تحلیل ریخت‌های اسطوره‌ای در نگارة جام زرین حسنلو (عصر آهن) بر اساس رویکرد منظومة شبانه و روزانة ژیلبر دوران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد باستان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد باستان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

بیان مسئله: نگارة جام زرین حسنلو، از هنرهای اصیل برجای ماندة محوطة حسنلو است که دربرداندة  نگرش ­ها و باورهای جوامع بشری (عصر آهن) است. هنرمند در این اثر(جام زرین حسنلو)، ﻣﻀﺎﻣﻴﻨﻲ اهورایی( نیک) را در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻀﺎﻣﻴن اهریمنی (شر) به تصویر کشیده است و از این منظر، ﺗﺼوﻳﺮی را ﻛﻪ دارای  ارزش­ گذاری بار  ﻣﺜﺒﺖ ﻳﺎ ﻣﻨﻔﻲ است، آفریده است. ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻦ از اﻳﻦ منظر ﺑﻪ نگارة جام زرین حسنلو، رﻳﺸﻪ در رویکرد اسطوره ­شناسی «ژﻳﻠﺒﺮ دوران» دارد. وی بر این باور است، تصویرهای ذهنی به دو منظومه، شبانه و روزانه ﺗﻘﺴﻴﻢ می­ شوند. با توجه به این منظومه‌ها،  اینکه  در جام حسنلو چه رویکردی اسطوره‌ای غالب است سؤالی است که در این پژوهش به آن پاسخ داده می‌شود.
هدف: هدف این پژوهش، شناخت مفاهیم اسطوره‌ای عناصر هنری ایران  با نگرش‌های  جدید است.
روش پژوهش: روش پژوهش حاضر، توصیفی – تحلیلی است. دادة پژوهش به روش موردی بررسی و تحلیل شده است. جمع ­آوری اطلاعات نیز به شیوة کتابخانه ­ای است.
یافته ­ها: هنرمند، نگاره جام حسنلو را با یاری گرفتن از صورت ­های تخیلی و قدرت متافیزیکی آن و با استمداد از اسطوره­ پردازی، مضامین مثبت شخصی و جامعه دورة خود را به تصویر در آورده و مقارن با آن،  مضامین منفی را ترسیم نموده است. در تقابل منظومة روزانه (عرشی، روشنایی و جداکننده) منظومة شبانه (ریخت­ های سقوطی، تاریکی و حیوانی) به کار برده است، در نهایت منظومه روزانه به نسبت شبانه در تصاویر جام زرین حسنلو از بسامد بالایی برخوردار است.

کلیدواژه‌ها


- Abbasi, A. (2002). Gilbert Doran, night and day system. Book Magazine for Children and Adolescents. (46), 79-94.

- Abbasi, A. (2006). Classification and application of the element of imagination on three paintings by Majid Mehregan with the approach of Gilbert Doran. Articles t The first symposium of artistic imagination. Tehran: Academy of Arts.

- Abbasi, A. (2009). My position as an individual or as a creator. Journal of the Academy of Arts. (8), 113-127.

- Abbasi, A. (2012). Structures of the system of imagination from the perspective of Gilbert Doran. Tehran: Scientific and cultural publications.

- Durand, G. (1992). Les Struchtres Anthropologiques de L` imaginaire.11 Edi. Paris: Bordas.  

- Durand, G. (1996). Introduction a la mythodologie. Mythes et soietes. Paris: Albin Michel La Pensee et le Sacre.

- Dyson, RH. (1989).  Rediscovering Hasanlu. Expedition, (31), 3–11.

- Eliade, M. (1983). ‎Aspects du mythe(J Sattari, Trans). Tehran: Toos.

- Eliade, M. (2006). ‎Mythe de L'eternal retour the myth of the eternal return(B, Sarkarati, Trans). Tehran: Tahoori.

- Ghaemian, P. (2007). Report of Dr. Abbasi 's speech at the meeting on the study of artistic imagination from the perspective of Gilbert Doran. Journal of Art Newsletter. 46, 8-9.

- Khoakaram, N. (2006). Hassanlou Golden Cup(Z Zarei & A Bahranpour, Trans). Journal of Scientific and Cultural News Monthly Dialog report, 16, 118-120.

- Mahmoudi, F. (2009). Religious themes in the designs of the Saqanfars of Mazandaran”. Journal of book of the Month, (118), 80-87.

- Manovich, L. (2001). The Language of the New Media. Cambridge: MIT Press.

- Mokhtari, M. (2001). Man in contemporary poetry. Tehran: Toos.

- Najafi Qara Aghaji, M.R. (2012). A search on the artistic designs of Hassanlou Tali Cup and the background of its designs. Two quarterly visual arts magazines. 4 (7), 81-88.

- Porada, E. (2007). ‎The art of ancient Iran(Y Majidzadeh, Trans). Tehran: Tehran University Press.

- Sadrai, A. & Aliun, S. (2009). Hasanlu Golden Cup Articles Collection. Tehran: Art Treasure.

- Shariati, S. (2007). Socio-anthropology of imagination. Journal of Imagination. (17), 88-98.

- Sharifi Valdani, G H. & Shami, M. (2012.). Analysis of imaginary forms in sustainability poetry based on new literary criticism. Sustainability of publication literature. 2)4(, 321-299.

- Talai, H. (2016). Bronze Age of Iran. Tehran: Samat

- Talai, H. (2019). Iron Age of Iran. Tehran: Samat.

- Zardoshti, P. (2020). A comparative study of the golden cups of Hassanloo, Marlik and Kalrdasht) based on the knowledge of civilization, beliefs, symbols and myths. Proceedings of the First National Biennial Conference on Archeology and Art History of Iran. Mazandaran: Mazandaran University.