بررسی مفهوم نامکانی در عکاسی ایران با نگاهی به آثار محمد غزالی و مهران مهاجر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد عکاسی، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد معماری، دانشگاه هنر، تهران، ایران

چکیده

بیان مسئله: نامکانی مفهومی است که نخستین ‌بار توسط انسان‌شناس فرانسوی، «مارک اوژه» در سال ۱۹۹۲ مطرح شد. این پژوهش در پی بررسی این مفهوم در عکاسی معاصر ایران، با استفاده از نظریات «اوژه» است. در این فرآیند نخست به تشریح نامکانی و عوامل پیدایش آن و سپس به ویژگی‌های دوران سوپرمدرنیته پرداخته شده و با استفاده از آن توضیح داده میشود که چگونه نامکانی در این عصر ایجاد می‌گردد. همچنین در ادامه به رابطة نامکانی و عکاسی و اینکه چگونه نامکانی پس از مدرنیسمِ عکاسی، در آثار جریاناتی نظیر زمین‌نگاری نوین هویدا شد، پرداخته می‌شود. در ادامه آثار دو عکاس معاصر ایرانی، «محمد غزالی» و «مهران مهاجر» مطالعه شده و چگونگی نمود نامکانی در آثار این دو جستجو می‌شود.
هدف: شناخت مفهوم نامکانی با استفاده از نظریات اوژه در آثار دو عکاس معاصر ایرانی محمد غزالی و مهران مهاجر است.
روش پژوهش: منابع این پژوهش کتابخانه‌ای و روش ارائه آن توصیفی وتحلیلی است.
یافته‌ها: شیوه‌های بازنمایی مهاجر و غزالی، بیانگر مؤلفه‌های نامکانی است و فضا در آثارشان، برملاکننده مناسبات جغرافیایی، انسان‌شناختی و جامعه‌شناختی است. دو عکاس برای بازنمایی فقدان هویت، تاریخ و رابطه در نامکان، به تمهیداتی چون مواجهه‌ موقت به واسطة عکاسی اسنپ‌شاتی و اتفاق، بازنمایی مخدوش بودن هویت جمعی در ارتباط با عامل هویت‌ساز، جایگزینی ارتباط بین فرد و شیء به جای افراد با یکدیگر و همگانی کردن خلق اثر در راستای افراط در مرجعیت‌های فردی متوسل شدند. افزون بر این، مشخص شد که با به تصویر کشیدن امور جزیی مخدوش مستتر در امر کلی بنای تاریخی از مکان، نسبت با زمان حال، نامکان می‌سازد.
 

کلیدواژه‌ها


- Augé, M. (1996). Paris and the Ethnography of the contemporary world. (In Parisian Fields, by M Sheringham). London: Reaktion.
- Auge, M. (2008). Non-places introduction to an anathropology of supermodernity(M. Farhoumand, Trans). Tehran: Cultural Research Office.
- Dianat, F. (2017). Investigating the importance of semiotics (semantic signification) in conceptual photographs. Theoretical Foundations of Visual Arts, (4), 71-84.
- Eslami, M. (2017) Scenes from a marriage. Tehran: herfeh-honarmand.
- Norberg ‎Schulz, Ch. (2012) Architecture: Presence, Language, Place. London: Skira.
- Ravanjo, A. & Asadi Ardley, M. (2019). Analysis of the works of Mehran Mohajer: A contemporary photographer. Peykareh, 8(16), 38-53. DOI: 10.22055/pyk.2019.14968