه جهانی و شرایط سیاسی- اجتماعی این دوره است.

Keywords [Persian]

  • آرایۀ معماری قاجار
  • کاغذدیواری
  • کاغذ مخمل‌نما
  • کاغذ مرمرنما
  • فِلاک

References

- آجودانی، ماشالله. (1382). مشروطه ایرانی. تهران: اختران.
- اشرف‌نظری، علی. (1388). گفتمان هویتی تجددگرایان ایرانی در انقلاب مشروطیت. فصلنامۀ سیاست، 39(4)، 345-323.
- اوری، پیتر، هامبلی، گاوین و ملویل، چارلز. (1389). تاریخ ایران کمبریج (ترجمۀ تیمور قادری)(جلد 7). تهران: مهتاب.
- بابائی کله‌مسیحی، زهرا. (1399). مطالعۀ تطبیقی نقوش پارچه‌ها و کاغذهای دیواری در خانه‌های قاجاری (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد هنر اسلامی). دانشکدۀ صنایع‌دستی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
- بابائی کله‌مسیحی، زهرا، یزدانی، ملیکا، زمانی، نرجس و جوکار، جلیل. (1401). جایگاه پارچه و کاغذدیواری بر آرایه‌های معماری دورۀ قاجار در خانۀ وثیق انصاری اصفهان. نگارینۀ هنر اسلامی، 9(23)، 126-144. Doi: 10.22077/NIA.2022.5240.1601.
- برکت، سعید. (1378). مطالعه، شناخت، طرح مرمت و احیا خانه سرهنگ وثیق انصاری (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد مرمت). دانشکدۀ حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
- پورتر، ایو. (1389). آداب و فنون نقاشی و کتاب آرایی (ترجمه زینب رجبی). تهران: متن.
- پورممتاز، علیرضا. (1380). کاغذ. تهران: مؤسسه خانۀ کتاب.
- توانایی، حسین. (1371). چاپ در صنعت نساجی. اصفهان: دانشگاه صنعتی.
- حمزوی، یاسر. (1400). بررسی دیوارنگاره‌های بوم پارچۀ ایران با تکیه‌بر بازخوانی ویژگی‌های هویتی آن در حوزۀ هنر نقاشی. جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، 13(2)، 39-78. Doi: 10.22059/jsal.2022.325744.666039.
- ذاکرزاده، امیرحسین و قربانی‌نیا، انیسه. (1401). تزیینات خانه‌های دورۀ قاجاریه و تأثیر آن در ایجاد حس مکان (نمونه موردی خانه‌های مشیرالدوله، مؤتمن الاطباء و اعلم السلطنه). فصلنامۀ علمی مطالعات میان‌فرهنگی، 17(52)، 127-154.
- سرنا، کارلا. (1363). مردم و دیدنی‌های ایران «سفرنامه کارلاسرنا» (ترجمۀ غلامرضا سمیعی). تهران: نو.
- سلیمانی، پروین و شیشه‌بری، طاهره. (1396). شناسایی مواد بوم پارچه با تکیه‌گاه کاغذی مسجد ملا اسماعیل یزد، ایران. پژوهۀ باستان‌سنجی، 3(1)، 65-76. Doi: 10.29252/jra.3.1.65.
- شریعت‌پناهی، سید حسام‌الدین. (1372). اروپایی‌ها و لباس ایرانیان. تهران: نشر قومس.
- شمیم، علی‌اصغر. (1387). ایران در دورۀ سلطنت قاجار قرن سیزدهم و نیمۀ اول قرن چهاردهم. تهران: بهزاد.
- شیخی، علیرضا و دهقان منشادی، مینا. (1401). آرایه‌های تزیینی معماری خانه‌های «محتشم» و «صالحی» شیراز؛ یادگارهایی از دوران زند و قاجار. پیکره 11(30)، 1-28، Doi: 10.22055/pyk.2022.17866
- کارگر، محمدرضا و ساریخانی، مجید. (1390). کتاب‌آرایی در تمدن ایران اسلامی. قم: گل‌ها.
- کرزن، جورج ناتانیل. (۱۳80). ایران و قضیۀ ایران (ترجمۀ غلامعلی وحید مازندرانی). تهران: علمی و فرهنگی.
- کریمی، امیرحسین و هلاکویی، پرویز. (1386). بررسی فن شناختی پوشش‌های دیواری کاغذی خانۀ وثیق انصاری اصفهان. مجموعه مقالات هشتمین همایش حفاظت و مرمت اشیای تاریخی فرهنگی تهران، (8)، 255-262، تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری.
- مایل هروی، نجیب. (1372). کتاب‌آرایی در تمدن اسلامی. مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
- مسینه‌اصل، مریم. (1394). طراحی کاغذدیواری براساس نقاشی‌های کاخ سردار ماکو (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد پژوهش هنر). دانشکدۀ هنرهای صناعی اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.
- منجزی، مهلا. (1394). تدوین اصول طراحی کاغذدیواری متناسب با فرهنگ ایرانی براساس قالی تبریز (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد پژوهش هنر). دانشکدۀ فرش، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.
- نوغانی بهمیری، سمیه. (1387). فن‌شناسی و آسیب‌شناسی کاغذ و پارچه‌های دیواری خانۀ وثیق انصاری و انجام عملیات حفاظت و مرمت بر بخشی از آن (پایان‌نامۀ کارشناسی مرمت آثار تاریخی). دانشکدۀ حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، ایران.
- نوغانی بهمیری، سمیه. (1390). روایتی از حماسه ودایی در خانۀ وثیق انصاری اصفهان؛ مطالعۀ تطبیقی نقوش یکی از پارچه‌های دیواری خانۀ وثیق با شخصیت‌های تئاتر سایه‌ای اندونزی. پژوهش هنر، 1(2)، 66-57.
- هاشمی حسین‌آبادی، نجمه. (1390). همنشینی آرایه‌ها در تزیینات خانۀ وثیق انصاری اصفهان (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد پژوهش هنر). دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.
- هاشمی‌نیا، محمدمسیح. (1396). بررسی و مطالعۀ بر ویژگی‌های تزیینات وابسته ‌به بنا و معماری ایرانی اسلامی جهت بیان ارزش‌های آن. دومین همایش بین‌المللی و چهارمین همایش ملی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی، دانشگاه تهران.
- هانی‌طبائی، پروین. (1378). حکاکی و چاپ چوب. تهران: بشارت.
- وولف، هانس ای. (1372). صنایع‌دستی کهن ایران (ترجمۀ سیروس ابراهیم‌زاده). تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
ذکا، یحیی. (1349). تاریخچۀ‌ ساختمان‌های‌ ارگ‌ سلطنتی‌ تهران‌ و راهنمای‌ کاخ‌ گلستان. تهران: انجمن آثار ملی.
سجادزاده، حسن، دریایی، رحمت، ابراهیمی، محمدحسین و مصری، سارا. (1395). تعامل الگوی فضایی مسجد ـ مدرسه‌های دورۀ قاجار با معماری وارداتی غرب. پژوهش‌های باستان شناسی ایران، 7(14)، 221-240.
- Briggs, A. (1984). A Social History of England. Viking Press. London: Book Club Ass.
- Castro, K. (2005). Improvement in the wallpaper industry during the second half of the 19th century. Elsevier journal. Spectrochimica Act Part A (61), 235 263.
- Eliot, S, & Rose, J. (2009). A Companion to the History of the Book. Hoboken: Wiley-Blackwell.
- Garner, M. (2020) A brief history of wallpaper. https://multibriefs.com/briefs/exclusive/brief_history_of_wallpaper.html (Accessed April 28. 2023).
- Hammers, M A. (1962). A brief history of wallpaper and how it has been influenced by contemporary ways of life master of science. Oregon State Univercity: Oregon. United States of America.
- Hoskins, L. (2005). The Papered Wall: The History; Patterns and Techniques of Wallpaper. London: Thames & Hudson.‏
- Kelly, Robert. M. (2015). Toward a History of Canadian Wallpaper Use: Mechanization 1860-1935. Material Culture Review. 80, 17-37.
- Parissien, Steven. (1995). The Georgian House. Aurum Press.
- Sanborn, K. (1905). Old Time Wall Papers: An Account of the Pictorial Papers on Our Forefathers' Walls. Literary Collector Press.‏ New York: Literary Collector Press.
- Sugden, A. V.; Edmondson. J. L. (1926). A history of English wallpaper 1509-1914. London: B. T. Batsford. Ltd.
- Wells-cole, A. (2005). Flocks, Florals and Fancies. In B Lesly Hoskins. The Papered Wall: The History. Patterns and Techniques of Wallpaper. 22-41.
- Wisse, G. (2005). Manifold Beginnings: Single Sheet Papers. In B Lesly Hoskins. The Papered Wall: The History. Patterns and Techniques of Wallpaper. 9-21.
- Wu, A. (2018). Chinese wallpaper. Global histories and material culture(PhD thesis). Royal College of Art.‏  London. England.
Paykareh
Volume 13, Issue 35
April 2024
Pages 36-57

Files

History

  • Receive Date: 25 June 2023
  • Revise Date: 28 January 2024
  • Accept Date: 02 February 2024

Share

How to cite

Statistics