«Pir Budaq», Patron of Art and Book Design in the Qara Qoyunlu Era

Document Type : Original Article

Author

Assistant Professor, Department of Visual Communication, Faculty of Visual Arts, Tehran University of Art, Tehran, Iran.

Abstract

Introduction: The patrons of art have always been influential in the artistic developments of Iran, and the activities of the Qara Qoyunlu rulers and the effects they have left on Iranian culture, especially during the "Pir Budaq" era, are remarkable and worthy of attention. Valuable manuscripts from this era are available in libraries around the world. Nowadays, these Divans and poetry collections are valuable literary and artistic works that need research and study. The reign of Pir Budaq has been less attractive even from a historical perspective; primarily, what he did as a patron of art has been less seen and recounted. Pir Budaq, the son of Shah Jahan, came to power in the second half of the 9th century A.H. During his two decades of rule, he provided a lot of support in the field of artistic and cultural affairs and the preparation of luxuriously illustrated manuscripts and collections of poems. His library has been the place of several painters, calligraphers, writers, and poets. This research aims to introduce Pir Budaq, the works in the library, and his activities as a patron of art, as well as to examine the features and visual values of the manuscripts that were made during his time. Finally, "How did Pir Budaq's supporting activities appear in the artworks of his lifetime?" will be answered.
Research Method: This research is qualitative, and the results are presented descriptively and analytically using a historical and monographic approach. Data was collected using museum and private collectors' documentary, library, and internet resources. In this research, important documents and books, including twenty-two illustrated and non-illustrated manuscripts with arrays and illuminations, have been classified into four groups: Documents, non-illustrated manuscripts, illustrated manuscripts, and collections of poems and Anthologies (Jong). These categories have been examined and analyzed according to the data.
Findings: Pir Budaq's artistic view and exceptional support for book design and the manuscripts prepared for him have caused a magnificent manifestation of the art and poetic literature of the 9th century A.H. of Iran. Due to his supreme artistic taste, this patron gathered the best artists, calligraphers, illuminators, and painters of his era in his library so that they could work in the style of his artistic vision.
Conclusion: This research shows that Pir Budaq's taste and support were influential in the preparation of illustrated manuscripts, and the aesthetics of the art of book design improved during his time. He was the artistic inheritor of the Baysonqor and Shahrukh period and its transfer to Shiraz and Baghdad, and his activity caused the transfer of illustration art from Herat to the court of the Turkomans and then the Safavids.

Keywords

Article Title [Persian]

«پیر بوداق» حامی هنر و کتاب‌آرایی عصر قراقویونلو

Author [Persian]

  • مصطفی ندرلو
استادیار گروه ارتباط تصویری، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر تهران، تهران، ایران.
Abstract [Persian]

مقدمه: حامیان هنر در تحولات هنری ایران همواره تأثیرگذار بوده‌اند و فعالیت‌های حاکمان قراقویونلو و تأثیراتی که در فرهنگ ایران برجای‌گذاشته‌اند، به‌ویژه در دوران «پیر بوداق» قابل ‌توجه و شایستة دقت نظر است. نسخه‌های ارزشمندی از این دوران در کتابخانه‌های سراسر جهان موجود است. امروزه، این دیوان‌ها و مجموعه‌های شعری، آثار ارزشمند ادبی و هنری هستند که نیازمند پژوهش و مطالعه‌اند. دوران حکمرانی پیر بوداق حتی از نظر تاریخی نیز کمتر مورد توجه بوده است، به ‌ویژه کارهای وی به‌عنوان فرمانروای حامی اهل علم و هنر، کمتر دیده و بازگو شده است. پیر بوداق، فرزند شاه جهان در حدود نیمة دوم سدة نهم قمری به حکومت می‌رسد و طی حدود دو دهه حکمرانی در شیراز و بغداد، با ایجاد کتابخانه و کارگاه‌های کتاب‌سازی و تهیة نسخه‌های فاخر مصور و مجموعه اشعار، تاثیر بسزایی در اعتلای امور فرهنگی و هنری داشته است. کتابخانة او محل گردهم‌آیی گروه قابل توجه‌ای از شاعران، نویسندگان، خوشنویسان و تذهیب گران مختلف بوده است. هدف این پژوهش، معرفی پیر بوداق، آثار موجود در کتابخانه و فعالیت‌های وی به‌عنوان حامی هنر است. همچنین، بررسی ویژگی‌ها و ارزش‌های تصویری نسخه‌هایی که در دوران او به انجام رسیده است. در نهایت به سوال چگونگی تاثیر و باز نمود حمایت‌گری پیربوداق در تهیه آثار هنری دوران حیات وی پاسخ داده می‌شود.
روش پژوهش: این پژوهش کیفی است و نتایج آن به شیوه – توصیفی و تحلیلی با رویکرد تاریخی و تک‌نگاری ارائه شده و از منابع اسنادی، کتابخانه‌ای و منابع اینترنتی موزه‌ها و مجموعه‌داران خصوصی برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شده است. در این پژوهش اسناد مهم و کتاب‌ها شامل: بیست دو نسخه مصور و غیر مصور با آرایه و تذهیب، در چهار گروه: اسناد، نسخه‌های غیر مصور، نسخه‌های مصور و مجموعه اشعار و جُنگ‌ها طبقه‌بندی شده و با توجه به داده‌ها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
یافته‌ها: نگاه هنرمندانۀ پیر بوداق و حمایت‌های خاص او از کتاب‌آرایی و نسخه‌های تهیه ‌شده برای وی، جلوه‌ای فاخر از هنر و ادبیات شعری سدة نهم ه.ق ایران را موجب شده است. این حامی با توجه به سلیقه والای هنرمندانه‌ای که داشت بهترین هنرمندان، خوشنویسان، تذهیب‌گران و نقاشان عصر خویش را در کتابخانه خود گرد آورد تا آن‌ها بتوانند در طراز دیدگاه هنری او فعالیت کنند.
نتیجه‌گیری: این پژوهش نشان می‌دهد که ذوق و حمایت‌های پیر بوداق در تهیۀ نسخه‌های مصور تأثیرگذار بوده و زیبایی‌شناسی هنر کتاب‌آرایی در دورة وی ارتقا یافته است. او میراث‌دار هنری دورة بایسنقر و شاهرخ و انتقال آن به شیراز و بغداد بود و فعالیت او موجب گذار هنر تصویر از هرات به دربار ترکمانان و سپس صفویان شد.

Keywords [Persian]

  • پیر بوداق
  • حامی ‌هنر
  • نسخة مصور
  • مجموعة شعر
  • جُنگ
  • کتاب‌آرایی

References

- بیانی، مهدی. (۱۳۴۵). احوال و آثار خوشنویسان (نستعلیق نویسان) (جلد ۱). تهران: دانشگاه تهران.
- حاج‌احمدی‌پور رفسنجانی، مژده و پور مختار، محسن. (۱۳۹۲). تأثیر شعر شعرا بر اشعار جلال‌الدین حافظ سعد تبریزی. کاوش‌نامه زبان و ادبیات فارسی، ۱۴(۲۷)، ۳۶۹-۳۹۴.
- خزایی، محمد. (۱۳۹۸). هنر طراحی ایرانی اسلامی. تهران: سمت.
- دولتشاه سمرقندی. (۱۳۸۲). تذکرة الشعرا (به اهتمام و تصحیح ادوارد بروان). تهران: اساطیر.
- ریشار، فرانسیس. (۱۳۸۳). جلوه‌های هنر پارسی (ترجمة علی‌محمد روح‌بخشان). تهران: سازمان چاپ وانتشارات.
- ساسه‌کی، یوشیفو. (۱۳۸۸). مجموعه ترجیعات سرکاری، یادگاری از عصر قراقویونلوها. نامۀ بهارستان، ۱۰(۱۵)، ۱۳۷-۱۷۶.
- سودآور، ابوالعلا. (۱۳۸۰). هنر دربارهای ایران (ترجمة ناهید شمیرانی). تهران: کارنگ.
- فریه، آر، دبیلیو. (۱۳۷۴). هنر های ایران (ترجمة پرویز مرزبان). ت‍ه‍ران‌: ن‍ش‍ر و پ‍ژوه‍ش‌ ف‍رزان‌ روز.
- کاتب یزدی، احمد‌بن‌حسین. (۱۳۵۷). تاریخ جدید یزد (به کوشش ایرج افشار). تهران: امیرکبیر.
- کن‌بای، شیلا. (۱۳۸۲). نقاشی ایرانی (ترجمة مهدی حسینی). تهران: دانشگاه هنر.
- منشی قزوینی، بوداق. (۱۳۷۸). جواهرالاخبار (مقدمه، تصحیح و تعلیقات محسن بهرام نژاد). تهران: میراث مکتوب.
- منشی، اسکندر بیک ترکمان. (۱۳۵۰). تاریخ عالم‌آرای عباسی (به کوشش ایرج افشار) (جلد ۱). تهران: امیرکبیر.
- میرجعفری، حسین. (۱۳۹۵). تاریخ تیموریان و ترکمانان. دانشگاه اصفهان: انتشارات سمت.
- Roxburg, D. J. (2005a). Turks. London: Royal Academy of Art.
- Roxburg, D. J. (2005b). The Persian Album, 1400-1600. New Haven & London: Yale University Press.
- Thackston, W.M. (2001). Album prefaces and other Document son the History of Calligraphers and Painters(BRILL). Boston: Leiden.
Titley, N. M. (1986). Persian Miniature Painting. Austin: University of Texas Press.
 
منابع به زبان انگلیسی
- Bayani, Mi. (1966). Status and works of calligraphers (Nestaliq calligraphers) (Vol.1). Tehran: University of Tehran. [In Pesian]
- Canby, Sh. (2003). Persian painting (M. Hosseini, Trans.). Tehran: University of Art. [In Pesian]
- Dowlatshah Samarqandi. (2003). Tadhkirah al-Shuara (E. Brown, Ed.). Tehran: Asatir. [In Pesian]
- Ferrier, R. W. (1995). Arts of Persia (P. Marzban, Trans.). Tehran: Foruzan Rooz Publication and Research. [In Pesian]
- Haj Ahmadipoor Rafsanjani, M. & Poormokhtar, M. (2013). The influence of poets on the Alal- al-Din Hafez Sa'd-e-Tabrizi. Kavoshnameh in Persian Language and Literature, 14(27), 369-394. [In Pesian]
- Kateb Yazdi, A. H. (1978). The new history of Yazd (I. Afshar, Edit.). Tehran: Amir Kabir.Khazaei, M. (2019). The art of Iranian Islamic design. Tehran: SAMT. [In Pesian]
- Mirjafari, H. (2016). History of Timurids and Turkomans. University of Isfahan: SAMT Publications. [In Pesian]
- Monshi Qazvini, B. (1999). Jawaher al-Akhbar (M. Bahramnejad, Edit.). Tehran: Written Heritage. [In Pesian]
- Monshi, I. B.T. (1971). Tarikh-e Alam-ara-ye Abbasi (I. Afshar, Edit.) (Vol. 1). Tehran: Amir Kabir. [In Pesian]
- Richard, F. (2004). Manifestations of Persian art (A. M. Ruhbakhshan, Trans). Tehran: Printing and Publishing Company. [In Pesian]
- Roxburg, D. J. (2005a). Turks. London: Royal Academy of Art.
- Roxburg, D. J. (2005b). The Persian album, 1400-1600. New Haven & London: Yale University Press.
- Sa Seki, Y. (2009). The collection of Tarjiyat Sarkari: A relic of the era of Qara Qoyunlu.  Nameh Baharestan, 10(15), 176-137. [In Pesian]
- Soudavar, A. (2001). Art of Iranian courts (N. Shemirani, Trans.). Tehran: Karang. [In Pesian]
- Thackston, W. M. (2001). Album prefaces and other document son the history of calligraphers and painters (BRILL). Boston: Leiden.
- Titley, N. M. (1986). Persian miniature painting. Austin: University of Texas Press.
 
Paykareh
Volume 13, Issue 36
July 2024
Pages 41-59

Files

History

  • Receive Date: 21 October 2023
  • Revise Date: 06 May 2024
  • Accept Date: 10 May 2024

Share

How to cite

Statistics