پژواک حادثۀ روایت متن ادبی در تصویر درخت در نگارگری مکتب هرات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری هنرهای اسلامی، دانشکده هنرهای صناعی اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

چکیده

بیان مسئله: حیات رازورزانه، اندازه‌های بزرگ و عمر طولانی و مرگ و زندگی دوباره، سبب شده که درخت، مفاهیم متفاوتی را به خود اختصاص داده و گاهی حتی در عهد باستان به عنوان واسطه‌ای میان انسان و خدا تقدیس شود و به عنوان نمادی از تراوت، آرامش و زیبایی، بازتاب رابطه خداوند و انسان و نمادی از کل جهان محسوس، ترکیب آسمان، زمین وآب و نماد روشنایی‌ شناخته شده است. در نگارگری خصوصاً مکتب هرات، شاهد کارکردهای متفاوتی از تصویر درختان هستیم. اینکه  تصویر درخت، در نگارگری این مکتب  چه کارکرد متفاوتی دارد،  مسئله­ا ی است  که در این پژوهش به آن پرداخته می شود.
هدف: شناخت بیشتر و آگاهی از امکانات تصویری درخت در مکتب هرات است.
روش پژوهش: این مقاله به شیوه توصیفی– تحلیلی، و سپس انطباق روایت، حادثه، متن و تصویر  و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و آرشیوی، نگاره‌های مکتب هرات را مورد بررسی قرار داده است.
یافته‌ها: در این پژوهش مشخص شد تصویر درخت در نگارگری هرات، علاوه بر دو نوع کارکرد «تزئینی» و «نمادین»، دوشادوش متن، حادثۀ نگاره است: و داستان اصلی را به شکل تصویری، از پیش، پژواک می‌دهد. به نحوی که تصویر درخت خشکیده، بازتاب روایت مرگ شخصیت داستانی، تصویر درخت پرشکوفه، بازتاب روایت امیدواری و نیز سایه‌گستری است. همچنین درخت، بازتاب روایت قدرت و شوکت پادشاه است.

کلیدواژه‌ها


- Azhand, J. (2014). Seven decorative principles of Iranian art. Tehran: Peykareh Publisher
- Amoozgar, Jaleh. (2002). Mythical history of Iran. fifth edition. Tehran: Samat Publications
- Bakhshi, A.F. (2003). A Study of Plant Patterns in Pre-Islamic Art(Master Thesis in Visual Communication). University of Arts Tehran, Iran.
- Canby, Sh. (2010). Iranian Painting(M. Shayestehfar, Trans). Tehran: Islamic Art Studies Institute Publication.
- Dehkhoda, A A. (1963). Dictionary. Tehran: Management and Planning Organization.
- Dimand, S. (1986). Guide to Islamic Industries(A. Faryar, Trans). 2th Edition. Tehran: Scientific and Cultural.
- De Beaucorps, M. (2008). Living Secrets of John(J. Sattari, Trans). Tehran: Markaz Publishing .
- Ettinghausen, R & Yar Shater, E. (2000) The Brilliant Peaks of Iranian Art(H. Abdollahi & R Pakbaz, Trans). Tehran: Agah Publisher.
- Farbood, F& Tavousi, M. (2002). A Comparative Study of the Symbolic Concept of Tree in Iran (with Emphasis on Some Literary and Mystical Texts of Ancient and Islamic Iran).Modares Honar, 1(2), 43-54.
- Ferdowsi, A. (1989). Shahnameh. Edition 23. Tehran: Agah Publications.
- Hasanpour, M. (1998). How the Herat School Becomes a Paradigm. Journal: Visual Arts Studies, ( 2), 1-15.
- Hosseini Rad, A; Parhizgari, M; Parishanzadeh, P. & Karbasi, C. (2005). Masterpieces of Iranian Painting. Tehran: Museum of Contemporary Art, Iran.
- Keyvani, Sh. (2003). The Evolution of Landscape in Iranian Painting, Mahe e Honar, (63-64), 102-107.
- Chevalier, J. & Gerbran, A. (2003). Culture of Symbols, Myths, Dreams and Customs(S. Fazaili & A. Seyed Ahmadian, Trans). Volume 3. Tehran: Jeyhun Publishing.
- Copper, G.C. (2000). Illustrated culture of traditional symbols (M. Karbasian, Trans). Tehran: Farshad
- Ghasemieh, S. & Bemanian, M.R. & Nasehi, A. (2016). A Study of the Common Language of Persian Garden and Painting with Emphasis on the Symbolic Role of the Cypress Tree. Pazhoheshe Honar, 6(11), 75-85.
- Graber, Ol. (2011). A Review of Iranian Painting(M. Vahdati Daneshmand, Trans). Second Edition. Tehran: Translation and Publication of Text Works of Art
- Liman, O. (2012). An Introduction to Islamic Aesthetics. Translated by Mohammad Reza Abolghasemi, Tehran: Mahi Publishing.
- Maleki, T. (2008). Siri in Iranian Painting. Mahe e Honar, (126), 72-78.
- Najafi, M.& Afshari, M. (2011). Visual characteristics of trees in Iranian painting, Mahe e Honar,(162), 82-85.

- Moghbeli, A & Payamani, B. (2016). Semiotic Analysis of style in three illustrations of Shahnameh entitled “ Bahram kills a dragon. Epic Literutor, 12(21), 201-228.

- Nasr, T. (2010). Manifestation of Wisdom in the Persian Garden. Tehran: Cheshmeh Publishing.

- Pakbaz, R. (2000). Iranian painting, from long ago to today. Seventh edition, Tehran: Zarrin and Simin Publications.
- Saleh Shoushtari, S. & Shirazi, A A. (1999) Matching the shape of trees in nature with Iranian paintings. Negareh Quarterly, (7), 5 -15.
- Gholizadeh, Kh. (2009). Culture of Iranian Mythology (based on Pahlavi texts). second edition. Tehran: Parseh Publishing.
- Yung, C.G. (1999). Man and his symbols(M. Soltanieh, Trans). 2th edition  Tehran: Jami.
- Vaziri, A. (1940). History of Illustrated Arts. Tehran: University Press.