بررسی مناسبات مفاهیم سبک‌شناسی و تعیین جایگاه آن‌ها در هنرهای تجسمی

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

1 کارشناس ارشد عکاسی، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر، تهران، ایران

2 استادیار گروه عکاسی، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر، تهران، ایران.

چکیده

بیان مسئله: اصطلاحات سبک‌شناسی مفاهیمی هستند که پیوسته در میان مباحث هنری مورد استفاده قرار می‌گیرند. مشابهت و نزدیکی معنایی این مفاهیم و همچنین عدم وجود یک مرزبندی صریح میان آن‌ها، زمینه‌ساز ایجاد نوعی درهم‌آمیختگی و آشفتگی مفهومی شده است. لذا تعیین جایگاه هر کدام از آن‌ها و نسبت‌شان با یکدیگر، هم به امر خوانش متون هنری و هم به درک جایگاه آثار و هنرمندان کمک می‌کند.
هدف: این پژوهش با مرکزیت قرار دادن مفهوم سبک و بر اساس نسبت مفاهیم سبک‌شناسی دیگر با آن، به‌دنبال تبیین حد و مرز معنایی مفاهیم سبک‌شناختی است که دائم با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند و به‌جای یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
روش پژوهش: منابع این پژوهش کتابخانه‌ای و روش ارائه آن توصیفی و تحلیلی است. با استفاده از منابع کتابخانه‌ای مفاهیم مشابه مفهوم سبک مورد بررسی قرار گرفته و رابطه بین آن‌ها و مفهوم سبک تعیین شد.
یافته‌ها: این پژوهش با بررسی‌های صورت گرفته به این نتیجه رسید که مفاهیمی نظیرِ مکتب، جنبش، روش هنری، سبک بصری، فرم، محتوا، مُد، تکنیک و ژانر دائماً به‌صورت اشتباه به‌جای یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. لذا با تبیین مفهوم دقیق هر کدام از این اصطلاحات و بررسی نسبت‌شان با مفهوم سبک، به این نتیجه می‌رسیم که سبک، ژانر و مُد، روش‌های مختلف هنری هستند و هر کدام، بسته به رویکردی مختص به خود، تحت تأثیر مؤلفه‌ها و زیر شاخه‌هایی مثل تکنیک، فرم، محتوا و ... قرار دارند. افزون بر این مشخص شد که مکتب و جنبش اگرچه مرزهای مفهومی نزدیکی دارند، اما ریشه اصلی تمایز آن‌ها در مکانمندی‌شان است.

کلیدواژه‌ها


- بکولا، ساندرو. (1397). هنر مدرنیسم(ترجمه رویین پاکباز و همکاران). تهران: فرهنگ معاصر.
- بوردل، دیوید و تامسون، کریستین. (1383). ژانرهای سینمایی (م.آ.). مجله هفت، (۱۶)، صص. 16-17.
- پاکباز، رویین. (1390). دایره‌المعارف هنر. تهران: فرهنگ معاصر.
- پاکباز، رویین. (1398). در جستجوی زبان نو. تهران: نگاه.
- تاتار کیه‌ویچ، ولادیسلاف. (1381). فرم در تاریخ زیبایی‌شناسی. فصلنامه هنر، (52)، صص. 46-61.
- داندیس، دونیس اِ. (1368). مبادی سواد بصری(ترجمه مسعود سپهر). تهران: سروش.
- زمانی بابگهری، فاطمه. (1393). بررسی سبک آبستره (انتزاعی) در تصویرسازی کتاب کودک. نشریه پیکره، ۳(۶)، ص. ۵۵.
- سارکوفسکی، جان. (1382). نگاهی به عکس‌ها(ترجمه فرشید آذرنگ). تهران: سمت.
- ستاری، محمد. (1367). سبک‌ها و مکاتب عکاسی (کارشناسی عکاسی). دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا.
- سید حسینی، رضا. (1387). مکتب‌های ادبی. تهران: انتشارات نگاه.
- شجاعی، سمانه. (1394). الگوهای مؤثر و پدیدآورندۀ سبک شخصی در انیمیشن؛ مطالعۀ موردی آثار چهار فیلمساز تجربی از هیئت ملی فیلم کاناد (کارشناسی ارشد انیمیشن). دانشگاه هنر تهران.
- شمیسا، سیروس. (1394). مکتب‌های ادبی. تهران: قطره.
- شیرازی، هامون. (1397). ویژگی‌های سبکی سینمای محمدرضا اصلانی(کارشناسی ارشد سینما). نام دانشکده هنر، دانشگاه سوره.
- کردونی، امیرحسین. (1395). بررسی گرایش‌های سبکی در عکاسی هنری ایران(کارشناسی ارشد عکاسی). دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا.
- مرزبان، پرویز و معروف، حبیب. (1388). فرهنگ مصور هنرهای تجسمی. تهران: سروش.
- معین‌الدینی، محمد، نادعلیان، احمد و مراثی، محسن. (۱۳۹۳). بررسی مفهوم و جایگاه سبک هنری در هنر عامه. فصلنامه مطالعات فرهنگ-ارتباطات، ۱۵(۲۷)، ص. ۸۷.
- هیوارد، سوزان. (1381). مفاهیم کلیدی در مطالعات سینمایی(ترجمه فتاح محمدی). زنجان: هزاره‌ سوم.
- Boddy-Evans, M. (2018). The Difference Between Art Styles, Schools, and Movements. march 12. Accessed March 1, 2020. https://www.liveabout.com/difference-between-art-styles-schools-and-movements-2573812.
- Bordwell, D. (1998). On the History of Film Style. London: Harvard University Press.
- Bradley, H. K. (2015). Pictorial representation and the significance of style(Phd these). University of York.
- Caroll, N. (1999). Philosophy of Art: Contemporary Introduction. London: Routledge.
- Robinson, J. (1985). Style and Personality in the Literary Work. The Philosophical Review, (94), pp. 227-247.
- Wollheim, R. (1987). Painting as an art. Princeton University Press.