Pattern and Color in Art and Architecture: Symbols of Baloch Ethnic Identity

Document Type : Original Article

Authors

1 Assistant Professor, Department of Architecture Engineering, Faculty of Art and Architecture, University of Sistan and Balochistan, Sistan and Balochistan, Iran.

2 2. Assistant Professor, Handicrafts Department, Faculty of Art and Architecture, University of Sistan and Balochistan, Sistan and Balochistan, Iran.

3 Assistant Professor, Handicrafts Department, Faculty of Art and Architecture, University of Sistan and Balochistan, Sistan and Balochistan, Iran.

Abstract

Introduction: The region of Balochistan, due to its architectural diversity and handicrafts, shapes a distinct identity for the Baloch people despite noticeable differences. This study aims to identify the meanings and concepts of the colors and patterns used and to analyze their role as identity symbols of the Baloch people, which helps in better understanding the values and rich culture of this region. Thus, the research questions are,  “What is the meaning and concept, origin, and source of inspiration for the colors and patterns in the handicrafts and traditional housing of Balochistan”? And “How are the patterns and colors used in the handicrafts and housing of this region introduced as identity symbols of the Baloch people”?
Research Method: The present research was descriptive-analytical, and data was collected through library resources, databases, and field visits to various types of arts. The statistical population includes local housing and traditional arts of the Balochistan region, and the selection of samples was purposeful based on the research objectives. The research findings were analyzed qualitatively.
Findings: Investigations show that the colorful patterns in Balochi art, especially embroidery, are unique cultural symbols of this ethnic group and share common roots with neighboring cultures, particularly India. The colors in Balochistan's architecture create a vibrant atmosphere, and the geometric patterns reveal the Baloch people's resilience in the face of adversity. Thus, these elements constitute both decorative aspects and the foundation of their cultural and social expression.
Conclusion: The Baloch people's interest and commitment to using simple geometric patterns and bright colors in handicrafts and local clothing, as well as in the interior and exterior decorations of their local homes, have created a unified cultural identity and landscape for them despite their diversity. This indicates that the art and architecture of Balochistan, through the use of these specific patterns and colors, elucidate the cultural identity of the Baloch people.

Keywords

Article Title [Persian]

نقش و رنگ در هنر و معماری: نشانه‌های هویت قوم بلوچ

Authors [Persian]

  • کریم بخش ترشابی 1
  • ساحل عرفان‌منش 2
  • محمد حسن‌پور 3
1 استادیار گروه مهندسی معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، سیستان و بلوچستان، ایران.
2 استادیار گروه صنایع دستی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، سیستان و بلوچستان، ایران.
3 استادیار گروه صنایع دستی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، سیستان و بلوچستان، ایران.
Abstract [Persian]

مقدمه: منطقه بلوچستان به دلیل تنوع معماری و صنایع دستی، با وجود تفاوت‌های مشهود، هویت خاصی برای قوم بلوچ شکل می‌دهد. هدف این مطالعه شناسایی معنا و مفهوم رنگ‌ها و نقوش به‌کاررفته و تحلیل نقش آن‌ها به‌عنوان نمادهای هویتی قوم بلوچ است و این موضوع به درک بهتر ارزش‌ها و فرهنگ غنی این منطقه کمک می‌کند. بدین ترتیب، سوالات پژوهش به این مهم می‌پردازد که معنا و مفهوم، خواستگاه و منبع الهام رنگ‌ها و نقوش در صنایع دستی و مسکن بومی بلوچستان چیست؟ همچنین، چگونه نقوش و رنگ‌های به‌کاررفته در صنایع دستی و مسکن این منطقه را به‌عنوان نمادهای هویتی قوم بلوچ معرفی می‌شوند؟
روش پژوهش: پژوهش پیش رو به شیوه توصیفی- تحلیلی و یافته‌های آن از طریق منابع کتابخانه‌ایی، پایگاه‌های اطلاعاتی و بازدیدهای میدانی از انواع هنرها انجام شده است. جامعه آماری شامل مسکن بومی و هنرهای سنتی منطقه بلوچستان است و انتخاب نمونه‌ها با توجه به هدف پژوهش انتخابی بوده است. یافته‌های تحقیق به شکل کیفی تحلیل شده‌اند.
یافته‌ها: بررسی‌ها نشان می‌دهد که نقوش رنگارنگ در هنر بلوچی، به‌ویژه سوزن‌دوزی، نمادهای فرهنگی منحصربه‌فرد این قوم هستند و ریشه‌های مشترکی با فرهنگ‌های همسایه، به‌ویژه هند، دارند. رنگ‌ها در معماری بلوچستان فضایی شاداب ایجاد کرده و نقوش هندسی پیوستگی قوم بلوچ را در مواجهه با ناملایمات نمایان می‌سازند، به‌طوری‌که این عناصر جنبه‌های تزئینی و همچنین اساس بیان فرهنگی و اجتماعی آنان را تشکیل می‌دهند.
نتیجه‌گیری: علاقه و التزام قوم بلوچ به استفاده از نقوش هندسی ساده و رنگ‌های شاد در صنایع‌دستی و پوشاک محلی، همچنین در تزئینات داخلی و بیرونی مسکن بومی، هویت و منظر فرهنگی واحدی را در عین کثرت برای آن‌ها ایجاد کرده است. این امر نشان‌دهنده آن است که هنر و معماری بلوچستان با استفاده از این نقوش و رنگ‌های خاص، هویت فرهنگی قوم بلوچ را تبیین می‌کند.

Keywords [Persian]

  • نقش
  • رنگ
  • هنر و معماری
  • هویت
  • قوم بلوچ

References

- ابراهیم‌زاده، عیسی. (1388). بنیان‌های جغرافیایی جنوب شرق. انتشارات دانشگاه سیستان و بلوچستان.
- بلبلان، لیدا و حسن‌پور لمر، سعید. (1398). الگوهای هندسی و تناسبات طلایی زبان مشترک معماری و هنر روستای تاریخی ابیانه. نشریه اقلیم گرم و خشک، (9)، 45-68.
DOI: https://doi.org/20.1001.1.26453711.1398.7.9.3.2
- بورکهارت، تیتوس. (1381 ). هنر مقدس (ترجمه جلال ستاری) (چاپ سوم). نشر سروش.
- بیهقی، حسینعلی. (1365). هنر و فرهنگ بلوچ. فصلنامه هنر، (10)، 444 تا 471.
- ترشابی، کریم‌بخش. (1401). قابلیت‌های مسکن بومی استان سیستان و بلوچستان (تعمیم قابلیت‌های گونه‌بان خشتی مسکن بومی حاشیة رودخانه سرباز در مسکن امروز) (رسالة دکتری معماری). دانشکده معماری و شهرساز، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
- حجت، عیسی. (1384). هویت انسان ساز، انسان هویت پرداز( تأملی در رابطه هویت و معماری). نشریه هنرهای زیبا، (24)، 55-62.
- دادگر، فرزانه و قصری، محمد علی. (1402). تحلیل نمودهای تزیینی در روستاهای بلوچستان مرکزی و جست و جوی ارتباط آن با صنایع‌دستی این ناحیه (نمونه موردی روستای پتان). فصلنامه علمی مطالعات هنر اسلامی، (49)، 275- 296.
DOI: https://doi.org/20.1001.1.1735708.1402.20.49.21.0
- ریکی، نسیمه و شمیلی، مهرنوش. (1400). بررسی معنای نهفته در نقوش سوزن دوزی‌های بلوچی، چهارمین کنفرانس بین‌المللی و پنجمین کنفرانس ملی عمران، معماری، هنر و طراحی شهری، تبریز، ایران.
- شکوهی بیدهندی، محمدصالح، طالبی بیدهندی، مریم و سریری، عاطفه. (1392). الگوی رنگ در معابد و مساجد هند. هنر و تمدن شرق، 1(2)، 18-25.
- شه‌بخش، عظیم. (1373). پژوهشی در تاریخ معاصر بلوچستان (ماجرای دادشاه) (چاپ اول ). انتشارات نوید شیرازه.
- شه‌بخش، سید محمد. (1384). نقوش تزیینی بلوچ. کتاب ماه هنر، (89 و 90)، 140 تا 146.
- شیرازی، فاطمه و نوروزی، نسترن. (1402). خوانش ترامتنی یکی از لباس‌های زنانه موجود در موزه پوشاک سلطنتی برگرفته از سوزن‌دوزی بلوچ. زن در فرهنگ و هنر، 15(3)، 451-469.
DOI: https://doi.org/10.22059/jwica.2022.350527.1848
- عابد دوست، حسین و کاظم پور، زیبا. (1395). تحلیل ریشه‌ها و مفاهیم نقوش هندسی معماری دوره اس،ش:لامی در هنر کهن ایرانی. فصلنامه علمی- ترویجی نگارینه هنر اسلامی، 3(10)، 41-58.
 DOI: https://doi.org/10.22077/NIA.2016.777
- فریدون‌زاده، حسن، کشاورز، گلناز و یاری، فهیمه. (1398). زیبایی‌شناسی منظر فرهنگی شهر در مختصات جغرافیا و قومیت (نمونه موردی: قوم بلوچ). نشریه علمی- پژوهشی برنامه‌ریزی توسعه کالبدی، ۴(2)، 67-78.
 DOI: https://doi.org/10.30473/psp.2019.6068
- قنبری، تابان، سلطانزاده، حسین، نصیر سلامی، محمدرضا. (1395). نشانه‌شناسی محتوا و زمینه‌های مؤثر بر دیوارنگاری و تزیینات دوره زندیه با تأکید بر درون‌مایه‌های هنر قومی. نشریه باغ نظر، 13(45)، 91-104.
- کسرائیان، نصراله و عرشی، زیبا. (1380 ). بلوچستان. انتشارات آگاه.
- کشاورز، گلنار، عزیز، مونا و منصوری، مهسا. (1399). نقوش هندسی در سوزن‌دوزی بلوچ. رجشمار، (1)، 123-135.
DOI: https://doi.org/10.22077/RAJSHOMAR.2020.3392.1009
- کشاورز، گلنار و جوادی، شهره. (1395). نسبت نشان فرهنگی و سوزن دوزی بلوچ. فصلنامه هنر و تمدن شرق، 4(13)، 13-22.
- مبارکی، سیاوش و مبارکی، داریوش. ( 1395). بررسی و تحلیل رنگ و فرم در نقوش اصیل سوزن دوزی پرکار بلوچستان. نخستین همایش رودوزی های سنتی سیستان و بلوچستان. زاهدان، موزه منطقه‌ای جنوب شرق.
- محمودزهی، موسی. (1392). دانشنامه فرهنگ و تمدن سیستان و بلوچستان 6 (هنر بلوچستان) (چاپ اول). پیام اندیشه.
- مقبلی، آناهیتا و شیرعلی‌یان، فاطمه. (1395). نقش مایه های بکار رفته در هنر سیستان و بلوچستان(مطالعه موردی دست‌بافته ها، رودوزی‌ها و زیور آلات). مطالعات تطبیقی هنر، (۱۱)، 85-98.
DOI: https://doi.org/20.1001.1.23453842.1395.6.11.9.2
- ملک‌زاده، حسنا. (1396). گونه‌شناسی مسکن اصیل روستایی نیمه جنوبی استان سیستان و بلوچستان. پایان‌نامة کارشناسی ارشد معماری. دانشکده معماری و شهرسازی یزد، دانشگاه یزد، یزد، ایران.
- موسوی حاجی، سید رسول، محمودی، سکینه خاتون و قاسمی، مرضیه. ( 1393 ). پوشاک ملی بلوچ‌ها و پیوستگی آن با هویت ملی. فصلنامه مطالعات ملی، 57(1)، 180-200.
DOI: https://doi.org/20.1001.1.1735059.1393.15.57.8.7
- مهدوی‌نژاد، محمد جواد. (1393). سیر‌اندیشه‌های معماری. انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تهران.
- میرمقتدایی، مهتا. (1384). معیارهای شناخت و ارزیابی هویت کالبدی شهرها (نمونه موردی شهر تهران) (رسالة دکتری معماری). پردیس هنرهای زیبا، دانشکده شهرسازی، تهران، ایران.
- ناصری‌نیا، محمدرضا. (1388). شناخت تاریخی بلوچستان (دورة قاجار و قبل از آن). نشر عقیل.
- نظری، امیر، زکریایی کرمانی، ایمان و شفیعی سرارودی، مهرنوش. (1393). سفالگری در بلوچستان ایران (کلپورگان، کوهمیتک و هولنچکان). سیمای دانش.
DOI: https://doi.org/ 20.1001.1.23453842.1393.4.8.3.6
- نورایی، فروغ. (1386). بررسی و طبقه‌بندی نقوش قالی بلوچ ایران. دومین سمینار ملی تحقیقات فرش دستباف (جلد ۲). مرکز ملی فرش.
DOI: https://doi.org/10.22059/IJAR.2022.334007.459715
- یعقوبی، حمیده. (1393). سوزن‌دوزی‌های پوشاک زنان بلوچ، نقش و رنگ. فصلنامه فرهنگ مردم ایران، (38 و 39)، 51-78.  DOI: https://doi.org/10.22034/bagh.2019.136223.3638
- هال، استیون، گومز، آلبرتو پرز و پالاسما، یوهانی. (1394). پرسش‌های ادراک پدیدارشناسی (ترجمه علی اکبری، محمد امین شریفیان). نقش پرهام.
- Caller, J. (2001). The Pursuit of signs. Routledge.
- Johnny, J. (2017). Notes on interdisciplinary perspectives of local colour identity. Journal of the International Colour Association, 19, 4-14.
- Rapoport, A. (1980). Using Culture in Housing Design, University of Wisconsin. Milwaukee.
- Masson, Ch (1844). Narrative of various journeys in Balochistan, Afghanistan, the Panjab, & Kalât, during a residence in those countries: to which is added an account of the insurrection at Kalat, and a memoir on Eastern Baluchistan. Richard Bentley.
Paykareh
Volume 14, Issue 39
April 2025
Pages 72-88

Files

History

  • Receive Date: 29 May 2024
  • Revise Date: 14 February 2025
  • Accept Date: 26 February 2025

Share

How to cite

Statistics