Document Type : Original Article
Author
Assistant Professor, Department of Graphics, Faculty of Arts, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.
Article Title [Persian]
Author [Persian]
مقدمه: جایگاه هنرمندان، خوشنویسان و حرفهمداران باتبحر و کاردان که محمد احصایی یکی از اینهاست همواره مورد تقدیر و تحسین بوده است. وی، خوشنویسی چیرهدست و دارای تجاربی ارزشمند در عرصۀ خط و نقاشیخط است که سابقۀ روشنی در خط و خوشنویسی دارد و مسیر حرکت از خط سنتی به نوگرا و نقاشی خط را اندیشهورزانه و آرام و با حوصله طی کرده است. او شیوهای در نقاشی خط خود دارد که بنابه سیر تحول آثارش در پهنۀ هنر ایران منحصر به خود او و برخاسته از اعتقاد به مفاهیم عرفانی، آیات قرآن و احادیث است. برای احصایی رعایت اصول و قواعد خوشنویسی و محتوای واژهها اهمیت داشته و آثارش در فضایی مسحورکننده با توازن سیال در فضاهای سواد و بیاض شکل گرفته است. در سیر رو به رشد او مراحلی طی شده از هنر سنتی تا سکولار دیده میشود که در پژوهش حاضر به واکاوی آثار وی که گسترهای از سنت تا مدرن را دربر میگیرد، پرداخته میشود. پرسش اصلی این است که آثار وی چگونه طبقهبندی میشود و چه ویژگیهای منحصر به فردی دارند؟ هدف پژوهش حاضر شناخت و طبقهبندی آثار سنتی و مدرن محمد احصایی و نیز بازشناسی عناصر سنتی خوشنویسی بهعنوان آرایهای از سنت با کاربست مناسبات هنر مدرن است.
روش پژوهش: شیوۀ پژوهش حاضر کیفی بوده و از منابع مکتوب و متون کتابخانهای همراه با مطالعۀ بصری آثار تجسمی هنرمند بهره برده است.
یافتهها: دستآورد پژوهش حاضر چنین است که شکلگیری زیستجهانِ احصایی در دورۀ معاصر در دو ساحت سنتی و مدرن به فراسبک بودن این هنرمند دلالت دارد و شگفت این است که همزمان که هنرمند اثر سنتی خود را در قالب سیاهمشق یا «الفبای ازلی» مینگاشته به آفرینش هنر سکولار پسامدرن هم اقدام کرده و بدون ایجاد تناقض در دو ساحت کنشگری فعال بوده است.
نتیجه گیری: فضای شکلگیری خط و خوشنویسی احصایی تحت تاثیر مکتب هنرمندان نوگرا و همزمان با شکل گیری مراکز دانشگاهی مدرن ایران و نیز در پی ارتباط آسان آن زمان هنرمندان ایرانی با دیگر هنرمندان جهان شکل گرفته و این زیست جهان جدید در کنار تدریس در دانشگاه و آموزههای گرافیک مدرن و پیوند آن با خطوط سنتی احصایی را به مسیری متمایز از هموندان خود برد، مسیری که تا حدودی از پیلارام و زنده رودی و دیگران متفاوت بود.
Keywords [Persian]
)