نماد سیرتی ناپیدا از صورتی پیداست که با موجود شدن انسان و شروع تعقل نقشی کلیدی را در زندگانی بشریت آغاز نمود. نمادها در شکل های گوناگون از جمله نمادهای حیوانی، گیاهی و هندسی بروز یافتند و از میان آنها نمادهای حیوانی به دلیل نزدیکی انسان و حیوان، جایگاهی مهم را در ادوار گوناگون زندگی بشر بهدست آوردند. با بررسی انواع نمادهای حیوانی در هر دوره میتوان به افقی از دیدگاه های فکری بشر در آن زمان دست یافت. از میان دورههای گوناگون تاریخ گذشته نمادهای حیوانی موجود بر سفالینهها در قرون 3 و 4 ه.ق در ایران موضوع این مبحث بهشمار میرود. در قرون مذکور طراحی نمادهای حیوانی روی سفالینهها با دقت ترسیم نشده و تا حدودی ضعیف است. در میان نقوش این ظروف از حیواناتی نظیر اسب، بز، روباه، شاهین، شتر، شیر، قرقاول، کبک، کبوتر، ماهی، هدهد و یوزپلنگ استفاده شدهاست، که در این مقاله به بررسی چرایی استفاده نمادین از این حیوانات پرداخته شدهاست. از نظر هدف این پژوهش نظری است که به روش تحلیلی-توصیفی و بهشیوه اسنادی انجام شده است. هدف این پژوهش شناخت باورها و اعتقادات هنرمندان سفالگر آن دوره است. نتیجه این مقاله نشان می دهد که نقوش حیوانی متعددی در دوره 3و4 ه.ق ایران روی ظروف سفالین استفاده شده است. در میان این نقوش هم حیوانات واقعی و هم فراواقعی مشاهده می شود. هر کدام از این نقوش بیانگر نمادین مفهوم خاصی در زندگی انسانها می باشند. برخی نقوش با دقت و برخی به صورت ضعیف طراحی شده اند.
)