Analysis of Effective Social Contexts in the Creation of Bahman Mohasses's Artworks, Based on Pierre Bourdieu's Theory of "Action"

Document Type : Original Article

Authors

1 Master of Art Research, Faculty of Visual Arts, Islamic Art University of Tabriz, Iran.

2 Associate Professor, Department of Theoretical Studies of Visual Arts, Faculty of Visual Arts, Tabriz University of Islamic Arts, Tabriz, Iran.

3 Associate Professor of Carpet Department, Carpet Faculty, Tabriz University of Islamic Arts, Tabriz, Iran.

Abstract

Introduction: Bahman Mohasses is one of the greatest leading artists in Iran's modernist art, who lived in politically, socially, and culturally tense periods. Expressing issues such as "condemnation of existence", "passivity", and "isolation" are among the most important themes of his works of art. In this research, by adopting a sociological approach and theoretically expanding the basic concepts of "Habitus", "Field", "Capital" and "Theory of Action", an attempt was made to shed light on one aspect of the reasons for the distinction in the works of this artist. Therefore, the current research, focusing on the authentic and recent opinions of the famous French sociologist, Pierre Bourdieu, seeks to answer two fundamental questions: "What were the social contexts affecting the formation of Bahman Mohasses's artistic habitus", and "What were the social contexts affecting the level of acceptance of Bahman Mohasses's artworks by the audience of his works?" The current research aims to find social factors influencing the distinction of specific works using the concept of Bourdieu's action. Accordingly, this study is fundamental and qualitative.
Research Method: This research is qualitative and fundamental. The method is descriptive-analytical, and the data collection was done using a library-based technique.
Findings: According to Bourdieu, people's habitus is built over time and based on social conditions. Thus, Mohasses's specific personal, social, and family experiences have formed his artistic character. On the other hand, the social contexts of the period in question had caused the formation of cultural fields that were different from the artistic capital of the artist, and this caused a low level of acceptance of his works by society.
Conclusion: According to the research conducted, it can be concluded that individual, social, and family experiences played a role in forming Mohasses's artistic character. On the other hand, the social contexts of the period in question had caused the formation of cultural fields that were different from the artistic capital of the artist, and this caused a low level of acceptance of his works by society.

Keywords

Article Title [Persian]

تحلیل زمینه‌های اجتماعی مؤثر در پیدایش آثار هنری بهمن محصص، براساس نظریۀ «عمل» پی‌یر بوردیو

Authors [Persian]

  • مریم عسکری راینی 1
  • فرنوش شمیلی 2
  • عبداله میرزایی 3
1 کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.
2 دانشیار گروه مطالعات نظری هنرهای تجسمی، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.
3 دانشیار گروه فرش، دانشکده فرش، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.
Abstract [Persian]

مقدمه: بهمن محصص یکی از بزرگترین هنرمندان پیشرو در هنر نوگرای ایران است که در دوره‌های پرتنشی به‌لحاظ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زیسته است. بیان مسائلی چون «محکومیت وجود»، «منفعل بودن» و «انزوا» از مهمترین موضوعات آثار هنری وی است. در این پژوهش با اتخاذ رویکردی جامعه­ شناختی و با بسط نظری مفاهیم اساسی «عادت‌واره»، «میدان»، «سرمایه» و «نظریۀ عمل» سعی شد پرتوی بر وجهی از دلایل تمایز در آثار این هنرمند افکنده شود. از این‌رو، پژوهش حاضر با تمرکز بر آرای معتبر و متأخر جامعه‌شناس معروف فرانسوی، پی‌یر بوردیو، درپی پاسخ به دو پرسش اساسی است: زمینه‌های اجتماعی مؤثر بر شکل‌گیری عادت وارۀ هنری بهمن محصص چه عواملی بوده و زمینه‌های اجتماعی مؤثر بر سطح پذیرش آثار هنری بهمن محصص از سوی مخاطبان آثار وی چگونه بوده است؟ هدف پژوهش حاضر یافتن عوامل اجتماعی تأثیرگذار بر تمایز آثار محصص با استفاده از مفهوم کنش بوردیو است؛ پس بر‌اساس هدف در نوع بنیادی قرار می‌گیرد و به‌لحاظ چیستی از نوع تحقیقات کیفی است.
روش پژوهش: این مقاله از نظر هدف بنیادی و از نوع تحقیقات کیفی است. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است و داده‌ها به شیوۀ کتابخانه‌ای گردآوری شده است.
یافته‌ها: ازنظر بوردیو عادت‌وارۀ افراد درطی زمان و براساس شرایط اجتماعی برساخته می‌شود، لذا تجارب شخصی، اجتماعی و خانوادگی محصص در شکل‌گیری منش هنری وی نقش داشته است. از طرفی زمینه‌های اجتماعی دوران موردنظر باعث تشکیل میدان‌های فرهنگی شده بود که با سرمایه‌های هنری هنرمند متفاوت بوده است و همین موضوع باعث ایجاد سطح پایین پذیرش آثار وی ازسوی اجتماع شده بود.
نتیجه‌گیری: با توجه به پژوهش انجام شده این نتیجه حاصل می‌‎شود که تجارب فردی، اجتماعی و خانوادگی محصص، در شکل‌گیری منش هنری وی نقش داشته است. از طرفی زمینه‌های اجتماعی دوران موردنظر باعث تشکیل میدان‌های فرهنگی شده بود که با سرمایه‌های هنری هنرمند متفاوت بوده است و همین موضوع باعث ایجاد سطح پایین پذیرش آثار وی ازسوی اجتماع شده بود.

Keywords [Persian]

  • جامعه‌شناسی هنر
  • بهمن محصص
  • پی‌یر بوردیو
  • نظریۀ عمل

References

- بوردیو، پی‌یر. (1390). تمایز، نقد اجتماعی قضاوت‌های ذوقی (ترجمۀ حسن چاوشیان). تهران: نشر ثالث.
- پاکباز، روئین. (1378). دایره‌المعارف هنر. تهران: فرهنگ معاصر.
- پرستش، شهرام. (1390). روایت نابودی ناب، تحلیل بوردیویی بوف کور در میدان ادبی ایران. تهران: نشر ثالث.
- پیروی، منصوره. (1393). بررسی تطبیقی آثار محمد سیاه‌قلم و بهمن محصص(پایان‌نامه ارشد نقاشی). دانشکده هنر و معماری، دانشگاه هنر تهران.
- جمشیدی‌ها، غلام‌رضا و پرستش، شهرام. (1386). دیالکتیک منش و میدان در نظریۀ عمل پی‌یر بوردیو. نامۀ علوم اجتماعی، (۳۰)، 32-1.
- خلعتبری، آرمان. (1391). بررسی زندگی و تحلیل آثار بهمن محصص (پایان‌نامه ارشد نقاشی). دانشکده هنر و معماری، دانشگاه علم و فرهنگ.
- خلعتبری، آرمان. (1396). بهمن. تهران: نشر لوک.
- درانی، مژگان. (1397). تعیین و تبیین شاخصه­های اثر فاخر در صنایع دستی ایران از منظر نظریات پی­یر بوردیو (پایان­نامه ارشد صنایع دستی). دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا.
- سیدمن، استیون. (1386). کشاکش آرا در جامعه‌شناسی(ترجمۀ هادی جلیلی). تهران: نشر نی.
- شایان‌مهر، علیرضا. (1394). پی‌یر بوردیو. تهران: اختران.
- شوتس‌ایشل، رینر. (1391). مبانی جامعه‌شناسی ارتباطات (ترجمۀ کرامت‌اله راسخ). تهران: نشر نی.
- فاروقی، احمد. (1346). مستند چشمی که می‌شنود. تلویزیون ملی ایران.
- فراهانی، میترا. (1392). مستند فی­فی از خوشحالی زوزه می‌کشد. تهیه‌کننده: بوتیمار.
- گرنفل، مایکل. (1389). مفاهیم کلیدی پیر بوردیو (ترجمۀ محمدمهدی حبیبی). تهران: نشر افکار.
- گودرزی، مرتضی. (1391). تاریخ نقاشی ایران از آغاز تا عصر حاضر. تهران: نشر سمت.
- لش، اسکات. (1383). جامعه‌شناسی پست‌مدرنیسم (ترجمۀ حسن چاوشیان). تهران: نشر مرکز.
- مسعودی، حسین. (1345). نقاشی؛ کتاب آفرینش محصص؛ آدم و هوا رانده شده‌اند بدون آن‌ که هرگز بهشتی دیده باشند. مجلۀ بامشاد، (۱۹)، 9-4.
- همتی، شبنم. (1399). نقد اسطوره­شناسانه نقاشی مینوتور اثر بهمن محصص. رسانه تخصصی هنرگردی، بازیابی شده از https://darz.art/fa/magazine/minotaur-man-trapped-in-the-labyrinth-of-the-mind/124
- ولائی، سیده زهرا. (1395). بررسی جامعه‌شناسانه رابطۀ میان مخاطب و اثر هنری (پایان‌نامه ارشد نقاشی). دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا.
- Mohassess, B. (2007). Societa Editrice Romana. Access: https://www.yelp.com/biz/societa-editrice-romana-roma
Paykareh
Volume 13, Issue 38
December 2024
Pages 1-17

Files

History

  • Receive Date: 05 May 2024
  • Revise Date: 23 August 2024
  • Accept Date: 14 September 2024

Share

How to cite

Statistics