A Structured Analysis of the Themes in the Lacquered Scale Box Paintings, Depicting the Court of Solomon (PBUH), Belonging to the Early Qajar Period, Preserved in the British Museum

Document Type : Original Article

Author

Associate Professor, Department of Painting, Faculty of Art, Alzahra University, Tehran, Iran.

Abstract

Introduction: Lacquered boxes, known as Qapan boxes due to their practical use during the Qajar period, were functional items painted and adorned with various themes. Custom functional boxes were of higher quality and importance and were made to order for the royal court. One of these exquisitely painted boxes is preserved in the British Museum. The main subject of the painting spans the length of the rectangle, depicting the Court of Solomon (PBUH), while the secondary subject is the width of the box, illustrating a royal hunting scene. This box is one of the rare and intact examples belonging to the early Qajar period, and its identification can serve as a complete and rare specimen to understand this art in the Qajar period. The question of the present research is, «What themes have been painted in different sections inside and outside this box, and how are the themes of the images related to each other?» The present study aims to examine the structure of the painted scale box with the theme of the Court of Solomon (PBUH), which includes the structure and themes worked on both inside and outside and familiarizes us with this type of box and its practical aspect.
Research Method: This research is qualitative and descriptive-analytical, utilizing library (documentary) methods for data collection. The statistical population of the present study is a mirrored box numbered 192705251 in the British Museum, belonging to the Qajar period. Data was collected using library methods and tools such as note-taking and downloading internet versions of images. The purposeful sampling method was chosen by examining the lacquered painted scale box depicting the Court of Solomon (PBUH).
Findings: The present study's findings indicate that this painted box demonstrates the integration of artistic achievements and life, introducing religious themes as the main subjects depicted on the box. The paintings on this box share stylistic similarities with other aspects of the box but differ in terms of content, having been selected and executed with consideration of the box's functional aspect. The semantic relationship of the themes inside and outside the box differs, but they share the same artistic style. In this box, three themes are observed: On the lid of the box, the religious theme of the Court of Solomon, on the sides of the box, the cultural theme of hunting during the Qajar period, and inside the box, the mystical theme of Flower and Bird and the decorative elements of Iranian art.
Conclusion: The art of Qajar court painting has influenced the themes used in various parts of the box. The systematic design and the use of images for the box, the use of hunting motifs for the box's horizontal and vertical borders, and the use of traditional Iranian motifs for the box's interior divisions are among these intentionally selected themes, clearly reflecting the art of the Qajar period.

Keywords

Article Title [Persian]

واکاوی ساختارمند مضامین نقوش جعبه- ترازوی نقاشی ‌شدۀ لاکی، با مضمون بارگاه حضرت سلیمان (ع)، متعلق ‌به دورۀ ابتدایی قاجار، محفوظ در موزۀ بریتانیا

Author [Persian]

  • الهه پنجه‌باشی
دانشیار گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
Abstract [Persian]

مقدمه: جعبه‌های لاکی، در دورۀ قاجار، با کاربرد ابزار، به جعبه- قپان معروف بوده و وسیله‌هایی کاربردی بوده که با موضوعات متنوع نقاشی شده و منقوش و تزئین شده‌اند. جعبه‌های سفارشی کاربردی از کیفیت و اهمیت بالاتری برخودار بوده و به سفارش دربار تهیه می‌شده‌اند. یکی از این جعبه‌های نفیس نقاشی ‌شده در موزۀ بریتانیا قرار دارد. موضوع اصلی در نقاشی روی طول مستطیل بارگاه حضرت سلیمان (ع) و موضوع فرعی در عرض جعبه شکارشاهی است. این جعبه از نمونه‌های نادر کامل و سالم است که متعلق‌ به دورۀ ابتدایی قاجار بوده و شناخت آن می‌تواند به‌عنوان یک نمونۀ کامل و نادر راهگشای شناخت این هنر در دورۀ قاجار باشد. پرسش پژوهش حاضر این است که در این جعبه چه مضامینی در بخش‌های مختلف درون و بیرون آن نقاشی شده و ارتباط مضامین تصاویر با یکدیگر چگونه است؟ هدف پژوهش حاضر مطالعۀ ساختاری جعبه- ترازوی نقاشی ‌شده با مضمون بارگاه سلیمان نبی (ع) است که شامل ساختار و مضامینی است که داخل و خارج آن کار شده و ما را با این نوع جعبه‌ها و جنبۀ کاربردی آن آشنا می‌سازد.
روش پژوهش: این پژوهش کیفی است و از حیث روش توصیفی–تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای(اسنادی) است. جامعه آماری پژوهش حاضر؛ جعبه‌ای آینه‌ای به شماره192705251 درموزه بریتانیا متعلق به دوره قاجار است؛ جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای و با ابزار فیش برداری و بارگیری نسخه‌های اینترنتی تصاویر انجام شده است. روش نمونه‌گیری هدفمند با بررسی جعبه ترازوی نقاشی شده لاکی با مضمون بارگاه حضرت سلیمان نبی (ع) انتخاب شده است.
یافته‌ها: مطالعه حاضر نشان داد که این جعبۀ نقاشی ‌شده موجبات هم‌آمیزی دستاوردهای هنر و زندگی را نشان داده و موضوعات مذهبی را به‌عنوان موضوع اصلی به‌کار رفته برروی جعبه معرفی می‌کند. نقاشی‌های این جعبه از ‌نظر سبک با دیگر وجه‌های جعبه دارای اشتراک است، ولی از نظر مضمون دارای افتراق بوده و با توجه به جنبۀ عملکردی جعبه انتخاب و اجرا شده است. ارتباط معنایی مضامین داخل و خارج جعبه با یکدیگر متفاوت است، ولی از سبک هنری یکسانی برخودار است. در این جعبه سه مضمون دیده می‌شود: برروی در جعبه، مضمون مذهبی بارگاه حضرت سلیمان نبی، در کناره‌های جعبه، مضمون فرهنگی شکار در دورۀ قاجار، در داخل جعبه، مضمون عرفانی گل و مرغ و آرایه‌های تزئینی هنرایرانی.

Keywords [Persian]

  • قاجار
  • جعبۀ ترازو
  • لاکی
  • نقاشی
  • بارگاه حضرت سلیمان نبی (ع)

References

- ابراهیمی، معصومه. (1392). بررسی سیر تحول مفهومی دیو در تاریخ اجتماعی و ادبیات شفاهی. دو فصلنامۀ فرهنگ و ادبیات عامه، 1(2)، 53-81.  Doi: https://doi.org/20.1001.1.23454466.1392.1.2.1.9
- آریا‌نژاد، فریا. (1387). بررسی دو نگاره از داستان اکوان دیو. فصلنامۀ هنر، (77)، 224-240.
- اسدپور، علی. (1399). مطالعۀ شمایل‌شناسانۀ نبرد رستم و دیو سپید در کاشی‌نگارۀ سر در ارگ کریم‌خان شیراز به‌روش اروین پانوفسکی. باغ نظر، 17(86)، 29-40. Doi: https://doi.org/10.22034/BAGH.2019.185313.4105
- اکبری مفاخر، آرش. (1391). بنیادهای اساطیری و حماسی داستان دیوان مازندران در شاهنامه. پژوهشنامۀ ادب حماسی. 8(14)، 33-64.
- آموزگار، ژاله. (1383). تاریخ اساطیری ایران. تهران: سمت.
- بختیاری، فریبا. (1390). گل و مرغ در هنرهای کاربردی ایران (عصرصفوی متأخر تا دورۀ قاجار آغازین) (کارشناسی ارشد پژوهش هنر). دانشکدۀ هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
- براتی، پرویز. (1401). بازشناسی چهرۀ موجودات خیالی در روایت‌های ایرانی. تهران: نشر چرخ.
- برومند، ادیب (عبدالعلی). (1366). هنر قلمدان. تهران: جدید.
- پنجه‌باشی، الهه. (1400). مطالعۀ جعبه- قپان‌های نقاشی‌ شدۀ لاکی در دورۀ اول قاجار. پژوهش هنر، 11(22)، 17-29. Doi: https://doi.org/ 20.1001.1.23453834.1400.11.22.4.4
- پوپ، آرتوراپهام. (1387). سیری در هنر ایران (ترجمۀ سیروس پرهام). تهران: علمی- فرهنگی.
- جام، شیخ احمد. (1345). مقامات ژنده‌پیل (تألیف سدیدالدین محمد غزنوی، توضیحات: حشمت‌اله مؤید سنندجی). تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- جامی، نورالدین عبدالرحمن. (1336). نفحات‌الانس من حضرات‌القدس (به تصحیح مهدی توحیدی‌پور). تهران: کتابفروشی محمودی.
- جمالی، شادی و مراثی، محسن. (139۱). بررسی تطبیقی تزئینات کاشی‌کاری در معماری مساجد دورۀ صفویه و قاجاریه با تکیه ‌بر چهار مصداق تصویری. نشریه‌نامۀ هنرهای تجسمی و کاربردی، (10)، ۸۱-۹۴.
- خرمشاهی، بهاءالدین. (1380). حافظ‌نامه. تهران: علمی فرهنگی.
- خلیلی، ناصر. (1386). کارهای لاکی (ترجمۀ سودابه رفیعی سخایی). تهران: کارنگ.
- داوری، پریسا. (1392). حکمت‌های داستان سلیمان. پژوهشنامۀ تعلیمات ادبی، (17)، 156-115.
- دهخدا، علی‌اکبر. (1377). لغت‌نامه (ج ۸). تهران: دانشگاه تهران.
- رازی، ابوالفتوح. (1385). روح‌الجنان و روح‌الجنان (ترجمۀ حاج میرزا ابوالحسن شعرانی). تهران: اسلامیه.
- رسول‌زاده، عباس. (1389). سلیمان، اسطوره یا تاریخ؟. معرفت ادیان، (1)، 153-175.
- رونقی، افسانه، حلبی، علی‌اصغر و گذشتی، محمدعلی. (1397). حدیقه‌الحدیقه از دیدگاه روانشناسی تحلیلی یونگ. مطالعات عرفانی کاشان، (28)، 37-80. Doi: https://doi.org/ 10.22052/0.28.37
- زمردی، حمیرا و نظری، زهرا. (1390). ردپای دیو در ادب فارسی. دو فصلنامۀ علامه، (31)، 56-98.
- سعادت، مصطفی. (1396). پراکنش غیرتصادفی مکان‌های جغرافیایی ایران که در نام آن‌ها دیو وجود دارد. ماهنامۀ فرهنگ و ادبیات عامه، (15)، 45-25. Doi: https://doi.org/20.1001.1.23454466.1396.5.15.9.1
- سورآبادی، ابوبکر عتیق نیشابوری. (1365). قصص قرآن مجید (به کوشش یحیی مهدوی). تهران: خوارزمی.
- شایسته‌فر، مهناز. (1386). معرفی نسخۀ خطی آثارالباقیۀ موجود در کتابخانۀ مدرسۀ عالی شهید مطهری. فصلنامۀ مطالعات هنر اسلامی، (6)، 25-42.
- شمیسا، عظیم، خواجه احمد عطاری، علیرضا و میرجعفری، حسین. (1395). بررسی فرم و عملکرد ابزارآلات فولادی اصناف قاجار. پژوهش هنر، 6(11)، 112-99. Doi: https://doi.org/ 20.1001.1.23453834.1395.6.11.5.8
- طباطبایی، احمد. (1343). دیو و جوهر اساطیری آن. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، (68)، 39-45.
- عسگری، فاطمه و زارع‌زاده، فهیمه. (1399). واکاوی غرائب‌نگاری نسخۀ مصور چاپ سنگی در بیان قصۀ حضرت سلیمان. تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری، (25)، 181-213. . Doi: https://doi.org/10.22051/hph.2020.31225.1434
- عطار نیشابوری، فریدالدین. (1356). مصیبت‌نامه (تصحیح نورانی وصال). تهران: زوار.
- عظیمی‌پور، نسیم. (1392). دیو در شاهنامه با بررسی تطبیقی دیوها و شخصیت‌های منفی و آیین مزدیسنا. تهران: سخن.
- عفیفی، رحیم. (1374). اساطیر و فرهنگ ایران در نوشته‌های پهلوی. تهران: طوس.
- قرآن مجید. (1386).ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای، تهران: اسوه.
- قشیری، عبدالکریم بن هوازن. (1361). ترجمۀ رسالۀ قشیریه ابی حسن ابن احمد عثمانی (به تصحیح بدیع‌الزمان فروزان‌فر). تهران: علمی- فرهنگی.
‌- کن‌بای، شیلا. (1391). نقاشی ایرانی (ترجمۀ مهدی حسینی). تهران: دانشگاه هنر.
- لعل‌شاطری، مصطفی و جعفری دهکردی، ناهید. (1395). تأثیر فعالیت میسیونرهای مسیحی بر مصورسازی قلمدان‌های عصر ناصری. نگارینۀ هنر اسلامی، (11)، 46-90. Doi: https://doi.org/10.22077/NIA.2016.794
- متینی، جلال. (1363). روایتی دیگر از دیوان مازندران. ایران‌نامه (مجلۀ تحقیقات ایران‌شناسی). 3(1)، نیویورک: بنیاد مطالعات ایران، 118-134.
- مجرد، مجتبی. (1396). عنقا و سلیمان تلمیحی فراموش‌ شده در ادب پارسی.کهن‌نامۀ ادب پارسی، (3)، 76-63.
- محمودی، فتانه. (1398). تصویرگری آثار نقاشی زیرلاکی (پاپیه‌ماشه) در دورۀ قاجار با رویکرد آیکونوگرافی. مطالعات باستان‌شناسی پارسه، 3(8)، 159-177.
- معین، محمد. (1381). فرهنگ فارسی (جلد 1). تهران: زرین.
- میبدی، ابوالفضل رشیدالدین. (1361). کشف‌الاسرار و عده‌الابرار (تصحیح علی‌اصغرحکمت). بی‌جا.
- نقش‌بندی، سید ایوب، کزازی، میرجلال‌الدین و داودآبادی فراهانی، محمدعلی. (1395). چهره‌شناسی رستم و هم‌گرایی و ستیزه‌گری او با رستم زال درشاهنامۀ کردی (گورانی). جستارهای ادبی، (193)، 79-53.
- نیشابوری، ابواسحاق ابراهیم. (1359). قصص‌الانبیا (تصحیح حبیب یغمایی). تهران: بنگاه ترجمه و نشرکتاب.
- هاکس، جیمز. (1928). قاموس کتاب مقدس. بیروت: مطبعه آمریکایی.
- هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان. (1358). کشف‌المحجوب (به تصحیح ژوکوفسکی). تهران: طهوری.
- یاقوتی، منصور. (1380). دیو مظهر خشونت در ادب کهن. پژوهشنامۀ ادبیات کودک و نوجوان، (27)، 34-37.
- Diba, L, S-Ekhtiar, M. (1998). Royal Persian Paintings: The Qajar Epoch 1785-1925 Hardcover, Broklyn Museum of Art, Newyork.
- Nayal Barakat, H, & Khademi, Z. (2019). Qajar Ceramics: Bridging Tradition and Modernity, the Collection of the Islamic Arts Museum Malaysia. Malaysia: Islamic Arts Museum Malaysia.
- Oxford Dictionary. (2011). Oxford University Press.
 
Translating resources into English
- Akbari Mafakher, A. (2012). Mythological and epic foundations in the story of Mazandaran demons in Shahnameh. Journal of Epic Literature, 8(14), 33-64. [In Persian]
- Afifi, R. (1995). Iranian mythology and culture in Pahlavi writings. Tehran: Tus. [In Persian]
- Amouzgar, J. (2004). Mythological history of Iran. Tehran: SAMT. [In Persian]
- Aryanejad, F. (2008). A study of two illustrations from the story of the giant Akvan. Art Quarterly, (77), 224-240. [In Persian]
- Asadpour, A. (2020). Iconological study of «Rostam in struggle with Div-e Sepid» in tilework of Karim Khan-e Zand citadel portal in Shiraz based on Erwin Panofsky method. Bagh-e-Nazar, 17(86), 29-40. https://doi.org/10.22034/bagh.2019.185313.4105[In Persian]
- Asgari, F. & Zarezadeh, F. (2020). Exploring the grotesque in the lithographic pictorial version of «the story of his highness Solomon». Historical Perspective and Historiography, (25), 181-213. https://doi.org/10.22051/hph.2020.31225.1434 [In Persian]
- Attar Neyshaburi, F. D. (1977). Mosibatnamah (Noorani Vesal, Ed.). Tehran: Zavar. [In Persian]
- Azimipour, N. (2013). Demon in Shahnameh with a comparative study of demons and negative characters and the religion of Mazdasena. Tehran: Sokhan. [In Persian]
- Bakhtiari, F. (2011). Flowers and birds in the applied arts of Iran (Late Safavid to early Qajar period) (Master of Art Research). Faculty of Art, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. [In Persian]
- Barati, P. (2022). Recognizing the face of imaginary creatures in Iranian narratives. Tehran: Charkh Publishing. [In Persian]
- Boroumand, A. (1987). The art of the pen box. Tehran: Jadid. [In Persian]
- Canbay, Sh. (2012). Persian painting (M. Hosseini, Trans.). Tehran: University of Art. [In Persian]
- Davari, P. (2013). The wisdom of the story of Solomon. Didactic Literature Research, (17), 115-156. [In Persian]
- Dehkhoda, A. A. (1998). Loghatnameh (Vol. 8). Tehran: University of Tehran. [In Persian]
- Diba, L, S-Ekhtiar, M. (1998). Royal Persian paintings: The Qajar epoch 1785-1925. Hardcover, Broklyn Museum of Art, Newyork.
- Ebrahimi, M. (2013). A study on the semiotic concepts of Div (Demon) in Persian folk culture. CFL, 1(2), 53-81. Doi: https://doi.org/20.1001.1.23454466.1392.1.2.1.9 [In Persian]
- Hajveiri, A. H. A. O. (1979). Kashf al-Mahjoob (Zhukovsky, Ed.). Tehran: Tahori. [In Persian]
- Hawkes, J. (1928). A dictionary of the Holy Bible. Beirut: American Press. [In Persian]
- Jam, Sh. A. (1966). The officials of the Zhendepil (written by Sadid al-Din Mohammad Ghaznavi, annotated by Heshmatullah Moayed Sanandji). Tehran: Book Translation and Publishing Company. [In Persian]
- Jamali, Sh. & Marasi, M. (2012). A comparative study of tile decorations in the architecture of mosques of the Safavid and Qajar periods, based on four pictorial examples. Journal of Visual and Applied Arts, (10), 81-94. [In Persian]
- Jami, N. A. R. (1957). Nafahat ol-ons Men Hazrat ol-Qods (M. Tohidipour, Ed.). Tehran: Mahmoudi Bookstore. [In Persian]
- Khalili, N. (2007). Lacquered works (S. Rafiei Sakhaei, Trans.). Tehran: Karang. [In Persian]
- Khorramshahi, B. (2001). Hafeznameh. Tehran: Elmi Farhangi. [In Persian]
- Lale Shatri, M. & Jafari Dehkordi, N. (2016). Effect of Christian missionaries activities on the paintings of pen cases in Naseri era. Negarineh Islamic Art, (11), 46-90. Doi: https://doi.org/10.22077/NIA.2016.794 [In Persian]
- Mahmoudi, F. (2019). Illustration of the works of lacquered paintings (Papier Mache) in the Qajar period with an iconographic approach. Archaeological Studies of Pars, 3(8), 159-177. [In Persian]
- Matini, J. (1984). Another narrative of the Mazandaran demons. Irannameh, 9, 118-134. [In Persian]
- Meybodi, A. R. D. (1982). Kashf al-Asrar and Ad’al-Abrar (A. A. Hekmat, Ed.). [In Persian]
- Mo'in, M. (2002). Persian encyclopedic dictionary (Vol. 1). Tehran: Zarrin. [In Persian]
- Mojarad, M. (2017). Anqa and Solomon, forgotten allusion in Persian literature. Classical Persian Literature, (3), 76-63. [In Persian]
- Naghshbandi, S. A., Kazzazi, M. J. D., & Dawoodabadi Farahani, M. A. (2016). Character recognition of Rostam Yekdast and his convergence and hostility with Rostam Zal in Kurdish Shahnameh (Gorani). New Literary Studies, (193), 53-79. [In Persian]
- Nayal Barakat, H, & Khademi, Z. (2019). Qajar Ceramics: Bridging Tradition and Modernity, the Collection of the Islamic Arts Museum Malaysia. Malaysia: Islamic Arts Museum Malaysia.
- Neyshaburi, A. I. I. (1980). Stories of the Prophets (H. Yaghmaei, Ed.). Tehran: Translation and Publishing House. [In Persian]
- Panjehbashi, E. (2021). A study of lacquered painted Qapan boxes in the early Qajar period. SciJPH, 11(22), 17-29. Doi: https://doi.org/20.1001.1.23453834.1400.11.22.4.4 [In Persian]
- Pope, A. U. (2008). A survey of Persian art (C. Parham, Trans.). Tehran: Elmi Fargangi. [In Persian]
- Oxford Dictionary. (2011). Oxford University Press Qashiri, A. K. H. (1982). Translation of the Qashiriyya treatise by Abi Hassan ibn Ahmad Osmani (B. Z. Foruzanfar, Ed.). Tehran: Elmi Farhangi.
- Quran Majid. (2007). (M. Elahi Ghomshehi, Trans.) Tehran: Osveh. [In Persian]
- Razi, A. F. (2006). Ruh-ul-Janan and Ruh-ul-Janan (H. M. A. H. Sharani, Trans.). Tehran: Islamiyeh. [In Persian]
- Rasoulzadeh, A. (2010). Solomon: myth or history? Knowledge of Religions, (1), 153-175. [In Persian]
- Ronaghi, A., Halabi, A. A. & Ghozashti, M. A. (2018). Hadiqa-ul-Hadiqa from the Perspective of Jung's analytical psychology. Mystical Studies of Kashan, (28), 37-80.
Doi: https://doi.org/10.22052/0.28.37 [In Persian]
- Saadat, M. (2017). Non-random distribution of geographical places in Iran that have the name of a demon. Culture and Folk Literature, (15), 25-45.
Doi: https://doi.org/20.1001.1.23454466.1396.5.15.9.1 [In Persian]
- Shamisa, A., Khajeh Ahmad Attari, A. & Mirjafari, H. (2016). Study of the form and function of steel tools of Qajar guilds. Art Research, 6(11), 112-99.
Doi: https://doi.org/20.1001.1.23453834.1395.6.11.5.8 [In Persian]
- Shayestehfar, M. (2007). Introduction to the manuscripts of the remaining works in the Shahid Motahari high school library. Quarterly of Islamic Art Studies, (6), 25-42. [In Persian]
- Surabadi, A. B. A. N. (1986). Stories of the Holy Quran (by Y. Mahdavi). Tehran: Kharazmi. [In Persian]
- Tabatabaei, A. (1964). The demon and its mythological essence. Journal of the Faculty of Literature and Humanities, University of Tabriz, (68), 39-45. [In Persian]
- Yaqouti, M. (2001). Demon as a symbol of violence in ancient literature. Research on Children's and Adolescent Literature, (27), 34-37. [In Persian]
- Zomorodi, H. & Nazari, Z. (2011). Traces of the demon in Persian literature. Allameh, (31), 56-98. [In Persian]
Paykareh
Volume 13, Issue 38
December 2024
Pages 51-71

Files

History

  • Receive Date: 24 April 2024
  • Revise Date: 26 September 2024
  • Accept Date: 03 October 2024

Share

How to cite

Statistics