ارزیابی موضوعی پژوهش‌های حوزۀ هنر اسلامی در پایگاه‌ اطلاعاتی اسکوپوس با تأکید بر مقالات پژوهشگران ایرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

2 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، شیراز، ایران.

چکیده

بیان مسئله: هنر دورۀ اسلامی با گستره‌ای فراتر از مرزهای جغرافیای کشورهای اسلامی، به فراخور کارکرد یا کاربرد آن در همۀ نقاط جهان، همواره تکثیر و بازنمایی شده و محور کار پژوهشگران مراکز علمی و پژوهشی بوده است. از اشکالی که این پژوهش‌ها در قالب آن منتشر میشوند مقالات نمایه‌شده در پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر است که پایگاه اطلاعاتی بین‌المللی «اسکوپوس» یکی از آن‌ها است. براین اساس در پژوهش حاضر سعی بر آن است تا مقالات حوزۀ هنر اسلامی در مجلات نمایه‌شدۀ این پایگاه به صورت موضوعی ارزیابی شده، و به سؤالاتی چون چیستی موضوعات اصلی پژوهش‌های حوزۀ هنر اسلامی و اینکه چه کشورها و سازمان‌هایی در تولید پژوهش‌های این حوزه مشارکت داشته‌اند، پاسخ داده می‌شود. همچنین معرفی برترین مجلات و مقالات این حوزۀ موضوعی و وضعیت پژوهش‌های ایران در پایگاه‌های اطلاعاتی اسکوپوس از مسائل دیگر این پژوهش است.
هدف: شناخت رویکرد موضوعی پژوهشگران حوزۀ هنر اسلامی و نیز موضوعات اصلی و پرتکرار این حوزه هدف پژوهش حاضر است.
روش پژوهش: این پژوهش از نوع توصیفی بوده که براساس شاخص‌های علم‌سنجی، جامعۀ آماری ۴۷۵ مدرک در حوزۀ هنر اسلامی نمایه شده در پایگاه اسکوپوس را بررسی می‌کند. با استفاده از تحلیل هم‌واژگانی، موضوعات کلیدی حوزۀ هنر اسلامی بررسی و نقشۀ هم‌رویدادی با نرم‌افزار «وس ویوور» ترسیم شده و با تجزیه‌وتحلیل داده‌ها در نرم‌افزار اکسل، مقاله‌ها، مجلات، کشورها و نویسندگان برتر این حوزه شناسایی شدند.
یافته‌ها: پژوهش حاضر نشان داد در این بررسی ﭘﺮﺗﮑﺮارﺗﺮﯾﻦ ﮐﻠﻤﺎت ﮐﻠﯿﺪی در ﮐﻞ ﺑﺎزۀ زﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮرﺳﯽﺷﺪه، ﺑﻪ‌ﺟﺰ هنر اسلامی، موزه، صنایع ‌دستی، هنر و هندسۀ نقوش بوده ‌و مجلۀ «Hali»به‌عنوان برترین مجلۀ حوزۀ هنر اسلامی با دارا بودن بیش‌ترین انتشار مقالات بوده است. همچنین مشخص گردید که کشور آمریکا بیش‌ترین تولیدات را در این حوزه و دانشگاه «محمد بن عبداله»، «آکسفورد» و «هنر اسلامی» تبریز رتبۀ اول را در مشارکت تولیدات این حوزه داشته‌اند. ‌دیگر نتایج نشان داد روند انتشار پژوهش‌های حوزۀ هنر اسلامی صعودی است و بیش‌ترین تولیدات علمی این حوزه در سال ۲۰۱۶ میلادی منتشر شده است. همچنین کشور ایران رتبۀ پنجم میزان تولید انتشارات حوزه اسلامی را به خود اختصاص داده است.

کلیدواژه‌ها


- Abdinasab, A., Mo'meni, E., & Taheri, S. M. (2018). Designing a Model of Validation Software System for Academic Textbooks Based on Text Mining. University Textbooks; Research and Writting22(42), 38-77. [In Pesian]
- Abdolahpour, E. (2022). Content and Citation Analysis of Articles in Paykareh Scientific Quarterly. Paykareh10(26), 82-90, doi: 10.22055/pyk.2022.17572. : 10.22055/PYK.2022.17572
- Abdolahpour, E., & Kolahkaj, M. (2022). Review of art articles with emphasis on their research methodology. Journal of Studies in Library and Information Science, doi: 10.22055/slis.2022.37799.1846. [In Pesian]
- Ahmadi, H, Salimi, A, & Zangisheh, E. (2013). Scientometrics, clustering and the role of knowledge of scientific productions of comparative literature in Iran. Research Journal of Comparative Literature, 11(1), 1-28.
- Asemi, A., & Safari Nejad, A. (2020). A survey on the painting different styles in A&HCI: A citation frequency analysis. Scientometrics Research Journal6(11), 261-276. DOI: 10.22070/RSCI.2020.2961.1160 [In Pesian]
- Ewalt, J. (2016). Image as Evidence: A Citation Analysis of Visual Resources in American History Scholarship, 2010-2014. Art Documentation: Journal of the Art Libraries Society of Norht America,35(2), 206-217.
- Greer, K. (2016). Undergraduate Studio Art Information Use: A Multi-School Citation Analysis.
- Jafari F, & Goltaji M. (2012). The Study of Scientific Outputs Status of Faculty Members of Humanities, Art and Social Sciences Faculties of State Universities of Iran during 2000-2008.  Iranian Journal of Information Processing & Management, 27(3), 561-575. [In Pesian]
- Jamali, S, & Ghaffari, S. (2022). Drawing a Thematic Map of the Scientisic Articles in the Field of “Business in Libraries” at the Scopus. CJS, 9(1), 69-81. DOI:10.22088/cjs.9.1.69 [In Pesian]
- Jenkins-Madlin, Ettinghausen, R & Grabar, O. (2001). Islamic Art and Architecture. Yale University Press.
- Ramezani, H., Alipour-Hafezi, M., & Momeni, E. (2014). Scientific Maps: Methods and Techniques. Popularization of Science5(1), 53-84. [In Pesian]
- Small, H., & Griffith, B. C. (1974). The structure of scientific literatures I: Identifying and graphing specialties. Science studies, 4(1), 17-40.
- Soheili F, Shaban A, Khase A. (2016). Intellectual Structure of Knowledge in Information Behavior: A Co-Word Analysis. Human Information Interaction, 2(4), 21-36. DOR: 20.1001.1.24237418.1394.2.4.3.6 [In Pesian]
- Soheili, F, Tavakolizadeh Ravari, M, Hazeri, A, & Dost Hosseini, N. (2017). Drawing a map of science. Tehran: Payam Noor University. [In Pesian]
- Sory, F., Norouzi, Y., FamilRohani, A., & Zarei, A. (2020). Drawing the scientific map of Islamic Azad university researchers’ products in the field of Art and Architect in Web of Science site. Scientometrics Research Journal6(11), 127-148. .  DOI:10.22070/RSCI.2019.4377.1286 [In Pesian]
- Sultanzadeh, H. (2013). Examining the views of Farabi, Ibn Khaldoun and Burckhardt on Islamic arts. Iranian Journal Of Antheropology11(18), 43-68. DOR: 20.1001.1.17352096.1392.11.18.2.2 [In Pesian]
- Vafaeian, A. (2017). A Study of the Scientific Research Output on Music Information Retrieval Indexed in Scopus. Scientometrics Research Journal3(5), 33-48. DOI: 10.22070/RSCI.2017.792 [In Pesian]
- Zandi Ravan, N., Davarpanah, M., & Fattahi, R. (2016). Review of Science Map Visualization and its Methodology. Scientometrics Research Journal2(3), 57-76. DOI: 10.22070/RSCI.2016.469 [In Pesian]