Reviewing and Classifying the Painting-Calligraphy Work Stages of ‘Mohammad Ehsai’ Based on Traditional and Modern Calligraphy Approaches

Document Type : Original Article

Author

Assistant Professor, Department of Graphics, Faculty of Arts, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.

Abstract

Introduction: The position of calligraphers, experienced and skilled artists has always been appreciated and respected in Iranian society. Mohammad Ehsai one of these expert calligraphers has great experience and a clear background in calligraphy and calligraphy paintings. He has paved the way from traditional calligraphy to modern style thoughtfully and patiently. He has a unique style in calligraphy painting according to the development of his works in Persian art which arose from religious concepts, verses of the holy Qur'an, and hadiths. He has always obliged himself to observe the principles and rules of calligraphy and the word concepts in his works, as he created his works in a fascinating style with a dynamic balance of positive (Bayaz) and negative (Savad) spaces. In developing his character, there have been various stages from traditional to secular art. The current research covers and analyzes a wide range of his works, from traditional to modern art. The main research question here is to address the classification of his works to comprehend their unique characteristics. The research aims to identify and classify his traditional and modern works and identify the traditional elements of calligraphy as a traditional array in a modern application.
Research Method: This study has applied a qualitative research method by using written documents and library texts and observing the artist`s visual works.
Findings: The achievement of this article is based on the artist world in the contemporary era both in ancient and modern styles which implies his avant-Grade style of working, as it is surprising that while he is dealing with traditional styles of work in the form of Siyah-Mashgh, the Eternal Alphabet, practicing with holy words, he also actively creates post-modern and secular artworks without any contradictions between these two fields.
Conclusion: The environment of forming various calligraphy scripts of Mohammad Ehsai was formed under the influence of the modern artist's movement, its coincidence with the formation of modern academic centers in Iran, and also in consequence of opening the international relations of Iranian artists with their counterparts in other countries at that time, as this new life of the world along with teaching in the academic centers and learning the modern graphic lessons together with its connection with his mastery in writing traditional calligraphy scripts all led him to a different path compared to his other peers, which was rather a distinct style compared to those artists like Pilaraom, Zinda Rudi and some others counterparts.

Keywords


Article Title [Persian]

بررسی و طبقه‌بندی دوره‌های نقاشی‌خط محمد احصایی با رویکرد خوشنویسی سنتی و مدرن

Author [Persian]

  • احد روانجو
استادیار گروه گرافیک، دانشکده هنر، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
Abstract [Persian]

مقدمه: جایگاه هنرمندان، خوشنویسان  و حرفه‌مداران باتبحر و کاردان که محمد احصایی یکی از اینهاست همواره مورد تقدیر و تحسین بوده است. وی، خوشنویسی چیره‌دست و دارای تجاربی ارزشمند در عرصۀ خط و نقاشی‌خط است که سابقۀ روشنی در خط و خوشنویسی دارد و مسیر حرکت از خط سنتی به نوگرا و نقاشی خط را اندیشه‌ورزانه و آرام و با حوصله طی کرده است. او شیوه‌ای در نقاشی خط  خود دارد که بنابه سیر تحول آثارش در پهنۀ هنر ایران منحصر به خود  او و برخاسته از اعتقاد به مفاهیم عرفانی، آیات قرآن و احادیث است. برای احصایی رعایت اصول و قواعد خوشنویسی و محتوای واژه‌ها اهمیت داشته و آثارش در فضایی مسحورکننده با توازن سیال در فضاهای سواد و بیاض شکل گرفته است. در سیر رو به رشد او مراحلی طی شده از هنر سنتی تا سکولار دیده می‌شود که در پژوهش حاضر به واکاوی آثار وی که گستره‌ای از سنت تا مدرن را دربر می‌گیرد، پرداخته می‌شود. پرسش اصلی این است که آثار وی چگونه طبقه‌بندی می‌شود و چه ویژگی‌های منحصر به فردی دارند؟ هدف پژوهش حاضر شناخت و طبقه‌بندی آثار سنتی و مدرن محمد احصایی و نیز بازشناسی عناصر سنتی خوشنویسی به‌عنوان آرایه‌ای از سنت با کاربست مناسبات هنر مدرن است.
روش پژوهش: شیوۀ پژوهش حاضر کیفی بوده و از منابع مکتوب و متون کتابخانه‌ای همراه ‌با مطالعۀ بصری آثار تجسمی هنرمند بهره برده است.
یافته‌ها: دست‌آورد پژوهش حاضر چنین است که شکل‌گیری زیست‌جهانِ احصایی در دورۀ معاصر در دو ساحت سنتی و مدرن به فراسبک بودن این هنرمند دلالت دارد و شگفت این است که همزمان که هنرمند اثر سنتی خود را در قالب سیاه‌مشق یا «الفبای ازلی» می‌نگاشته به آفرینش هنر سکولار پسامدرن هم اقدام کرده و بدون ایجاد تناقض در دو ساحت کنشگری فعال بوده است.
نتیجه گیری: فضای شکل‌گیری خط و خوشنویسی احصایی تحت تاثیر مکتب هنرمندان نوگرا و همزمان با شکل گیری مراکز دانشگاهی مدرن ایران و نیز در پی ارتباط آسان آن زمان هنرمندان ایرانی با دیگر هنرمندان جهان شکل گرفته و این زیست جهان جدید در کنار تدریس در دانشگاه و آموزه‌های گرافیک مدرن و پیوند آن با خطوط سنتی احصایی را به مسیری متمایز از هموندان خود برد، مسیری که تا حدودی از پیلارام و زنده رودی و دیگران متفاوت بود.

Keywords [Persian]

  • محمد احصایی
  • خوشنویسی سنتی
  • نقاشی‌خط
  • مکتب سقاخانه
  • هنر سکولار
- احصایی، محمد. (1390). محمد احصایی، من بی‌خویشتن، گفتار هنرمند. هنر فردا. (۶+۲۸)، 23.
- آرناسن، یوروارد هاروارد. (1375). تاریخ هنر مدرن، نقاشی، پیکره‌سازی و معماری در قرن بیستم (ترجمۀ مصطفی اسلامیه). تهران: آگاه.
- پاکباز، روئین. (1378). دایره‌المعارف هنر (مدخل«نقاشی نو در ایران»). تهران: فرهنگ‌معاصر.
- روانجو، احد. (1401). جستاری در جنبش هنر نوگرای ایران در نقاشی‌خط (بر پایه گرایش به سویه‌های هنر سنتی و مدرن). پیکره، ۱۱(۲۸)، ۵۳-۶۶.  Doi: https://doi.org/10.22055/pyk.2022.175400
- علی‌محمدی‌اردکانی، جواد و پژوهش‌فر، پرنیا. (1394). تحلیل بازنمود رویکرد سنت‌گرا در آثار نقاشی‌خط دهة هشتاد ایران. نشریۀ نگره، (35)، 78 -91.
- فولادوند، هنگامه. (1390). کشف و شهود نوگرای محمد احصایی در شکل و محتوای خوشنویسی. دسترسی (۴ ژانویه ۲۰۲۴)https://mohammadehsaei.com/articles-interviews
 - قلیچ‌خانی، حمیدرضا. (1394). نقاشی، نقاشی- خط یا خط- نقاشی. دو هفته‌نامه تندیس. 302، 4.
- کشمیرشکن، حمید. (1390). محمد احصایی، نقاش و گرافیست. هنر فردا، (۲۸+۶).
- مجابی، جواد. (1390). چند‌و‌چونی در آثار محمد احصایی. بخارا، ۲۷(۱۴۹)، ۲۲۹-۲۳۵.
- مهاجر، مهران. (1390). متنیت در هنر ایران (گفت‌وگوی بهنام کامرانی با آغداشلو و مهران مهاجر). هنر فردا، (۵+۲۸)، ۱۱۲-۱۱۶.
- هاشمی‌نژاد، علیرضا. (1382). آسمانی و زمینی (گفت‌وگو با آیدین آغداشلو). تهران: انتشارات کتاب آبان.