Symbological Investigation and Analysis of Fire Motifs in Pre-Islamic Iran: Emphasizing Works of the Median and Achaemenid Periods

Document Type : Original Article

Authors

1 Department of Art Research, Faculty of Art and Architecture, University of Sistan and Baluchistan, Zahedan, Iran

2 Department of Art Research, Faculty of Art and Architecture, University of Sistan and Baluchistan, Zahedan, Iran.

Abstract

Problem Definition: By observing the status of fire and fire-place in the reliefs of works left by the kings of the Medes and Achaemenids, it could be understood that fire had a very high and sacred position in Pre-Islamic Iran. In the works left from this era and also in artistic and ceremonial works, the presence and manifestation of fire in catacombs, public ceremonies of kings, and religious and ritual ceremonies can be observed. Therefore, the question raised in this regard is: “What symbolic concepts does the fire motif have in the Median and Achaemenid periods?”
Objective: The aim of this study is to Symbologically investigate and analyze the fire motif in the history of Pre-Islamic Iran (the Median and Achaemenid periods) and the status of this element in the culture and art of this period.
Research Method: Considering the historical aspect of the present research, the adopted method is descriptive-analytical. The obtained data were classified and reviewed. The data analysis was carried out using descriptive methods and the presentation of images.
Results: The results of the research show that in investigating the remaining motifs of the works related to the Median and Achaemenid periods, the symbolic fire always shows the logic of cleansing evil with good. Fire is the manifestation of Asha (piety and truth) on earth, and the fireplace is the place to worship and praise Ahura Mazda. Also, fire is a symbol of purity and peace of being, benefiting from the property of purifying matter and soul essence. In fact, if the fire was devoid of this characteristic, it could never be the connection between the earthly human world and the spiritual realm of Ahura.

Keywords

Article Title [Persian]

بررسی و تحلیل نمادشناسانه نقش آتش در ایران پیش از اسلام با تأکید بر آثار دوره ماد و هخامنشی

Authors [Persian]

  • حوری داودی 1
  • زهرا حسین آبادی 2
1 کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.
2 دانشیار گروه نقاشی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.
Abstract [Persian]

بیان مسئله: با مشاهدۀ جایگاه آتش و آتشدان در نقش برجسته های آثار به‌جا مانده از پادشاهان مادی و هخامنشی می‌توان دریافت که آتش در ایران پیش از اسلام جایگاهی بس والا و مقدس داشته است؛ به‌طوری که در آثار به‌جا مانده از این دوران، حضور و تجلی آتش را در گوردخمه ها، مراسم بار عام پادشاهان، مراسم دینی و آیینی و نیز در آثار هنری و تشریفاتی به مراتب مشاهده می کنیم؛ از این رو سؤالی که در این رابطه مطرح می شود، این است که: نقشمایۀ آتش در دوره های ماد و هخامنشی دارای چه مفاهیم نمادینی است؟
هدف: بررسی و تحلیل نمادشناسانۀ نقش آتش در تاریخ ایران پیش از اسلام (دوره ماد و هخامنشی) و جایگاه این عنصر در فرهنگ و هنر این دوره هدف پژوهش حاضر است.
روش پژوهش: با توجه به جنبۀ تاریخی تحقیق پیش رو، روش اتخاذ شده توصیفی-‌تحلیلی است. تجزیه و تحلیل اطلاعات در این پژوهش به روش توصیفی و ارائۀ تصاویر انجام گرفته و اطلاعات به‌دست ‌آمده، طبقه‌بندی و بررسی و تحلیل شده است.
یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که در بررسی نقش‌های به‌جای ‌مانده از آثار مرتبط با دوره ماد و هخامنشی، آتش نمادین همیشه منطق پاکسازی شر توسط خیر را به نمایش می گذارد. آتش مظهر اَشَه (تقوا و درستی)، بر روی زمین است و آتشگاه جایگاه برخواندن و ستودن اهورامزدا است؛ همچنین آتش، نشان پاکی و آرامش هستی، بهره مند از ویژگی پاکسازی ماده و جوهرۀ روان است. در حقیقت، چنانچه آتش عاری از این ویژگی می بود، هیچگاه نمی توانست رابطی بین دنیای انسان خاکی و قلمروی روحانی اهورا باشد.

Keywords [Persian]

  • آتش
  • نمادشناسانه
  • ایران پیش از اسلام
  • ماد
  • هخامنشی

References

- اسفندی، اسفندیار و غلامی، فاطمه. (1386). تشریح دوگانگی نماد آتش در آیین زرتشت. پژوهش زبان‌های خارجی، (38)، صص. 17-5.
- اوشیدری، جهانگیر. (1379). نور، آتش، آتشکده در آیین زردشت. تهران: انتشارات سعدی.
- اشمیت، اریش فریدریش. (1342). تخت‌جمشید(ترجمۀ عبداله فریار). تهران: انتشارات امیرکبیر و فرانکلین.
- بختورتاش، نصرت اله. (1387). تاریخ پرچم ایران از باستان تا امروز. تهران: انتشارات بهجت.
- بویس، مری. (1381). زردشتیان؛ باورها و آداب دینی آن‌ها(ترجمۀ عسگر بهرامی). تهران: انتشارات خورشید.
- بهار، مهرداد. (1380). ادیان آسیایی. تهران: انتشارات چشمه.
- دیاکونوف، ایگورمیخایلوویچ. (1380)، تاریخ ماد(ترجمۀ کریم کشاورز). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- پوپ، آرتور اپهام. (1382). معماری ایران(ترجمۀ غلامحسین  صدری افشار). تهران: انتشارات فرهنگیان.
- رضی، هاشم. (1389). ایران و فرهنگ ایرانی در عصر اوستا (مجموعه مقالات). تهران: انتشارات بهجت.
- صفاران، الیاس و بهمنی، پردیس. (1389). سیر تحول و تطور نقش و نماد در هنرهای سنتی ایران. تهران: انتشارات پیام نور.
- فربود، فریناز. (1382). بررسی تطبیقی آتش و نمادهای آن، میان دو فرهنگ و تمدن هند و ایران باستان(پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد پژوهش هنر). دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
- قائم مقامی، محسن. (1390). بررسی جایگاه آتش در تاریخ ایران باستان، فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام و ایران، ۲۱(12)، صص. 181-163.
- فرهوشی، بهرام. (1355). جهان فروری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- کخ، هایدماری. (1376). پرسپولیس پایتخت شاهان هخامنشی، به‌همراه عکس‌هایی از افشین بختیار. تهران: سازمان چاپخانه و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- کریستین‌سن، آرتور. (1387)، کاوه آهنگر و درفش کاویانی(ترجمۀ منیژه احدزادگان آهنی). تهران: انتشارات طهوری.
- گیرشمن، رومن. (1371). هنر ایرانی در دورة ماد و هخامنشی(ترجمۀ عیسی بهنام). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- ملکی، مهدیه. (1389). بررسی تطبیقی اسطوره‌های ایران و هند در عهد باستان. فصلنامه علمی-پژوهشی هنرهای تجسمی نقشمایه، ۳(6)، صص. 68-59.
- موله، ماریژان. (1377). ایران باستان(ترجمۀ ژاله آموزگار). تهران: انتشارات توس.
- نبی‌زاده، میلاد. (1392). بررسی نماد خورشید در هنرهای تجسمی ایران پیش از اسلام(پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد نقاشی). دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر تهران.
- واندنبرگ، لوئی. (1345). باستان‌شناسی ایران باستان(ترجمۀ عیسی بهنام). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- هرودت. (1340). تاریخ هردوت(ترجمۀ هادی هدایتی). تهران: انتشارات امیرکبیر.
- Bachelard, G. (1949). Le Rationalise applique. Paris: puf.
- Ducrot, O, & Schaeffer, J.M. (1996). Nouveau dictionnaire encyclopédique des sciences du langage. Seuil.
- Stronach D. (1969). Excavations at Tepe Nūsh-i Jān, 1967. Iran, 7: 1, pp1-20
- Von Gall H. Das Felsgrab von. (1988). Qizqapan Ein Denkmal aus dem Umfeld der Achämenidischen Königstrasse. Baghdader Mitteilungen, (19), pp. 557-82.
Paykareh
Volume 11, Issue 28
September 2022
Pages 24-38

Files

History

  • Receive Date: 13 May 2022
  • Revise Date: 04 July 2022
  • Accept Date: 10 July 2022

Share

How to cite

Statistics