A Comparison of Structure and Concept in Paintings Based on The story of the Zamen-e Ahou

Document Type : Original Article

Authors

1 Department of Analytical and Comparative Studies of Islamic Art, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

2 Department of Visual Communication, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran

3 Department of Art Research, University of Arts, Tehran, Iran.

4 Department of Drama, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

Abstract

Problem Definition: Zamen Ahoo is one of the valuable Shiite narrative themes that has been the basis for the creation of works in the field of visual arts in Iran. "Hassan  Ismailzadeh", "Mohammad Farahani", "Mohammad  Tajvidi" and "Mahmoud Farshchian" are among the artists who have represented this theme in their paintings. The works of the mentioned artists have similarities and differences in structure, concept, and narrative. Hence, while focusing on the mentioned differences and similarities, form and the amount of influence of each artwork of the present artists on the promotion of this theme will be studied particularly the pinnacle of the concept which is the “Zamen Ahoo”.
Objective: Among the goals of this research is to understand the structure, concept, and narrative, and also qualitative characteristics of the mentioned paintings by recognizing the differences and similarities in matters of structure and concept.
Research Method: In this research, an adaptive comparison of four paintings with the subject and theme of Zamen Ahoo has been carried out in a descriptive-analytical method; also, library studies, documents, databases, and observations of paintings have been used to collect and evaluate research data.
Results: The similarity of the mentioned works can be traced more in the structure as it can be sought in color, form, light, following the same visual pattern, and thematically addressing the climax of the story namely the Zamen-e Ahoo. But the distinguishable differences are generally in the quality of expressing the concepts which are formed due to the technical abilities of the artists by applying a variety of indicators and symbolic elements of animal, plant, color, and similar features. Accordingly, the differences in a direct relationship with the quality of the structure can be evaluated positively to promote the concept

Keywords


Article Title [Persian]

مقایسه ساختار و مفهوم در آثار نقاشی‌های برگرفته از قصۀ ضامن آهو

Authors [Persian]

  • حجت الله حسنوند 1
  • محمد خزائی 2
  • غلام‌علی حاتم 3
  • محمد عارف 4
1 گروه مطالعات تحلیلی و تطبیقی هنر اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران.
2 گروه ارتباط تصویری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 گروه پژوهش هنر ،دانشگاه هنر،تهران، ایران.
4 گروه نمایش، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران.
Abstract [Persian]

بیان مسئله: ضامن آهو ازجمله مضامین روایی ارزشمند شیعی است که مبنای خلق آثاری در حوزه هنرهای تجسمی در ایران بوده است. «حسن اسماعیل‌زاده»، «محمد فراهانی»، «محمدتجویدی»، «محمود فرشچیان»، ازجمله هنرمندانی هستند که این مضمون را در آثار نقاشی خود بازنمایی کرده‌اند. آثار این هنرمندان دارای شباهت‌ها و تفاوت‌هایی در ساختار، مفهوم و شیوه روایی است؛ از این رو، مقاله حاضر در نظر دارد تا ضمن پاسخ به چیستی تفاوت‌­ها و شباهت­‌های یاد شده، شکل و میزان تأثیرهریک از آثار هنرمندان مذکور را بر ارتقاء جایگاه این مضمون و بویژه نقطه اوج آن یعنی «ضمانت آهو» را بررسی نماید.
هدف: آگاهی از ساختار، مفهوم و شیوه روایی و ویژگی‌های کیفی آثار نقاشی مورد بررسی از طریق شناخت تفاوت‌ها و شباهت‌ها در ساختار و مفهوم از اهداف این پژوهش است.
روش پژوهش: در این پژوهش، مقایسه تطبیقی تعداد چهار اثر نقاشی با موضوع و مضمون ضامن آهو به روش توصیفی–تحلیلی صورت گرفته است؛ هم‌چنین از مطالعات کتابخانه‌ای، اسنادی، پایگاه‌های اطلاعاتی و مشاهده آثار نقاشی جهت گردآوری و ارزیابی داده‌های پژوهشی استفاده ‌شده است.
یافته‌ها: شباهت‌ آثار ذکر شده بیشتر در ساختار یعنی در رنگ فرم، نور، پیروی از الگوی بصری یکسان و به لحاظ موضوعی پرداختن به، نقطه اوج این ماجرای‌ضمانت آهو قابل ‌پی‌گیری است. اما تفاوت‌های قابل ‌تشخیص، عموماْ در کیفیت بیان مفاهیم است که به‌واسطه توانمندی‌های تکنیکی هنرمندان در استفاده از انواع نشانه‌ها و عناصر نمادین حیوانی، گیاهی، رنگ و مانند آن شکل‌گرفته است. بر این اساس تفاوت‌های ایجاد شده در یک ارتباط مستقیم با کیفیت ساختار در جهت مثبت و ارتقاء مفهوم قابل ارزیابی است.

Keywords [Persian]

  • ضامن آهو
  • نقاشی ایرانی
  • شکار
  • نقاشی
  • ساختار
  • مفهوم
- پورجم، سحر. حسینی، مریم. (1397). تخیل شناسی شعر و نقاشی «ضامن آهو» در آثار سلیمی تونی و محمود فرشچیان. ادبیات نمایشی و هنرهای تجسمی، 9(۷)، 59-71.
- پور داوود، ابراهیم. (1346). زین ابزار کمان و تیر.(برگی از تاریخ سلاح در ایران). بررسی‌های تاریخی، ۱(۲)، 29-46.
- تاجدینی، علی. (1388). فرهنگ نمادها و نشانه‌ها در اندیشه مولانا(چاپ دوم). تهران: سروش.
- دهخدا، علی اکبر. (۱۳۷۶). لغت نامه. تهران: دانشگاه تهران.
- رحیمی، امین، موسوی، سیده زهرا و مروارید، مهرداد. (1393). نمادهای جانوری نفس در متون عرفانی. با تکیه ‌بر آثار سنایی، عطار و مولوی. متن پژوهی ادبی، ۱۸(۶۲)، 147-173.
- رفیعی راد، رضا، ابوالحسن مقدمی، سودا، افهمی، رضا و شکر پور، شهریار. (1398). نقش نقاشان زن، در احیا و حفظ سنت نگارگری در نقاشی معاصر ایران (در چهار دهه اخیر).  پیکره، ۸(۱۸)، ۱-۱۷.
- سلیمی تونی، تاج‌الدین حسن بن سلیمان. (1390). دیوان سلیمی تونی(به کوشش عباس رستاخیز. با مقدمه حسن عاطفی). تهران: کتابخانه و موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
- سهروردی، شهاب‌الدین‌یحیی. (1380). مجموعه مصنفات شیخ اشراق جلدسوم(تصبیح و تحشیه و مقدمه سید حسین نصر). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- سون‌جری، ریچارد. (1381). معجزه ارتباط (ترجمه مهدی قراچه‌داغی). تهران: پیکان.
- شوالیه، ژان و گربران، آلن. (1388). فرهنگ نمادها جلد اول(ترجمه سودابه فضایلی). تهران: انتشارات جیحون.
- طباطبایی، محمدحسین. (1386). المیزان فی تفسیر القرآن(جلد۷). قم: جامعة مدرسین حوزه علمیه قم.
- فرهنگی، علی‌اکبر. (1375). ارتباطات غیرکلامی. میبد: دانشگاه آزاد اسلامی.
- فرشچیان، محمود. (١٣٥٥). مجموعه هنر و هنرمندان(شماره 3). تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- کلینی، محمد بن ‌یعقوب. (1388). اصول و فروع کافی(جلد ۴). تهران: دارالکتب االسالمیه.
- کوپر، جی.سی. (1379). فرهنگ مصور نمادهای سنتی (ترجمه ملیحه کرباسیان). تهران: فرشاد.
- عزیزی، محمد. (۱۳۹۶). یا ضامن آهو. تهران: روزگار.
- میرآقایی، سید هادی. (1391). ضامن آهو و تجلی آن در شعر فارسی. فرهنگ مردم، ۱۱(۴۳و۴۴)، 11-22.
- محمدیان، فخرالدین، شریف‌کاظمی، خدیجه و مهرآفرین، رضا. (1398). بازتاب جایگاه نقش تیر وکمان در تاریخ و فرهنگ ایران. پژوهش هنر. شماره 17. 47-33.
- مولوی، جلال‌الدین‌محمد. (1368). کلیات شمس تبریزی(مقدمه بامداد جویباری). تهران: گلشایی.
- نوروزی‌طلب، علی‌رضا. (1389). جستاری در شکل‌شناسی اثر هنری و دریافت معنا. باغ نظر، ۷(۱۴)، 69-86.
- هال، جیمز. (1387). فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب(ترجمه رقیه بهزادی)(چاپ سوم). رقیه بهزادی. تهران: فرهنگ.