بازتاب مذهب، تاریخ، سیاست و فرهنگ ایرانی در فالنامه قطب‌شاهیان دکن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری پژوهش هنر، گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه سوره، تهران، ایران.

2 استادیار، گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه سوره، تهران، ایران.

3 کارشناس ارشد گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه سوره، تهران، ایران.

چکیده

بیان مسئله: دوران قطب شاهیان در دکن‌، یکی از دوران‌های اوج‌ فرهنگ ایرانی خارج از مرزهای جغرافیایی آن است. قطب شاهیان به‌واسطه ایرانی‌تبار و شیعه ‌بودن، گرایش خاصی به فرهنگ ایران داشتند و تعداد زیاد مهاجران و کارگزاران ایرانی در دکن، به رونق فرهنگ ایرانی در قلمرو ایشان اضافه می‌کرد. با پشتوانه فرهنگ ایرانی و حمایت ایشان، آثار هنری و ادبی زیادی شکل گرفت که در بر گیرنده یک تعامل فرهنگی شکوهمند میان فرهنگ جنوب هند و ایران است. یکی از این آثار، فالنامه مصوری است که در گلکنده کار شده است. این فالنامه دارای 37 نگاره است که مجموعه‌ای از مضامین مختلف را در بر می‌گیرند که هریک از آن‌ها را می‌توان به‌نوعی با فرهنگ، سیاست، مذهب و فرهنگ ایرانی ارتباط داد؛ از این‌رو مسئله این پژوهش، این است که تا چه اندازه از طریق مضامین مختلف نگاره‌های این کتاب، می‌توان جنبه‌های مختلف فرهنگ ایرانی و تأثیرگذاری آن را در متن فرهنگ دربار قطب شاهیان، بازخوانی کرد.
هدف: شناخت بیشتر قلمرو نفوذ فرهنگ ایرانی در سرزمین شبه‌‌قاره هند به‌ویژه در منطقه دکن هدف این پژوهش است.
روش پژوهش: با روش توصیفی-‌تحلیلی، با استناد به اسناد تاریخی، به تحلیل میزان نفوذ جنبه‌های مختلف فرهنگی در دکن پرداخته می‌شود.
یافته‌ها: نگاره‌های فالنامه خلیلی، آمیزه‌ای از مضامین دینی، اسلامی و مذهبی با محوریت تشیع هستند؛ در کنار این مضامین، تعدادی از نگاره‌ها به موضوعات ادبی و تاریخ باستان ایران پرداخته‌اند و مشخصاً یک نگاره از این نسخه با پرداختن به شاه‌تهماسب، تاریخ معاصر آن زمان را در بر می‌گیرد. تدقیق در نگاره‌ها نشان می‌دهد در همه این نگاره‌ها به اشکال مختلف، شاهد جنبه‌های مختلف فرهنگی و حتی سیاسی ایران، از فرهنگ رسمی گرفته تا فرهنگ عامه هستیم که نشانی از نزدیکی زیاد این دو فرهنگ می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


- Alam, M, & Subrahmanyam, S. (2020). Iran and the Doors to the Deccan, ca. 1400-1650: Some Aspects. In Iran and the deccan persianate Art, Culture, andƬalent in Circulation,1400-1700 (K.Overton, Edite). Indiana University Pres, USA. pp. 77-104.
- Amanat, A. (2020). Remembering the Persianate. In the Persianate World, Rethinking a Shared Sphere (A Amanat & A Ashraf, Edite). Brill: Netherlands.
- Amini, A. H. (1995). الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب (Vol 8). Qom: Al-Ghadir Center for Islamic Studies.
- Asar Kashani, E. (2013). Investigating the influence of Shiite thought on the illustrated Falnamas of the first Safavid period (Doctoral thesis on art research). Faculty of Arts, Al-Zahra University, Tehran, Iran
- Eaton, R. M. (2019). Indian The Persianet Eage 1000–1765. Uk: Penguin book.
- Farhad, M. & Bagci, S. (2009). Falnama the book of omens. Usa: Thames & Hudson.
- Flatt, E. J. (2019). The Courts of the DeccanSultanates. Living Well in the Persian Cosmopolis. United Kingdom: Cambridge University Press.
- Hekmat, A. A. (1958). land of India. A historical, social, political, and literary survey of India from ancient times to the present day. Tehran: University of Tehran.
- Hollister, J. N. (1994). Shiism in India (A. Meshaikh Faridni, Trans.). Tehran: Academic Publishing Center.
- Karami, M. (1994). A look at the history of Hyderabad of Deccan. Tehran: Publications of the Ministry of Foreign Affairs.
- Khaledi, O. (2004). A look at the Shiite culture of the Deccan (M. M. Tavasoli, Trans.). Scientific and Cultural Monthly journal of Report and Discussion, 3(13), pp. 55-58.
- Masoumi, M., & Askarpour, V. (2014). Deccan in encyclopedia of Islamic world (Vol 18). Tehran: Center for the Great Islamic Encyclopedia.
- Moeinoddini, M & Olyaei Shad, A. (1400). The interaction of native features of Deccan painting with Iranian painting in Golconda/Khalili version of Falnama. Art guide, 4(2), pp. 23-31.
- Overton, K. (2016). Book Culture, Royal Libraries, and Persianate painting in Bijapur, Circa 1580-1630 (Vol 33). Brill: Muqarnas.
- Overton, K. (2020). Introduction to Iranian Mobilities and Persianate Mediations in the Deccan.
- Pakbaz, R. (2001). Iranian painting from ancient times to today. Tehran: Zarin and Simin.
- Parikh, R. (2020). Faith and Fate: The Khalili Falnama and Shi 'i Identity in Golconda. In: Iran and the deccan (K.Overton, Edite). Usa: Indiana University Press.
- Parikh, R. (2022). The Khalili falnama. London: Khalili Collections.
- Parsadoust, M. (1996). Shah Ismail I: A king with lasting effects in Iran. Tehran: Enteshar Publishing Company.
- Sadeghi Alavi, M. (2014). The spread of Shiism in the Deccan in the 10th and 11th A.D. Research Journal of Islamic History, 4(13), pp. 73-89.
- Saedi Shirazi, M. N. A. A. (1961). Hadiqa al-Salatin (S. A. Asghar Bagrami, Edit). Hyderabad: Department of Urdu Literature Press.
- Schimmel, A. (2017). In the territory of the Mughal Khaqan (F. N. Samii, Trans.). Tehran: Amir Kabir.
- Seyfi Bakhtiari, R., & Mohammadi Akmal, A. (2013). The history of the influence of Iranian words in Indian languages. Subcontinent Studies Quarterly, 5(16), pp. 71-90.
- SkanderbeykTurkmen. (2003). The universal history of Abbasid (Vol 2, by I. Afshar). Tehran: Amir Kabir.
- Tabataba, S. A. (2017). Effective argument (Borhan-e Maaser). Delhi: Delhi Society.
- Taheri, A. (2004). Political and social history of Iran. Tehran: Scientific and Cultural Publishing Company.
- Thapar, R. (1990). A history of India (Vol 1). London: Penguin Books.