تحلیل سرمایۀ فرهنگی و شکل‌گیری هویت در انیمیشن‌های «شگفت‌انگیزان»، «وال- ای» و «راتاتویی»، براساس نظریۀ «سرمایۀ فرهنگی» پیر بوردیو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری هنرهای اسلامی، دانشکده هنرهای صناعی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.

2 استاد دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه آتاتورک، ارزروم، ترکیه.

3 استادیار گروه انیمیشن و سینما، دانشکده هنر،‌ دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

مقدمه: پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل بازنمایی سرمایۀ فرهنگی و شکل‌گیری هویت در انیمیشن‌های «شگفت‌انگیزان» (۲۰۰۴)، «وال- ای» (۲۰۰۸) و «راتاتویی» (۲۰۰۷) می‌پردازد. این پژوهش با اتکا به نظریۀ «سرمایۀ فرهنگی» پیر بوردیو به‌عنوان چارچوب نظری خود، شباهت‌های مضمونی و رویکردهای منحصربه‌فرد انیمیشن‌های مذکور به سرمایۀ فرهنگی و هویت را بررسی می‌کند. هدف پژوهش حاضر شناسایی نقش سرمایه فرهنگی در شکل‌دهی به هویت شخصیت‌ها در انیمیشن‌های منتخب تبیین ذائقه و مصرف فرهنگی در بستر شکل‌گیری هویت است.
روش پژوهش: پژوهش حاضر از تحلیل کیفی برای بررسی پویایی سرمایۀ فرهنگی و تأثیر آن بر شکل‌گیری هویت در انیمیشن‌های منتخب استفاده می‌کند. فرآیند جمع‌آوری داده‌ها با عنایت به یک مدل شش‌مؤلفه‌ای از سرمایۀ فرهنگی، و از راه مشاهده و خوانش عمیق انیمیشن‌ها و یادداشت‌برداری‌های متعدد از آن‌ها انجام می‌پذیرد. تفسیر داده‌ها شامل ترکیب و تطبیق این مشاهدات برای تشخیص الگوها و تضادهاست.
یافته‌ها: با تجزیه‌ و‌‌ تحلیل انیمیشن‌های منتخب، هشت مضمون مشترک مربوط‌به سرمایۀ فرهنگی و شکل‌گیری هویت یافت شد: شکل‌گیری هویت فرهنگی و شبکه‌های اجتماعی، تحرک و طبقه‌بندی اجتماعی، به‌رسمیت‌شناسی و پویایی قدرت نمادین، سابقۀ آموزشی و هویت حرفه‌ای، ذائقه و مصرف فرهنگی، روایت‌های فرهنگی و بازنمایی رسانه‌ای، سرمایۀ فرهنگی تجسم‌یافته و تعامل اجتماعی و مقاومت و مذاکره دربارۀ هنجارهای فرهنگی. در مقام تطبیق و مقایسه، «راتاتویی» در بازنمایی قدرت دگرگون‌کنندۀ خلاقیت و هنر آشپزی، به‌چالش‌ کشیدن تعصبات اجتماعی و ترویج فراگیری در دنیای آشپزی، برتر از دو اثر دیگر ظاهر می‌شود. بازنمایی سرمایۀ فرهنگی در این انیمیشن برجسته‌تر است و تفسیری از شکل‌گیری هویت فراتر از هنجارهای مرسوم ارائه می‌دهد.
نتیجه‌گیری: کاوش سرمایۀ فرهنگی و شکل‌گیری هویت در میان فیلم‌های انیمیشن، ارتباط وثیقی با تجارب انسانی و پویایی‌های اجتماعی دارد. هر یک از انیمیشن‌های «شگفت‌انگیزان»، «وال- ای» و «راتاتویی»، شخصیت‌هایی را به‌تصویر می‌کشند که در حال تغییر هویت در میان بافت‌های اجتماعی هستند. این انیمیشن‌ها از طریق روایت‌ها و شخصیت‌های متقاعدکنندۀ خود، اهمیت پذیرش تنوع، به‌چالش‌ کشیدن هنجارها و پرورش فراگیری را برجسته می‌کنند.

کلیدواژه‌ها


- Bird, B. (Director). (2004). The Incredibles [Film]. Pixar Animation Studios & Walt Disney Pictures.
- Bird, B. (Director). (2007). Ratatouille [Film]. Pixar Animation Studios.
- Bourdieu, P. (1977). Outline of a Theory of Practice. Cambridge: Cambridge University Press. Doi.org/10.1017/CBO9780511812507
- Bourdieu, P. (1986). The Forms of Capital. In Richardson, J. (Ed.), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education (pp. 241–258). Westport, CT: Greenwood.
- Bourdieu, P. (1990). The logic of practice. California: Stanford University Press.
- Bourdieu, P. (1993). The field of cultural production. New York: Columbia University Press.
- Bourdieu, P. (1998). Practical reason. California: Stanford University Press.
- Bourdieu, P., & Passeron, J. C. (1990). Reproduction in education, society and culture. London: Sage Publications.
- DiMaggio, P., & Mukhtar, T. (2004). Arts participation as cultural capital in the United States, 1982- 2002: Signs of decline? Poetics, 32(2), 169- 194. Doi.org/10.1016/j.poetic.2004.02.005
- Elkins, E. (2014). Cultural Identity and Subcultural Forums: The Post- network Politics of Adult Swim. Television & New Media, 15(7), 595-610. Doi.org/10.1177/1527476413489354
- Freire, P. (2018). Pedagogy of the oppressed: 50th Anniversary Edition. New York: Bloomsbury Publishing USA.
- Jenkins, R. (1982). Pierre Bourdieu and the Reproduction of Determinism. Sociology, 16(2), 270- 281. Doi.org/10.1177/0038038582016002008
- Lam, S. S. K. (2010). ‘Global corporate cultural capital’ as a drag on glocalization: Disneyland’s promotion of the Halloween Festival. Media, Culture & Society, 32(4), 631- 648. Doi.org/10.1177/0163443710369294
- Lee, D.-H. (2008). Popular Cultural Capital and Cultural Identity: Young Korean Women’s Cultural Appropriation of Japanese TV Dramas. In East Asian Pop Culture (pp. 156- 172). Hong Kong University Press. Doi.org/10.5790/hongkong/9789622098923.003.0009.
- Musoba, G., & Baez, B. (2009). The Cultural Capital of Cultural and Social Capital: An Economy of Translations (pp. 151- 182). https://doi.org/10.1007/978-1-4020-9628-0_4
- Roscigno, V. J., & Ainsworth-Darnell, J. W. (1999). Race, Cultural Capital, and Educational Resources: Persistent Inequalities and Achievement Returns. Sociology of Education, 72(3), 158. https://doi.org/10.2307/2673227
- Sablan, J.R., Tierney, W.G. (2014). The Changing Nature of Cultural Capital. In Paulsen, M. (eds), Higher Education: Handbook of Theory and Research, vol 29 (pp. 153-188). Dordrecht: Springer. https://doi.org/10.1007/978-94-017-8005-6_4
- Savage, M., & Bennett, T. (2005). Editors’ introduction: Cultural capital and social inequality. The British Journal of Sociology, 56(1), 1- 12. Doi.org/10.1111/j.1468-4446.2005.00043.x
- Smith-Auchmuty, A., & O’Connor, E. (2023). “Bringing It All Back Home”: Capital Utilization of Irish Repatriates in the Irish SME Animation Industry. In Mockaitis, A.I. (eds), The Palgrave Handbook of Global Migration in International Business (pp. 573- 595). Cham: Palgrave Macmillan. Doi.org/10.1007/978-3-031-38886-6_24
- Stanton, A. (Director). (2008). WALL-E [Film]. Pixar Animation Studios.
- Tierney, W. G. (2002). Parents and Families in Precollege Preparation: The Lack of Connection between Research and Practice. Educational Policy, 16(4), 588- 606. Doi.org/10.1177/0895904802016004007
- Webb, J., Schirato, T., & Danaher, G. (2002). Understanding Bourdieu. California: SAGE.
- Yosso, T. J. (2005). Whose culture has capital? A critical race theory discussion of community cultural wealth. Race Ethnicity and Education, 8(1), 69- 91. Doi.org/10.1080/1361332052000341006
- Zukin, S. (1990). Socio-Spatial Prototypes of a New Organization of Consumption: The Role of Real Cultural Capital. Sociology, 24(1), 37- 56. Doi.org/10.1177/0038038590024001005